Erdemli kenti mücavir alanı içinde ekolojik kapsamlı alan kullanımı üzerine bir araştırma

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 1, 35 - 50, 01.06.2016

Yavuz Alkan , Güngör Uzun

Öz

Alan kullanımındaki sürdürülebilirliğin bileşenlerinden olan alan uygunluk analizi, ancak doğal ve kültürel potansiyelin saptanması ve ekolojik yapıya uygun bir alan kullanımının ortaya konması ile mümkündür. Araştırma yöntemi için, McHarg (1963), Kiemsted (1967) ve Dearinger (1972)’nin ekolojik kapsamlı alan kullanımı üzerine geliştirdikleri peyzaj değerlendirme yöntemleri incelenmiştir. Oluşturulan karma bir yönteme dayanarak Erdemli kentinin alan kullanımı uygunluk analizi yapılmıştır. Kentin araştırmaya konu olan tarım, kentleşme, kıyı rekreasyonu, orman ve koruma alanlarından oluşan karakteristik özellikleri, 1/30 000 ölçekli haritalama çalışmaları ile ortaya konmuştur. Belirlenen bu özelliklerle, kentin mücavir alan kapsamında, ekolojik sürdürülebilirlik ilkeler doğrultusunda öneri optimal alan kullanımı ortaya konmuştur. Analiz sonuçlarına göre, araştırma alanında (yaklaşık 46 000 da) tarım, orman, kentsel gelişim ve koruma alanları için önerilen alanların oranı, sırasıyla, % 22,75, % 36,85, % 12,75, % 20 olmuştur. Önerilen optimal alan kullanımı ile mevcut alan kullanım durumu karşılaştırıldığında, kentin araştırmaya konu olan karakteristik özellikleri kapsamında mevcut kullanımların sürdürülebilir alan kullanımı bulgularıyla paralellik göstermediği tespit edilmiştir. Tarıma elverişli kıyı bölgesi, ağırlıklı olarak, yerleşim, sanayi ve ulaşım için kullanılmıştır. Alanın kuzeyinde yer alan taşlık, kayalık ve orman alanlarının ise tarım alanları olarak değerlendirildiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Erdemli, ekolojik planlama, alan kullanım planlaması, uygunluk haritası

Kaynakça

• Akten, M., 2008. Isparta ovasının optimal alan kullanım planlaması üzerine bir araştırma. Doktora tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı (Basılmamış), Isparta.
• Alkan, Y., 2006. Erdemli Kenti Mücavir alanı İçinde Ekolojik kapsamlı Alan Kullanımı Üzerine Bir Araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl 2010, Cilt: 23-1.
• Altan, T., 1982. Çukurova’da Bilgisayar Yardımı İle Bölgesel Ölçekte Ekolojik Peyzaj Planlaması Uygulaması ve Alan Kullanım Önerisinin Saptanması Üzerinde Bir Araştırma.Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları 161, Bilimsel Araştırma ve İnceleme Tezleri 52, Adana.
• Altunkasa, M.F., Yücel, M., Yilmaz, K.T., Atmaca, M., Uslu, C., İlter, A., 1999. Çukurova Üniversitesi Kampüsünde Fiziksel Planlamada Kullanılacak Verilerin Bilgisayar Yardımıyla Belirlenmesi. Bap-Pm-96/01 Nolu Araştırma Projesi Kesin Raporu. Ç.Ü.Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Adana.", Teknik Rapor, ss.x, 1999.
• Ayaşlıgil, T., 2011. Sarıyer örneğinde ekolojik mekan Ayırımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen Bilimleri Dergisi, Yıl: 10 Sayı: 20 s.55-79.
• Bagheri, M., Sulaiman, W.N.A., Vaghefi, N., 2012. Land use suitability analysis using multi criteria decision asnalysis method for coastal management and planning: a case study of Malaysia. Journal of Environmental Science and Technology 5(5): 364-372.
• Cengiz, T., Akbulak, C., Özcan, H., Baytekin, H., 2013. Gökçeada’da optimal arazi kullanımının Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 19, 148-162.
• Cengiz, A. E., Gönüz, A., 2011. Ekolojik açıdan kentsel alan kullanımları: Çanakkale kent merkezi örneği. Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(1): 79-89, 2011.
• Dearinger, J. A., 1972. Evaluating recreational potential of small streams. Journal of The Urban Planning and Development Division, Proceedings of The American Society of Civil Engineers, s. 85 – 102.
• Feizizadeh, B., Blaschke, T., 2012. Land suitability analysis for Tabriz County, İran: a multi-criteria evaluation approach using GIS. Journal of Environmental Planning and Management 56(1): 1-23.
• Güzelmansur, A., Yücel, M., 2013. Amik ovası ve çevresinin sürdürülebilir alan kullanım planlaması. Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, Yıul: 2013, Cilt: 29-1.
• Groot, R., 2006. Function-analysis and valuation as a tool to assess land use conflicts in planning for sustainable, multi-functionnal landscapes. Landscape and Urban Planning 75(3-4): 175-186.
• Kapur, S., Eswasan, H., Akça, E., Dinç, O., Kaya, Z., Ulusoy, R., Özcan, H., 1999. Agroecological Management of Degrading Coastal Dunes: A Major Land Resource Area in Southern Anatolia The Fourth. International Conference on The Mediterranean Coastal Environment, Antalya.
• Manavoğlu, E., Ortaçeşme, V., 2007. Konyaaltı kentsel alanında bir yeşil alan sistem önerisi geliştirlmesi. Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2), 261-271, 2007.
• Mc Harg, I. L., 1969. Design With Nature. Natural History Book Pres. Garden Cty , New York, USA.
• Ortaçaeşme, V., 1996. Adana İli Akdeniz Kıyı Kesiminin Ekolojik peyzaj Planlama İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi ve Optimal Alan Kullanım Önerileri, Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, no:6, Basılmamış, Adana.
• Önsoy, C., 1984. Osmaniye İskenderun Kıyı Kesiminde Ekolojik Planlama İlkelerine Uygun Alan Kullanımının Araştırılması. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, no: 53, Basılmamış, Adana.
• Sağlık, A., Erduran, F., Çelik, A., 2012. Kent içi akarsuların rekreasyonel yönden kullanımı: Çanakkale Sarıçay Örneği. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 43-48, 2012.
• Sirel, B., 1988. Mersin – Silifke Kıyı Şeridi Turizm Gelişmelerinin Değerlendirilmesi Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, no: 272, Adana.
• Toprak- Su, 1987-1991. Mersin İl Müdürlüğü Verileri
• Zengin, M., 2007. Ardahan Kura Nehri ve yakın çevresi alan kullanımlarının belirlenmesi ve optimal alan kullanım önerileri. Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı (Basılmamış), Erzurum.