Farklı tuz yoğunluklarının macar fiğinde (Vicia pannonica Crantz) çimlenme ve bitki gelişimine etkisi

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 1, 29 - 34, 01.06.2016

Özlem Önal Aşcı , Hatice Üney

Öz

Bu çalışma Ege Beyazı-79 macar fiği (Vicia pannonica Crantz) çeşidinde farklı tuz yoğunluklarının çimlenme ve bitki gelişimi üzerine etkisini belirlemek amacıyla laboratuvar ve sera koşullarında yapılmıştır. Çimlenme denemesinde 0, 25, 50, 75, 100, 125, 150, 175, 200, 225, 250, 275 ve 300 mM NaCl dozu; saksı denemesinde ise 0, 25, 50, 75, 100, 125, 150 mM NaCl dozu uygulanmıştır. Araştırmada, çimlenme oranı (%), ortalama çimlenme süresi (gün), bitki boyu (cm), kök uzunluğu (cm), yaprak sayısı (adet/bitki), toprak üstü yaş ve kuru ağırlık (gr) ile kök yaş ve kuru ağırlık (gr), membran zararlanma indeksi (%) değerleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda, artan tuz dozlarının çimlenme oranını önemli derecede azalttığı, çimlenme süresini ise uzattığı belirlenmiştir. Buna ilaveten, 25 mM NaCl uygulamasının toprak üstü yaş ağırlık, kök uzunluğu ve kök yaş ağırlığını teşvik ettiği belirlenmiştir. Ancak, 50 mM NaCl dozundan itibaren tuz uygulaması, önemli olumsuz etkiye sahip olmuş, özellikle 100 mM ve üzeri tuz dozlarının birçok özellikte en büyük zararlanmaya neden olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Macar fiği, tuzluluk, stres

Kaynakça

• Açıkgöz, E., 2001. Yem Bitkileri (3. Baskı). Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 182. Bursa, 584 s.
• Adda, A., Regagba, Z., Latigui, A., Merah, O., 2014. Effect of salt stress on α-amylase activity, sugars mobilization and osmotic potential of Phaseolus vulgaris L. seeds var. ‘Cocorose’ and ‘Djadida’ during germination. Journal of Biological Sciences, 14: 370-375.
• Akhtar, P., Hussain, F., 2009. Growth performance of Vicia sativa L. under saline conditions. Pakistan Journal of Botany, 41 (6): 3075-3080.
• Arslan, H., Hacıömeroğlu, G., Bahadır, M., 2008. Bafra ovasında sulama suyu tuzluluğu üzerine etkisinin ve tuzluluğun yıllık değişiminin coğragi bilgi sistemleri (CBS) kullanılarak belirlenmesi. Sulama ve Tuzlanma Konferansı (12-13 Haziran 2008, Şanlıurfa), 33-44.
• Balabanlı, C., 2009. “Macar Fiği, 417-420”. Yembitkileri Baklagil Yembitkileri Cilt II (Eds. R. Avcıoğlu, R. Hatipoğlu & Y. Karadağ). TC Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayınları, İzmir, 545 s.
• Bilgili, U., Budaklı Çarpıcı, E., Aşık, B.B., Çelik, N., 2011. Root and shoot response of common vetch (Vicia sativa L.), forage pea (Pisum sativum L.) and canola (Brassica napus L.) to salt stress during early seedling growth stages. Turkish Journal of Field Crops, 16 (1): 33-38.
• Bressan, R.A., 2008. ‘‘Stres Fizyolojisi 591-620’’. Bitki Fizyolojisi (Eds. L. Taiz & E. Zeiger; Çeviri Ed. İ. Türkan). Palme Yayıncılık, Ankara, 690 s.
• Bozcuk, S., 1991. Bazı kültür bitkilerinde tuzluluğun çimlenme üzerine etkisi ve tuz toleransı sınırlarının saptanması. Doğa Türk Journal of Biology, 15(2), 144-151.
• Cemek, B., Güler, M., Arslan, H., 2006. Bafra ovası sağ sahil sulama alanındaki tuzluluk dağılımının coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanılarak belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37 (1): 63-72.
• Çaçan, E., Kökten, K., 2014. Bazı yonca (Medicago sativa L.) çeşitlerinin tuzluluğa toleransının belirlenmesi. Türkiye 5. Uluslararası Katılımlı Tohumculuk Kongresi (19-23 Ekim 2014, Diyarbakır) 493-496.
• Çulha, Ş., Çakırlar, H., 2011. Tuzluluğun bitkiler üzerine etkileri ve tuz tolerans mekanizmaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 11: 11-34.
• Day, S., Kaya, M.D., Kolsarıcı, Ö., 2008. Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCl konsantrasyonlarının etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (3): 230-236.
• Ekmekçi, E., Apan, M., Kara, T., 2005. Tuzluluğun bitki gelişimine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (3):118-125.
• Hasanuzzaman, M., Nahar, K., Fujita, M., 2013. “Plant Response to Salt Stress and Role of Exogenous Protectants to Mitigate Salt-Induced Damages 25-87”. Ecophysiology and Responses of Plants Under Salt Stress (Eds. P. Ahmad, M.M. Azooz & M.N.V. Prasad, M.N.V.). Springer, New York (Web page: http://www.springer.com/978-1-4614-4746-7 (Date accessed: April16, 2015).
• Jamil, M., Ashraf, M., Rehman, S., Ahmad, M., Rha, E.S., 2012. Salinity induced changes in cell membrane stability, protein and RNA contents. African Journal of Biotechnology, 11 (24): 6476-6483.
• Julkowska , M.M., Hoefsloot, H.C.J., Mol, S., Feron, R., Boer, G-J de, Haring, M.A., Testerink, C., 2014. Capturing Arabidopsis root architecture dynamics with ROOT-FIT reveals diversity in responses to salinity. (Web page: http://www.plantphysiol.org/content/ early/2014/09/30/pp.114.248963.full.pdf (Date accessed: April13, 2015).
• Kacar, B., Katkat, V., Öztürk, Ş., 2009. Bitki Fizyolojisi (3. Baskı). Nobel Yayınları No: 848. Ankara, 556 s.
• Keser, Ö., Çolak, G., Caner, N., 2009. Tuza toleransı farklı iki kültür bitkisinde bazı fizyolojik ve makromorfolojik parametreler üzerine Na2CO3 tipi tuz stresi etkileri. BAÜ FBE Dergisi, 11 (2): 64-80.
• Kuşvuran, Ş., 2010 Kavunlarda Kurakllık ve Tuzluluğa Toleransın Fizyolojik Mekanizmaları Arasındaki Bağlantılar. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Doktora Tezi. Adana, 356 s.
• Kusvuran, A., 2015. The effects of salt stress on the germination and antioxidative enzyme activity of Hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz.) varieties. Legume Research, 38 (1): 51-59.
• Korkmaz, K., 2014. Sözlü görüşme.
• Matthews, S., Khajeh-Hosseini M., 2007. Length of the lag period of germination and metabolic repair explain vigour differences in seed lots of maize (Zea mays). Seed Science and Technology, 35: 200-212.
• Qados, A.M.S.A., 2011. Effect of salt stress on plant growth and metabolism of bean plant (Vicia faba L.). Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 10: 7-15.
• Onal Asci, O., 2011. Salt tolerance in red clover (Trifolium pratense L.) seedlings. African Journal of Biotechnology, 10(44): 8774-8781.
• Özen, H.Ç., Onay, A., 2007. Bitki Fizyolojisi. Nobel Yayınları No:1220. Ankara, 332 s.
• Öztürk A., 2004 Tuzluluk ve sodyumluluğun oluşumu, bitki ve toprağa etkileri. Sulanan Alanlarda Tuzluluk Yönetimi Sempozyumu (20-21 Mayıs, 2004) Bildiri Kitabı, 1-16.
• Süyüm, K., 2011. Karpuz Genetik Kaynaklarının Tuzluluk ve Kuraklığa Tolerans Seviyelerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış),Yüksek Lisans Tezi. Adana, 145 s.
• TÜİK, 2015. Bitkisel Üretim İstatistikleri. (Web page: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001 (Erişim tarihi: 16.04.2015).
• Uyanık, M., Kara, Ş.M., Korkmaz, K., 2013a. Bazı kışlık kolza (Brassica napus L.) çeşitlerinin çimlenme döneminde tuz stresine tepkilerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 20: 368-375.
• Uyanık, M., Kara, Ş.M., Korkmaz, K., 2013b. Farklı NaCl konsantrasyonlarının bazı kolza (Brassica napus L.) çeşitlerinde bitki gelişimine etkisi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi (10-13 Eylül 2013, Konya), 166-171.