Sera koşullarında domates-tere birlikte yetiştiriciliğinin verim ve kaliteye etkisi

Yıl 2017, Cilt: 6 Özel Sayı, 51 - 62, 01.06.2017

Halil Demir , Ersin Polat

Öz

Bu araştırma Akdeniz Üniversitesi arazisinde cam serada sonbahar (2007) ve ilkbahar (2008) dönemlerinde yürütülmüştür. Bitki materyali olarak domates (Solanum lycopersicon cv. Selin F1) ve tere (Lepidium sativum cv. Bahar) kullanılmıştır. Domates fideleri birlikte yetiştiricilik ve kontrol parsellerinde 100-50x50 cm olacak şekilde çift sıralı dikilmiştir. Tere tohumları domates sıralarının arasına 40x20 cm olarak 2 sıra (D-T/2) ve 15x20 cm olarak 4 sıra (D-T/4) halinde ekilmiştir. Kontrol uygulamasında tere bitkileri 15x20 cm şeklinde tek başına yetiştirilmiştir. Araştırmada; terede kök boğazı çapı, yaprak sayısı, C vitamini, sitrik asit, toplam suda çözünebilir kuru madde (SÇKM), pH, renk ve verim değerleri ana ürün domatese etkileriyle karşılaştırılarak incelenmiştir. Sonbahar ve ilkbahar dönemlerinde terede kök boğazı çapı (sırasıyla 3.54 ve 2.68 mm) ve yaprak sayısı (sırasıyla 13.16 ve 26.02 adet/bitki) en yüksek kontrolden elde edilmiştir. Sonbaharda C vitamini (74.19 mg/100 ml usare) ve sitrik asit (0.39 mg/100 ml usare) en yüksek kontrolde bulunurken, pH değeri D-T/4 uygulamasında ölçülmüştür. İlkbaharda en yüksek C vitamini (43.73 mg/100 ml usare) ve pH (5.68) kontrolden, en yüksek sitrik asit (0.43 mg/100 ml usare) D-T/4’den, en yüksek SÇKM (sırasıyla %6.73 ve %6.53) ise D-T/2’den ve D-T/4’den elde edilmiştir. Sonbaharda tere yapraklarında ölçülen L (45.77) kontrolde, Chroma (31.76) D-T/4’de, ilkbaharda ise L (48.18) D-T/4’de, Hue (122.90) D-T/2’de ve Chroma (34.62) kontrolde daha yüksek tespit edilmiştir. Terede verim bakımından yine kontrol grubu her iki dönemde de (sırasıyla 1.22 ve 1.37 kg/m2) en yüksek verimin elde edildiği uygulama olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Birlikte yetiştiricilik, domates, tere, renk değerleri, alan eşdeğer oranı (AEO)

Kaynakça

• Adesogan A.T., Salawu M.B., Deaville E.R., 2002. The effect on voluntary feed intake, in vivo digestibility and nitrogen balance in sheep of feeding grass silage or pea-wheat intercrops differing in pea to wheat ratio and maturity. Animal Feed Science and Technology 96(3-4):161-173.
• Awal, M.A., Pramanik, M.H.R., Hossen, M.A. 2007. Interspecies competition, growth and yield in barley-peanut intercropping. Asian Journal of Plant Sciences, 6: 577-584.
• Brown, J.E., Splittstoesser W.E., Gerber, J.M., 1985. Production and economic returns of vegetable intercropping systems. Journal of the American Society of Horticultural Science, 110 (3): 350-353.
• Caviglia, O.P., Sadras, V.O., Andrade, F.H., 2011. Yield and quality of wheat and soybean in sole- and double-cropping. Agronomy Journal, 103 (4): 1081–1089.
• Cecilio, A.B., Rezende, B.L.A., Barbosa, J.C., Grangeiro, L.C., 2011. Agronomic efficiency of intercropping tomato and lettuce. Anais Academia Brasileira de Ciencias, 83 (3): 1109–1119.
• Corre-Hellou, G., Dibet, A., Hauggaard-Nielsen, H., Crozat, Y., Gooding, M., Ambus,P., Dahlmann, C., von Fragstein, P., Pristeri, A., Monti, M., Jensen, E.S., 2011. The competitive ability of pea–barley intercrops against weeds and the interactionswith crop productivity and soil n availability. Field Crops Research, 122: 264–272.
• Çetin, C., Ertekin, Ü. 1987. Karışık Dikim. Örtü Tiplerini Geliştirme ve Örtüaltı Yetiştirme Teknikleri Araştırma Ülkesel Projesi, Seracılık Araştırma Enstitüsü, Antalya.
• Darabi, A., Kashi, A. 2000. Intercropping of cucumber and tomato. CAB Abstracts, Seed and Plant, 16(1): 77-87.
• Demir, H., Polat, E., 2011. Effects of broccoli-crispy salad intercropping on yield and quality under greenhouse conditions. African Journal of Agricultural Research, 6(17): 4116-4121.
• Demir, H., Polat, E., 2012. Sera Koşullarında Domates-Fasulye Birlikte Yetiştiriciliğinin Verimlilik ve Bakla Kalitesi Üzerine Etkisi. 9. Ulusal Sebze Tarımı Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 496-500.
• Demir, H., Polat, E., 2013. Effects of Intercropping on Micro Element Contents of Green Beans Under Greenhouse Conditions. ISAE—2013, The First International Symposium on Agricultural Engineering Proceedings Book, 63-68.
• Demir, H., Polat, E.,2014. Sera Koşullarında Domates-Brokkoli Birlikte Yetiştiriciliğinin Verim ve Bazı Kalite Kriterleri Açısından Karşılaştırılması, 10.Sebze Tarımı Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 420-425.
• Erdogan, H., Karatas, A., 2000. A research on crispy salad and lettuce growing with cucumber and pepper in a Geothermally Heated Glasshouse. III. Vegetable Cultivation Symposium Proceedings Book, 296-302.
• Francis, A.C., 1986. Multiple Cropping Systems. Macmillan Publishing Company, 866 Third Avenue. New York, NY 10022, pp 183-219.
• Guvenc, I., Yildirim, E. 2006. Increasing Productivity with Intercropping Systems in Cabbage Production. Journal of Sustainable Agriculture, 28(4): 29-44
• Hauggaard-Nielsen, H., Jensen, E.S., 2005. Facilitative root interactions in intercrops. Plant Soil 274(1-2): 237–250.
• Javanmard, A., Nasab, A.D.M., Javanshir, A., Moghaddam, M., Janmohammadi, H., 2009. Forage yield and quality in intercropping of maize with different legumesas double-cropped. Journal of Food, Agriculture and Environment, 7(1): 163–1
• Jahansooz, M.R., Yunusa, I.A.M, Coventry, D.R., Palmer, A.R., Eamus, D., 2007. Radiation- and water-use associated with growth and yields of wheat and chickpea in sole and mixed crops. European Journal of Agronomy 26(3): 275-282.
• Jett, L.W., Chism. J.S., Conley, S.P., 2005. Intercropping systems for tomatoes within a high tunnel.
• http://www.hightunnels.org/forgrowers.htm.
• Kacar, B., 1995. Toprak Analizleri. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri III. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim Arastırma ve Gelistirme Vakfı Yayınları, No: 3, Ankara, ss 705.
• Kacar, B., Kovancı, İ., 1982. Bitki, Toprak ve Gübrelerde Kimyasal Fosfor Analizleri ve Değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 354, İzmir, s 352.
• Kantor, S., 1999. Intercropping. Cooperative Extension, Whasington State University,
• KingCounty.http://king.wsu.edu/foodandfarms/documents/Intercropp ing.pdf
• Karataş, A., Erdoğan, H. ve Ünlü, H., 2005. Jeotermal Isıtmalı Cam Serada Domates ile Bazı Sebzelerin Birlikte Yetiştiriciliğinin Verim ve Gelir Üzerine Etkileri. Bahçe, 34(2): 37–46.
• Karlıdağ, H. and Yildirim, E., 2007. The Effects of Nitrogen Fertilization on Intercropped Strawberry and Broad Bean. Journal of Sustainable Agriculture, 29(4): 61-74.
• Li, L., Yang, S., LI, X., Zhang, F., Christie, P., 1999. Interspecific complementary and competetive interactions between intercropped maize and faba bean. Plant and Soil, 212: 105-114.
• Li, L., Sun, J.H., Zhang, F.S., Li, X.L., Yang, S.C., Rengel, Z., 2001. Wheat/maize orwheat/soybean strip intercropping I. Yield advantage and interspecific inter-actions on nutrients. Field Crops Research, 71(2): 123–137.
• Lithourgidis, A.S., Dordas, C.A., Damalas, C.A., Vlachostergios, D.N., 2011. Annual intercrops: an alternative pathway for sustainable agriculture. Australian Journal of Crop Science, 5(4):396-410.
• Madeira, A.C., Ferreira, A., De Varennes, A. and Vieira, M.I., 2003. SPAD Meter Versus Tristimulus Colorimeter to Estimate Chlorophyll Content and Leaf Color in Sweet Pepper. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 34(17&18): 2461–2470.
• Midmore, D.J. 1993. Agronomic modification of resource use and intercrop productivity. Field Crops Research, 34: 357–380.
• Muoneke, C.O., Mbah, E.U., 2007. Productivity of cassava/okra intercropping systems as influenced by okra planting density. African Journal of Agricultural Research, 2: 223-231.
• Rezende, B. L. A., Canato, G. H. D., Cecilio, A. B., 2005. Influence of planting and intercropping establishment time on production of the cultures intercropping of tomato and lettuce. CAB Abstracts, Ciencia e Agrotecnologia, 29(1): 77-83.
• Siomas, A.S., Papadopoulou, P.P., Gogras, C.C., 2002. Quality of Romaine and Leaf Lettuce at Harvest and during Storage. Proc.2nd Balkan Symposium on Vegetables and Potatoes, Acta Horticulturae, 579: 641-646.
• Splitstoesser, W.E., 1990. Vegetable Growing Handbook. An avi Book published by Van Nostrand Reinhold, New York, USA, p 362.
• Subhan, I. 1989. Effect of intercropping with Phaseolus vulgaris L. on growth and yield of tomato Solanum lycopersicum L. CAB Abstracts, Buletin Penelitian Hortikultura, 17(4): 97-103.
• Tringovska, I., Yankova, V., Markova, D., Mihov, M., 2015. Effect of companion plants on tomato greenhouse production. Scientia Horticulturae 186: 31–37.
• Ünlü, H., Sari, N., Solmaz, İ., 2010. Intercropping effect of different vegetables on yield and some agronomic properties. Journal of Food, Agriculture & Environment, 8(3&4): 723-727.
• Vural, H., Eşiyok, D., Duman, İ., 2000. Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme), Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Ege Üniversitesi Basımevi, ISBN:975-91190-0-2, Bornava, İzmir, s 440.
• Yıldırım, E., 2003. Farklı Birlikte Yetiştirme Sistemlerinin Bazı Sebze Türlerinde Bitki Gelişmesine, Mineral Madde Alımına, Alan Kullanımına, Ekonomik Dönüşüme ve Verime Etkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum.
• Yildirim, E., Guvenc, İ., 2005. Intercropping Based on Cauliflower: More Productive, Profitable and Highly Sustainable. European Journal of Agronomy, 22: 11-18.
• Zhang, L., Werf, W.V.D, Bastiaans, L., Zhang, S., Li, B., Spiert, J.H.J., 2008. Light interception and utilization in relay intercrops of wheat and cotton. Field Crops Research 107(1): 29-42.
• Zhou, X., Yu, G., Wu, F., 2011. Effects of intercropping cucumber with onion or garlic on soil enzyme activities, microbial communities and cucumber yield. European Journal of Soil Biology, 47: 279-287.
• Zimmermann, M.J.O., 1996. Breeding for yield, in mixtures of common beans (Phaseolus vulgaris L.) and maize (Zea mays L.). Euphytica, 92: 129-134.