Erysiphe corylacearum’un neden olduğu külleme hastalığına karşı Giresun ili fındık üretim alanlarında kimyasal mücadele olanaklarının belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: Özel Sayı, 71 - 78, 31.12.2019

Arzu Sezer Yusuf Bilgen Ömür Duyar Çiğdem Köse Ebru Gümüş Tuğba Er

https://doi.org/10.29278/azd.656526

Cited By: 5

Öz

Fındık (Corylus
avellana L.), üretim ve ihracatında dünya lideri olan Türkiye’nin en önemli
tarımsal ürünlerinden biri olup, özellikle Karadeniz Bölgesi’ndeki çok sayıda
ailenin ana geçim kaynağıdır. Zaman zaman görülen olumsuz hava koşulları
yanında, bazı fındık hastalık ve zararlıları nedeniyle oluşan kayıplar geniş
bir üretici kitlesini ve ülke ekonomisini çok olumsuz yönde etkilemektedir.
Fındıkta son yıllarda Erysiphe
corylacearum U. Braun & S. Takam.’un neden olduğu külleme hastalığı
önemli verim ve kalite kayıplarına neden olmuş ve hastalığa karşı kültürel
önlemlere ilaveten kimyasal mücadele gerekliliği de ortaya çıkmıştır. Bu
çalışma Giresun fındık üretim alanlarında E.
corylacearum’un neden olduğu külleme hastalığına karşı uygun bir ilaçlı
mücadele programı oluşturmak amacıyla yürütülmüştür.  2015 yılında iki program (Program B ve
Program C), 2016 yılında üç program (Program A, Program B ve Program C)
dahilinde, arazi koşullarında bazı bitki koruma ürünlerinin (Fluopyram 200 g/l
+ Tebuconazole 200 g/l, Triadimenol %50, Azoxystrobin 200 g/l + Difenoconazole
125 g/l, Myclobutanil 245 g/l, Thiophanate methyl %70 ve Kükürt (Sulphur) SC
800 g/l etkili maddeli) hastalığa karşı etkinlikleri belirlenmiştir. 2015
yılında yaprak değerlendirmelerine göre Kükürt uygulamaları hem Program B hem
de Program C’de aynı istatistik grupta yer alarak en yüksek etkinliğe sahip
olmuştur (sırasıyla %96.47 ve %93.59 değerleri ile). 2016 yılında da Kükürt
uygulamaları tüm programlarda hem yaprak (sırasıyla %94.16, % 94.30 ve % 85.96
etkinlik değerleri ile) hem de çotanak (sırasıyla %96.58, %92.43 ve %89.43
değerleri ile) değerlendirmelerine göre etkinliği en yüksek olan uygulama
olarak belirlenmiştir.   Azoxystrobin 200
g/l + Difenoconazole, Triadimenol ve Fluopyram 200 g/l + Tebuconazole etkili
maddeli fungisitlerin etkinlikleri yıllar ve programlara göre farklılık
göstermekle birlikte genel olarak hastalık kontrolünde etkili oldukları
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fındık, külleme, Erysiphe corylacearum

Destekleyen Kurum

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM)

Proje Numarası

TAGEM-BS-15/10-03/02-14

Teşekkür

Bu çalışma Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) tarafından desteklenmiştir. Çalışmanın istatistik hesaplarını yapan Mustafa ACAR (Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü)’a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Abasova, L. V., Aghayeva, D.N., Takamatsu, S., 2018. Notes on powdery mildews of the genus Erysiphe from Azerbaijan. Current Research in Environmental & Applied Mycology, 8(1), 30–53.
• Abbott W.S., 1925. A method of computing the effectiveness of an insecticide. J. Econ. Entomol.18: 265-267.
• Anonim 2015. Bitki Hastalıkları Standart İlaç Deneme Metotları (Meyve-Bağ Hastalıkları). http://www.tarim.gov. tr (Erişim tarihi: 10.03.2015).
• Anonim, 2017. 2017 Yılı Fındık Raporu. http://koop.gtb.gov.tr/data/5ad06bb9ddee7dd8b423eb23/2017%20F%C4%B1nd%C4%B1k%20Raporu.pdf(Erişim tarihi: 10.03.2019).
• Anonim, 2019. Bkü Veri Tabanı. https://bku.tarim.gov.tr/ (erişim tarihi: 07.12.2019).
• Ak, K., Sezer, A., Işık, D., Bulam Köse, Ç., Duran, H., Akyol, H., Özdem, A., Bozkurt, V., Beytut, B., Atlamaz, A., Karahan, A., Akbaş, B., Caner, Ö.K., Özenç, N., Altundağ, Ş., Velioğlu, S., Erdoğan, C., 2011. Fındık Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara, 135 s.
• Ak, K., Gümüş, E., Sezer, A., Bulam Köse, Ç., Deligöz, İ., Baltacı, A., Duyar, Ö., Eser, Ü., Çil Turgut, N., Çelik Ertekin, D., Karahan, A., Bozkurt, V., Aydar, A., 2017. Fındık Entegre Mücadele Teknik Talimatı. https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/F%C4%B1nd%C4%B1k%20Entegre-03.09.2017.pdf (Erişim tarihi: 07.12.2019).
• Akbaş, B., İlhan, D., Atlamaz, A., 2005. A preliminary survey of hazelnut (Corylus avellana L.) viruses in Turkey. Acta Hort. (ISHS), 686: 459-465.
• Alay, K., Altınyay, N., Hancıoğlu, Ö., Dündar, F., Ünal, A., 1973. Karadeniz Bölgesi fındıklarında dal kurumaları üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni,13(4); 202-213.
• Arlı-Sökmen, M., Şevik, M.A., Yılmaz, M.A., 2004. Samsun’da fındık ( Corylus avellana L.) alanlarının Apple mosaic virus (ApMV) ile bulaşıklık durumunun belirlenmesi. Türkiye I. Bitki Koruma Kongresi (8-10 Eylül 2004, Samsun), 173.
• Arzanlou, M., Torbati, M., Golmohammadi, H., 2018. Powdery mildew on hazelnut (Corylus avellana) caused by Erysiphe corylacearum in Iran’’. Forest Pathology, 48(1) DOI: 10.1111/efp.12450
• Braun, U., Takamatsu, S., (2000). Phylogeny of Erysiphe, Microsphaera, Uncinula (Erysipheae) and Cystotheca, Podosphaera, Sphaerotheca (Cystotheceae) inferred from rDNA ITS sequences – Some taxonomic consequences. Schlechtendalia, 4, 1–33.
• Bremer, H., 1948. Türkiye Fitopatolojisi. Cilt II Özel Bölüm, Kısım:1. Güney Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.O. Ankara, 237 s.
• Ecevit O., Özman S.K., Hatat G., Okay, M.N., Kaya A. Mennan S., 1996. Karadeniz Bölgesinde önemli fındık çeşitlerinin zararlı ve hastalıklara karşı duyarlılıklarının belirlenmesi. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu. Ondokuz Mayıs Üniversitesi (10-11 Ocak 1996, Samsun), 77-94.
• Erdoğan, V., 2018. Fındık: Yetiştiricilik, Sorunlar, Öneriler Ve Yenilikler. Türktob Dergisi 2018 Sayı: 27: 4-10.
• Ertunç, F., Arlı-Sökmen, M., Sezer, A., Canik, D., 2009. Current Status of Apple Mosaic Ilarvirus in Turkey. Berichte aus dem JKI, 148: 55. FAO, 2019. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim tarihi: 25.07.2019).
• Halilbeyoğlu, N., 1980. Fındık Hastalıkları (Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Ankara.
• Hartney, S., Glawe, D.A., Dugan, F., Ammirati, J., 2005. First report of powdery mildew on Corylus avellana caused by Phyllactinia guttata in Washington State. Plant Health Progress. https://www.plantmanagementnetwork.org/pub/php/brief/2005/hazelnut/php05040.pdf (Erişim tarihi: 7.12.2019).
• Heluta V.P., Makarenko N.V., Al-Maali G.A., 2019. First records of Erysiphe corylacearum (Erysiphales, Ascomycota) on Corylus avellana in Ukraine. Ukrainian Botanical Journal, 76(3): 252–259.
• İren, S., 1971. Fındıklarda Dal Kanseri Etmeni Nectria galligena Bres.’in Morfolojisi, Trabzon ve Giresun’da Bio-Ekolojisi Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 488, Ankara, 56 s.
• Karaca, G., Erper, İ., 2001. First Report of Pestalotiopsis guepinii causing twig blight on hazelnut and walnut in Turkey. Plant Pathology, 50: 415.
• Köksal, A.İ., 2002. Türk Fındık Çeşitleri. Fındık Tanıtım Grubu Yayınları, Ankara, 136 s.
• Meparishvili, G., Gur, L., Frenkel, O., Gorgiladze, L., Meparishvili,S., Muradashvili, M., Koiava, L., Dumbadze, R., Reuveni, M., Jabnidze R., 2019. First Report of Powdery Mildew Caused by Erysiphe corylacearum on Hazelnuts in Georgia. Plant Disease, 103 (11): 2952.
• Öztürk, S.A., 1950. FINDIK, Ekimi, bakımı, Fındıklara zarar veren böcekler, mücadelesi, hastalıklar ve tedavisi ve Fındığın ekonomideki durumu. Tarım Bakanlığı Neşriyat Müdürlüğü, Sayı: 676, Ankara, 77 s.
• Pscheidt, J.W., Brenneman, T.B., Doster, M.A., Michailides, T.J., 2002. “Powdery Mildew, 6”. In: Compendium of Nut Crop Diseases in Temperate Zones (Eds B. L. Teviotdale, T. J. Michailides, and J. W. Pscheidt), American Phytopathological Society, St. Paul, MN., 100 pp.
• Sezer, A., Dolar F.S., 2012a. Ordu, Giresun Ve Trabzon illeri fındık üretim alanlarında çotanaklarda hastalık oluşturan Botrytis cinerea Pers. Ex Fr.’nın yaygınlığı ve bazı çeşitlerin etmene karşı reaksiyonlarının belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 52(1): 93-110.
• Sezer, A., Dolar F.S., 2012b. Colletotrichum acutatum, a new pathogen of hazelnut. Journal of Phytopathology, 160 (7-8): 428-430.
• Sezer, A., Dolar F.S., 2015. Determination of Pestalotiopsis sp. causing disease on fruit clusters in hazelnut growing areas of Ordu, Giresun and Trabzon provinces in Turkey. Agriculture & Forestry, Podgrica, Vol.61 Issue 1: 183-188.
• Sezer A. 2017. “Külleme Hastalığının Fındık Alanlarındaki Coğrafi Dağılımı ’’, Fındıkta Külleme Çalıştayı, 25 Ekim 2016, Trabzon.
• Sezer, A., Dolar, F.S., Ünal, F., 2017a. First report of Colletotrichum fioriniae infection of hazelnut. Mycotaxon, 132(3): 495-502.
• Sezer, A., Dolar, F.S., Lucas, S.J., Köse, Ç., Gümüş, E., 2017b. First report of the recently introduced, destructive powdery mildew Erysiphe corylacearum on hazelnut in Turkey. Phytoparasitica, 45(4):577–581.
• Sezer, A., Dolar, F.S., 2018. Determination of Alternaria species causing disease on fruit clusters in hazelnut growing areas of Ordu, Giresun and Trabzon provinces and reaction of some cultivars against the pathogen. Türkiye VII. Bitki Koruma Kongresi (Uluslararası Katılımlı), (14-17 Kasım 2018, Muğla), 122-130.
• Sezer, A. 2018. Evaluation of effectiveness of some environmentally fiendly products on hazelnut powdery mildew caused by Erysiphe corylacearum”, Internatıonal Ecology 2018 Symposıum (19-23 June 2018, Kastamonu/Turkey) Abstract Book, 1110.
• Tanrıvermiş, H., Gönenç, S., Terzioğlu, S.B., 2006. Türkiye’de Fındık Üretiminin Sosyo-Ekonomik Yapısı Tamamlayıcı Gelir Kaynaklarını Geliştirilebilme Olanakları ve Etkilerinin Değerlendirilmesi, 3. Milli Fındık Şurası (Giresun) bildirileri, 125-144.
• Toros, S., Hancıoğlu, Ö. 1997. Fındık Zararlıları, Hastalıkları ve Mücadelesi. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 60 s.
• Townsend, G.K., Heuberger, J.W., 1943. Methods for estimating losses caused by diseases in fungicide experiments, Plant Disease Reporter, 27, 340-343.
• Türkkan, M., Erper, İ., Eser, Ü., and Baltacı, A., 2018. “Evaluation of Inhibitory Effect of Some Bicarbonate Salts and Fungicides Against Hazelnut Powdery Mildew”, Gesunde Pflanzen, 70 (1): 39-44.
• Yürüt, H.A., Erkal, Ü., Gürer, M. 1994. Hazelnut diseases in Bolu, Düzce and Bartın. 9th Congress of the Mediterranean Phytopathological Union, (Kuşadası, Aydın), Turkish Phytopathological Society Publications No: 7: 417-419.