Kavunda (Cucumis melo L.) poliploid bitki eldesinde farklı eksplantların etkisinin belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 6 Özel Sayı, 269 - 274, 01.06.2017

Fatma Burcu Çelikli Esmanur Demirel , Ahmet Naci Onus

Öz

Türkiye 29.3 milyon ton sebze üretimi ile dünyada önemli bir ülke konumundadır. Cucurbitaceae familyasına ait sebze türlerinden biri olan kavun (Cucumis melo L.), bu familya içerisinde ülkemizde üretim bakımından 1.72 milyon ton ile karpuz ve hıyardan sonra üçüncü sırayı almaktadır. Sebze türlerinin ekonomik yararları göz önüne alındığında genetik yapılarını değiştirerek iyileştirmeye olanak sağlayan ıslah çalışmaları günümüzde hız kazanmaktadır. Genetik materyal olarak poliploidlerin kullanımı son yıllarda dikkat çekmeye başlamıştır. Islah çalışmalarında kullanılmak üzere Ananas tipi kavun eksplantlarından poliploid bitkilerinin eldesi üzerine yapılan bu çalışmada etkili bir yöntem geliştirilmeye çalışılmıştır. Tepe sürgünü, yan sürgün ve direkt tohum ekimi olarak üç farklı uygulama yapılmıştır. Çalışma için tepe ve yan sürgünler 7 gün kolhisin içeren katı besi ortamında muamele edildikten sonra kolhisinsiz + BAP(1 μM) yeni ortama (M2) aktarılmıştır. Direkt tohum uygulamasında ise; tohumların kabukları çıkarıldıktan sonra embriyoları 6 saat kolhisin çözeltisinde bekletilmiş ve sonra kolhisinsiz katı besi ortamına (M1) aktarılmıştır. Deneme sonucunda ploidi seviyeleri stomaların bekçi hücrelerindeki kloroplastlar sayılarak belirlenmiş olup tepe sürgününden %22.6, yan sürgünden %21.1 ve direkt tohumdan %66.0 oranında tetraploid bitkicik elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kavun, tetraploid, ıslah, Cucumis melo L.

Kaynakça

• Batra, S., 1952. Induced Tetraploidy İn Muskmelons. The Journal Of Heredity, 43 (3): 141-148.
• Blakeslee, A. F., 1941. American Xaturalist 75:117-135.
• Bugaenko, L.A., Davydova, O.A., Rodov, V.S., Gladun, S.M., 1988. Production Poliploid Plants of Mint Using In vitro. Biologiye Kul’ Tiviruemykh Letok İ Biotekhnologiya, 1 (Ed: Butenko, R. G. J. 1988, 91, Novosibirsk, Ussr)
• Chen C.H., Goeden-Kallemeyn, Y. C., 1979. In Vitro Induction of Tetraploid Plants from Colchicine-Treated Diploid Daylily Callus. Euphytica, 28 (1979): 705-709.
• Chen, L., Wang Y., Zhao, M., 2006. In vitro Induction and Characterization of Tetraploid Lychnis senno Siebold Et. Zucc. Hortscience, 41 (3) : 759-761.
• Hancock, J., 1997. The Colchicine Story. Hortscience, 32: 1011-1012.
• Murashige, T., Skoog, F., 1962. A Revised Medium for Rapid Growth And Bioassays with Tobacco Tissue Cultures. Physiol. Plant. 15: 473-497.
• Raza, H., Jaskani, M.J., Khan M.M., Malik, T.A., 2003. In vitro Induction of Polyploids In Watermelon and Estimation Based on Dna Content. International Journal of Agrıculture & Biology, 05 (3): 298–302.
• Tepe, Ş., Ellialtıoğlu, Ş., Yenice, N.,Tıpırdamaz, R., 2002. In vitro Kolhisin Uygulaması ile Poliploid Nane (Mentha longifolia L.) Bitkilerinin Elde Edilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (2): 63-69.
• Ulukapı K., Onus A. N., 2013. Selekte Edilmiş Bazı Yerel Taze Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Genotiplerinin Moleküler Karakterizasyonu. Tarım Bilimleri Dergisi, 18 (2012): 277-286.