Turpgiller (Brassicaceae) familyasına ait bazı türlerin arıcılık açısından önemi

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 2, 107 - 115, 01.06.2014

Recep Sıralı , Atnan Uğur Ozan Zambi Arzu Dikmen Semra Çağlar

Öz

Arıcılık çalışmalarında üretimin temel ve önemli gereksinimlerinden birisi de yeterli nektar ve polen kaynaklarıdır. Turpgiller familyasına ait muhtelif bitki türleri arılar ve bazı böcek türlerinin yaşamsal etkinliğinde oldukça önemli role sahiptir. Bu nedenle arılar bu bitki türlerinin çok önemli tozlayıcısı ve doğal yaşamın vazgeçilmez bir unsurudur. Bu çalışmada, turpgiller (Brassicaceae) familyasına ait bazı türlerin bitkisel ve ekonomik özellikleri, bal arıları ve turpgiller familyası arasındaki simbiyotik ilişki, çiçeklenme zamanları ve süresi irdelenmiştir. Ayrıca turpgiller familyasına ait türlerin tam çiçeklenme dönemindeki önemli tozlayıcıları incelenmiş; nektar, polen ve bal verim özelliklerine ilişkin bazı bilgiler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Turpgiller familyası, çiçeklenme, tozlayıcılar, arıcılık

Kaynakça

• Açıkgöz, E., 2003. Kolza ve Şalgam vb. Brassica Türleri. Uludağ Arıcılık. 3 (3): 15. Bursa.
• Al-Shehbaz, I. A., Beilstein, M. A., Kellogg, E. A,. 2006. Systematics and phylogeny of the Brassicaceae (Cruciferae): an overview. Plant. Syst. Evol. 259: 89–120.
• Anonymous, 2005. Çayır ve mera bitkileri kılavuzu (Koordinatör Yunus SERİN). Tar. Ve Köy İşleri Bak. Tar. Ür. ve Gel. Gen. Müd. Sayfa 94. Ankara.
• Anonymus, 1996. Karalahana çiçekleri iyi bir polen ve nektar kaynağıdır. Teknik Arıcılık. Sayı 52. Sayfa 11. Ankara.
• Appel, O., Al-Shehbaz, I. A., 2002. Cruciferae. In: Kubitzki K, Bayer C (eds). The families and genera of vascular plants. Pp. 75-174. Springer, Berlin.
• Baydar, H., Gürel, F., 1998. Antalya doğal florasında bal arısı (apis mellifera L.)’nın polen toplama aktivitesi, polen tercihi ve farklı polen tiplerinin morfolojik ve kalite özellikleri. Tr. J. of Agriculture and Forestry. Sayı 22. Sayfa 475–482.
• Denisow, B., 2004. Dynamics of blooming and insect visits on several (Brassicaceae = Cruciferae Juss.) species. Journal of Apicultural Science. Vol. 48 No. 2. Page 13–21.
• Ekim, T., 1987. Arıcılıkta önem taşıyan bitkiler ve bunların yurdumuzdaki durumu. Türkiye 1. Arıcılık Kongresi. TOK Bak. Yay. No: 154. Sayfa 53–64. Ankara.
• Fakir, H., Babalık, A. A., 2012. Isparta Yukarıgökdere yöresinin arıcılık için önemli tıbbi-aromatik bitki türleri. 3. Uluslararası arıcılık ve çam balı kongresi (01–04 Kasım 2012).Sayfa 283–298. Muğla.
• Genç, F., 1993. Arıcılığın temel esasları (Ders notu). Atatürk Üniv. Zir. Fak. Yay. No: 149. 286 sayfa. Erzurum. Gugel R. K., Falk K. C., 2006. Agronomic and seed quality evaluation of Camelina sativa in western Canada. Can. J. Plant Sci. 86: 1047–1058.
• İnci, A., 1996. Az gelişmiş yörelerde arıcılığı geliştirme çalışmaları ve sonuçları. Teknik Arıcılık. Sayı 51. Sayfa 10–13. Ankara.
• Jablonski B., Koltowski Z., Szklanowska K., 1999. Wartosc pszczelarska i potrzeby zapylania gorczycy bialej oraz rzepaku i rzepiku i jarego. Pszczeln. Zesz. Nauk. 43: 255–264.
• Jablonski B., Szklanowska K., 1997. Wplyw niektorych czynnikow pogody na kwitnienie, nektarowanie, pylenie i oblot przez owady zapylajace entomofilnych roselin uprawnych. I Ogolnop. Konfer. Nauk. “Biologia kwitnienia, nektarowania i zapylania roslin”, 13–14 listopad, Lublin: 53–58.
• Kapeluszny, J., 2003. Rosliny o wlasci-wosciach leczniczych, nektarodajne i pylko- dajne w uprawach rzepaku (Brassica napus L. var. napus) na Lubelszczyznie. Pam. Pul. 134: 113–120.
• Kayral, N., Kayral, G., 1983. Son sistem arıcılık. Arı-İş Yayınları 1. 160 sayfa. İstanbul.
• Kayral, N., Kayral, G., 1989. Yeni teknik arıcılık. İnkılâp Kitabevi. 722 sayfa. İstanbul.
• Kochl, M., Kiefer, C., Vogel, J., 2006. Three times out of Asia Minor-the phylogeography of Arabis alpina L. (Brassicaceae). Mol. Ecol. 15: 825–839.
• Korkmaz, A., 207. Arıcılık. Tarım İl Müdürlüğü Yayını. Sayfa 3–4. Samsun.
• Köksal, İ., Dumanoğlu, H., 1995. Bahçe bitkilerinin tozlanmasında arı kullanımı. Türkiye II. Teknik Arıcılık Kongresi. Sayfa 154–158. Ankara.
• Kumova, U., Sağlamtimur, T., Korkmaz, A., 2001. Fazelya (Phacelia tanacetifolia Bentham) çeşitlerinde bal arısının (Apis mellifera L.) tarlacılık tercihinin araştırılması. Mellifera. 1 (1) : 27–32. Ankara.
• Lauffer, H. B., 1987. Bees and brassicas: a partnership in survival. http://www.fastplants.org/pdf/activities/bees_brassicas.pdf
• Martin, E., Akçiçek, E., Çetin, Ö., Duran, A., 2011. Cytogenetical analysis of endemic Matthiola montana (Goldlack) from Turkey. Biological Diversity and Conservation. 4 (1): 198–202.
• McGregor S. E., 1976. Insect pollination of cultivated crop plants. Washington DC. Agricultural Reasearch Service, 496.
• Ortu, S., Floris, I., Pampaioni, S., 1991. Preliminary observations on the insect pollinations of white clover (Trifolium repens) in Sardinia. Apicoltore Moderno. 82 (3): 103–111.
• Öder, E., 1993. Bazı önemli ballı bitkiler. Hasad. Yıl 8, sayı 92. Sayfa 34–38. İstanbul.
• Radchenko, T. G., 1964. The influence of pollination on the crop and quality of seed of winter rape. Bdzhi’nitsvo. 1: 68–74.
• Sıralı, R., 1993. Trakya Bölgesi arıcılığı, sorunları ve çözüm yolları üzerinde araştırmalar. Trakya Üniv. Fen Bil. Enst. Yüksek Lisans tezi (Yayımlanmamış). 65 sayfa. Edirne.
• Silici, S., 2005. Balda antimikrobiyel aktivite. Hasad Gıda. Yıl 20, sayı 238. Sayfa 19-23. İstanbul.
• Simonetti, G., Frilli, F., Barbattini, R., Iob, M., 1989. Bee forage: an applied botanical study in the Friuli-Venezia Gulia region. Apicultural Abs. Vol 42, No:3.
• Sorkun, K., 1995. Türkiye’nin önemli nektar kaynağı olan kültür bitkileri ve bal potansiyelleri. Türkiye II. Teknik Arıcılık Kongresi. Sayfa 134–145. Ankara.
• Sorkun, K., 1987. Ballı bitkiler. Teknik Arıcılık. Sayı 10. Sayfa 28–31. Ankara.
• Şenocak, K., 1988. Modern arıcılık (Arı sırrının çözümü). 222 sayfa. İstanbul.
• Tansı, V., Kumova, U., Kızıl, S., 1999. Bazı yem bitkilerinin arı mer’ası olarak kullanılma olanakları ve tohum verim kalitelerinin saptanması üzerine bir araştırma. Ç.Ü.Z.F. Dergisi. 14 (4): 81–90. Adana.
• Teper, D., 2003. Mosliwosc okreslenia gatunkow roslin oblatywanych przez trzmielena podstawie analizy palinologicznej ich odchodow. XL
• Turpgiller (Brassicaceae) familyasına ait bazı türlerin arıcılık açısından önemi 115 Nauk. Konfer. Pszczel., Pulawy, 11-12 marca: 105-106.
• Wanic, D., Mostowska, I., 1964. Cukrowce w nevktarze: miodzic. Zesp. Nauk. Wysz. Szk. Roln. Olsztyn. 17: 543–551. Warwick S. I., Gugel, R. K., Gómez-Campo, C., 2007. Genetic variation in the Eruca vesicaria (L.) Cav. Plant Genet Resour Charact Util. 5: 142–153.
• Warwick S. I., Légère, A., Simard, M. J., 2008. Do escaped transgenes persist in nature? The case of an herbicide resistance transgene in a weedy Brassica rapa population. Mol. Ecol. 17: 1387–1395.
• Warwick, S. I., Sauder C., 2005. Phylogeny of tribe Brassiceae based on chloroplast restriction site polymorphisms and nuclear ribosomal internal transcribed spacer (ITS) and chloroplast trnL intron sequences. Can. J. Bot. 83: 467–483.
• Zengin, H., 1997. Bal arısının ziyaret ettiği bitkilerin belirlenmesi. Türkiye II. Herboloji Kongresi (1–4 Eylül 1997). Sayfa 451–456. Ege Ün. Basımevi. Bornova-İzmir.
• Zeybek, N., 1977. Arıcılıkta önem taşıyan ballı bitkiler. Batı Anadolu 1. Arıcılık Semineri. Sayfa 59–72. Menemen.