Yulafta (Avena sativa L.) çinkolu gübrelemenin verim ve verim ögeleri üzerine etkisi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 111 - 118, 30.06.2020

Nuri Yılmaz , Muzaffer Sonkaya

https://doi.org/10.29278/azd.695873

Cited By: 1

Öz

Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme arazisinde 2017 yılında yürütülen bu araştırmada farklı dozlarda topraktan (0, 2.5, 5.0 ve 7.5 kg/da) ve yapraktan (%0, 0.2 ve 0.4) çinko uygulamalarının yulafın verim ve verim ögeleri üzerine olan etkileri incelenmiştir. Materyal olarak Checota cinsi yulaf kullanılmış olup araştırma, Ordu ili ekolojik koşullarında, tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırma sonucunda, çinko uygulamamlarının bitki boyu, salkım boyu, bin tane ağırlığı, ve salkımda tane ağırlığı üzerine etkilerinin istatistiksel olarak önemli olmadığı belirlenmiştir. Buna karşılık salkımda başakçık sayısı 13.09-25.80 adet, salkımda tane sayısı 28.61-46.79 adet ve tane verimi 71.00-115.05 kg/da arasında değişim göstemiş olup, çinko gübresinin uygulama şekilleri ve dozlarının bu ögeler üzerine istatistiksel olarak önemli etkide olduğu belirlenmiştir. Yapılan araştırmada en fazla tane verimi % 0.4 yapraktan, 2.5 Zn/da topraktan; % 0.2 yapraktan, 5.0 kg/da topraktan ve % 0.4 yapraktan, topraktan çinko uygulamasız kombinasyonlardan elde edildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Checota, Çinko Uygulaması, Toprak, Yaprak

Kaynakça

• Ahmad, W., Tahir, M., Ahmad, R., & Ahmad, R. (2018). Agronomic biofortification of fodder sorghum with zinc under different levels of nitrogen. Sains Malaysiana, 47(6), 1269-1276.
• Aktaş, H. (2016). Çinko uygulamasının makarnalık buğdayın (Triticum durum desf.) verim ve bazı kalite özellikleri üzerindeki etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü D., 25(2), 193-201.
• Anonim (2003). Gübre Sanayi, TEAE-BAKIŞ, sayı 2, nüsha 3, Mart 2003.
• Anonim (2012). https://turktob.org.tr/tr/yulaf-uretimi-ve-yetistiriciligi/4910. Erişim tarihi 25.04.2019
• Anonim (2015). Ulusal Hububat Konseyi. www.uhk.org.tr Erişim tarihi: 01.03.2019
• Anonim (2019a) Food and Acriculture Organization United Nations. Erişim tarihi, 05.03.2019
• Anonim (2019b) Türkiye İstatistik Kurumu. www.tuik.gov.tr Erişim tarihi: 02.03.2019
• Barut, H., Şimşek, T., & Aykanat, S. (2017). Çinko uygulamasının makarnalık buğday çeşitlerinde verim ve bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 10-23.
• Bouyoucous, G. L. (1951). A Recalibration of Hydrometer Method for Making Mechanical Analysis of Soils. Agronomy Journal. (43):434-438.
• Bremner, J.M. (1965). Total Nitrogen Methods Of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Properties. Ed. C.A. Black. Amer. Soc. Of Agron. Inc. Pub. Agron. Series. No: 9, Madison, Wisconsin, U.S.A. 1149-1178.
• Castagnara, D. D., Krutzmann, A., Zoz, T., Steiner, F., Conte e Castro, A. M., Neres, M. A., & Oliveira, P. S. R. D. (2012). Effect of boron and zinc fertilization on white oats grown in soil with average content of these nutrients. Revista Brasileira de Zootecnia, 41(7), 1598-1607.
• Coleman, J. E. (1992). Zinc proteins: enzymes, storage proteins, transcription factors, and replication proteins. Annual review of biochemistry, 61(1), 897-946.
• Çakmak, İ. (2000). Tansley Review No. 111 Possible roles of zinc in protecting plant cells from damage by reactive oxygen species. The New Phytologist, 146(2), 185-205.
• Dülgerbaki, T. (2010). Maş fasulyesinde (Phaseolus aureus L.) farklı çinko uygulamalarının verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Yüksek Lisans. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Isparta.
• Ekiz, H., Öztürk, L., Bağcı, S.A., Gültekin, İ., Yılmaz, A., & Çakmak, İ. (1998). Çinko noksanlığının buğdayın kuraklık toleransı üzerine etkileri. I. Ulusal Çinko Kongresi, 12-16 Mayıs, Eskişehir, s. 511-517.
• Eyüpoğlu, F., Kurucu, N., Talaz, S., & Canisağ, U. (1994). Türkiye topraklarının bitkiye yarayışlı mikro element durumu. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yıllık Raporu, (118), 25-32.
• Graham, R. D., Ascher, J. S., & Hynes, S. C. (1992). Selecting zinc-efficient cereal genotypes for soils of low zinc status. Plant and Soil, 146(1-2), 241-250.
• Gültekin, İ., Yılmaz, A., Ekiz, H., Arısoy, R., & Eker, S. (2004). Çinko demir ve bakır uygulamalarının orta anadolu bölgesinde yetiştirilen buğday verimine etkileri. 3. Ulusal Gübre Kongresi s, 553-562
• Hışır, Y., Kara, R., & Dokuyucu, T. (2012). Evaluation of oat genotypes for grain yield and physiological traits. Zemdirbyste Agriculture, 99(1), 55-60.
• Hızalan, E., & Ünal, H. (1966). Topraklarda önemli kimyasal analizler. AÜ Ziraat Fakültesi Yay., 278.
• Jackson, M. L. (1958). Soil Chemical Analysis. Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey, USA.
• Kalayci, M., Torun, B., Eker, S., Aydin, M., Ozturk, L., & Cakmak, I. (1999). Grain yield, zinc efficiency and zinc concentration of wheat cultivars grown in a zinc-deficient calcareous soil in field and greenhouse. Field Crops Research, 63(1), 87-98.
• Kaya, M., Atak, M., Çiftçi, C. Y., & Ünver, S. (2005). Çinko ve humik asit uygulamalarının ekmeklik buğday’da verim ve bazı verim öğeleri üzerine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(3), 1-8.
• Leilah, A. A., & Al-Khateeb, S. A. (2005). Statistical analysis of wheat yield under drought conditions. Journal of Arid environments, 61(3), 483-496.
• Lindsay, W. L., & Norvell, W. L. (1978). Development of DTPA Soil Test for Zinc, İron, Manganese, Copper. Soil. Sci. Soc. Am.1978;42:421-428.
• Marschner, H. (1995). Mineral Nutrition of Higher Plants (Second Edition) ISBN: 978-0-12-473542-2
• Maas, E. V. (1986). Salt Tolerance Of Plants. Applied Agricultural Research. 1986;1:12-26.
• Mishra, S.S., Gulati, J.M.L., Nanda, S.S., Garyanak, L.M., & Jenz, S.N. (1989). Micronutrient studies in wheat. Orissa Journal of Agricultural Research, 22(2): 94-96.
• Nazar, H. (2012). Ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) farklı besin maddesi içerikteki yaprak gübrelerinin verim, verim öğeleri ve bazı kalite özelliklerine etkisinin belirlenmesi (Master's thesis, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Nelson, D.W., & Sommers, L.E. (1982). Total Carbon, Organic Carbon and Organic Matter. In ‘ Methods of analysis. Chemical and microbiological propertise. 539-580.
• Öktem, A. G., Coşkun, M., Almaca, N. D., Öktem, A., Söylemez, S., Tekgül, Y. T., & Sürücü, A. (2016). Şanlıurfa-Ceylanpınar koşullarında yetiştirilen yerli kırmızı mercimek çeşidine farklı miktarlarda uygulanan çinkonun verim ve verim unsurlarına etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(1), 225-231.
• Özbek, V., & Özgümüş, A. (1997). Farklı çinko uygulamalarının değişik buğday çeşitlerinin verim ve bazı verim kriterleri üzerine etkileri. I. Ulusal Çinko Kongresi, 12-16.
• Özcan, H., & Taban, S. (2012). Effect of zinc application on yield and grain zinc, phosphorus and phytic acid concentration of some rice genotypes. Toprak Su Dergisi, 1(1), 7-14.
• Öztürk, M. (2009). Bazı kışlık yem bitkilerinde çinkolu gübrelemenin verim ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Adnan menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak ABD, Aydın.
• Öztürk, A., & Akten, Ş. (1999). Kışlık buğdayda bazı morfofizyolojik karakterler ve tane verimine etkileri. Agriculture and Forestry, 23(2), 409-422.
• Richard, L. A. (1954). Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. Agriculture Handbook, No: 60, U. S. Department of Agriculture. U. S. Grovement Priting Office, Washington D. C.
• Sayed, E., Gheith, M.S., & El-Badry, O.Z. (1988). Effects of the dates of zinc application on wheat. Beyrage Zur Tropischen Landwirtshof und Veterinormadizin, 26(3): 273-278.
• Shivay, Y. S., Prasad, R., & Pal, M. (2013). Zinc fortification of oat grains through zinc fertilisation. Agricultural Research, 2(4), 375-381.
• Sonkaya, M. C. (2017). Bazı çeltik (Oryza Sativa L.) çeşitlerinde çinkonun verim, verim öğeleri ve kaliteye etkilerinin belirlenmesi (Yüksek lisanz tezi, Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Sönmez, F., & Kıral, A. S. (2004). Çinkonun iki ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinde verim ve bazı verim öğelerine etkisi. Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım-Sanayi-Çevre Kitabı 1.Cilt. 11-13 Ekim, Tokat
• Tamm, I. (2003). Genetic and environmental variation of grain yield of oat varieties. Agronomy Research, 1(1), 93-97.
• Watanable, F. S., & Olsen, S.R. (1965). Test of an Ascorbic Acid Method for Determining Phosphorus in Water and NaHCO3 Extracts from Soil. Soil Sci. Soc. Am. Proc. (29): 677-678.
• Welch, R. M. (1993). Zinc in Soils and Plants. Volume 55 of the series Developments in Plant and Soil Sciences pp 183-195
• Yalçın, S. R. & Usta, S. (1992). Çinko Uygulamasının Mısır Bitkisinin Gelişmesi ile Çinko, Demir, Mangan ve Bakır Kapsamları Üzerine Etkisi. A. Ü. Ziraat Fakültesi Yıllığı, Cilt 4: 1-2, 195-204.
• Yılmaz A., Ekiz H., Torun, B., Gültekin, I., Karanlık, S., Bağcı, S. A., & Çakmak, I. (1997). Effect of different zinc application methods on grain yield and zinc concentration in wheat grown on zinc-deficient calcareous soils in Central Anatolia. J Plant Nutr 20:461–471.
• Yılmaz, N., & Sonkaya, M.C. (2017). Bazı Çeltik (Oryza sativa L.) Çeşitlerinde Çinkonun Agronomik ve Morfolojik Özelliklerine Etkilerinin Belirlenmesi. İnternational Advanced Research and Engineering Congres. 16-18 November 2017 Osmaniye.
• Zou, C. Q., Zhang, Y.Q., Rashid, A., Ram, H., Savasli, E., Arisoy, R. Z., Ortiz-Monasterio, I., Simunji, S., Wang, Z. H., Sohu, V., Hassan, M., Kaya, Y., Onder, O., Lungu, O., Mujahid, M. Y., Joshi, A. K., Zelenskiy, Y., Zhang, F., S, & Cakmak, I. (2012). Biofortification of wheat with zinc through zinc fertilization in seven countries. Plant Soil 361: 119 – 130.