Marmara adasında yetişen kocayemişlerin (Arbutus unedo L.) pomolojik özellikleri

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 1, 13 - 20, 01.06.2016

Ali İslam Nuri Ferhat Pehlivan

Öz

Kocayemiş (Arbutus unedo), Ericaceae, familyası, Arbutus cinsine ait, herdem yeşil çalı formunda olup Akdeniz kıyı ülkelerinde doğal olarak yetişmektedir. Ülkemizde kıyı bölgelerde lokal olarak yayılım göstermektedir. Marmara adasında yapılan bu çalışmada kocayemiş yoğunluğunun fazla olduğu bölgede verim ve kalite yönünden üstün nitelikte olan kocayemiş genotiplerinin seçilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla bölgede yetişen kocayemişlerde arazi gezileri ile 40 genotip belirlenmiş ve bunlar üzerinde pomolojik incelemeler yapılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonunda 4 genotip ümitvar görülmüştür. Kocayemiş genotiplerinin meyve ağırlıkları 1.14-8.19 g, SÇKM değerleri % 12.00-24.40, salkımda meyve sayıları 1.6-20.0 adet arasında değişmiştir. 10BM28 numaralı genotip meyve ağırlığı, 10BM35 nolu genotip suda çözünebilir madde miktarı, 10BM07 nolu genotip salkımda meyve sayısı yönünden en yüksek değere sahip genotipler olarak saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arbutus, Ericaceae, kocayemiş, pomolojik, seleksiyon

Kaynakça

• Anonim, 2016a. Plant Portrait - Arbutus unedo, The Strawberry Tree http://www.pfaf.org/user/ cmspage.aspx? pageid=55, Erişim tarihi: 04/04/2016
• Anonim, 2016b. Arbutus unedo. https://en.wikipedia.org wiki/Arbutus_unedo, Erişim tarihi: 04/04/2016
• Anşin, R., Özkan, C., 1993. Tohumlu Bitkiler. K.T.Ü. Orman Fak. Genel Yayın No:167, Fak. Yayın No:19, 512 s, Trabzon.
• Aydınözü, D., 2008. Maki formasyonunun Türkiye'deki yayılış alanları üzerine bir inceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi 16, 207-220
• Chessa I., Nieddu G., 2004. Description of the Strawberry Tree. Dipartimento di Economia e Sistemi Arborei, Università di Sassari–Italy. http://www3.unifi.it/ ueresgen29/ds9.htm Erişim tarihi: 04/04/2016
• Christman, S., 2011. Arbutus unedo. http://floridata.com/ Plants/Ericaceae/Arbutus %20unedo/634, Erişim tarihi: 04/04/2016
• Davis, P.H., 1978. Flora of Turkey and The East Aegean İslands. Edinburg Univ. 6:99-100.
• Gözlekçi, Ş., Aklaya, C.E., Yaşin, D., 2003. Antalya çevresinde doğal olarak yayılış gösteren çilek ağacı (Arbutus andrachne L.)’nın bazı fenolojik ve pomolojik özelliklerinin incelenmesi. Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu. 472-475.
• Karaçalı, İ., 1990. Bahçe Ürünlerinin Muhafazası ve Pazarlanması. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 413s.
• Karadeniz, T., Kurt, H., Kalkışım, Ö., 1996. Yomra (Trabzon) Çevresinde yetişen kocayemiş (Arbutus unedo L.) tiplerinin meyve özellikleri üzerinde çalışmalar. YYÜZF Dergisi. 6(4): 65-70.
• Karadeniz, T., Şişman, T., 2003. Giresun’da yetiştirilen bir kocayemiş (Arbutus unedo L.) tipinde biyolojik özellikler. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 47-49.
• Karadeniz, T., Kalkışım, Ö., Şişman, T., 2003. Trabzon çevresinde (Arbutus unedo L.) tiplerinin meyve özellikleri ve çelikle çoğaltılması. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu. 476-480.
• Michelson, L.F., Lachman, W.H., Allen, D.D., 1958. The Use of "Weighted-Rankit" Method in Variety Trials. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. (71): 334-338.
• Özbek, S., 1988. Genel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:31. 386 s.
• Özcan, M.M., Hacseferoğullar, H. 2007. The strawberry (Arbutus unedo L.) fruits: Chemical composition, physical properties and mineral contents. Journal of Food Engineer, 78, 1022–1028.
• Şeker, M., Yücel Z., Nurdan, E.. 2004. Çanakkale yöresi doğal florasında bulunan kocayemiş (Arbutus unedo L.) populasyonunun morfolojik ve pomolojik özelliklerinin incelenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(4) : 422-427.
• Şeker M., Toplu C., 2010. Determination and comparison of chemical characteristics of Arbutus unedo L. and Arbutus andrachnae L. (family Ericaceae) fruits. J. Med. Food. ;13:1013–1018. doi: 10.1089/jmf.2009.0167
• Torres, J.A., Valle, F., Pinto, C., Garc´ıa-Fuentes, A., Salazar, C., Cano, E. 2002. Arbutus unedo L. communities in southern Iberian Peninsula mountains Plant Ecology 160: 207–223
• Varol, Ö., 2003. Flora of Başkonuş Mountain (Kahramanmaraş). Türk J.B. 27:117-139.
• Yaltırık, T., Erdinç, S., 2002. Ağaçlar. Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı Yayını No:39.
• Yarılgaç, T., İslam, A., 2007. Ünye yöresi kocayemişlerinin (Arbutus unedo L.) bazı pomolojik özellikleri. Türkiye 5. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Bildiriler Kitabı, 556-560.