Ilıman İklim Meyve Türleri ve Sekonder Konukçularda Bulunan Yaprakbiti (Hemiptera: Aphididae) Türlerinin Parazitoitlenme Oranlarının Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 239 - 250, 30.12.2020

İsmail Alaserhat Şaban Güçlü

https://doi.org/10.29278/azd.706343

Öz

Bu çalışma, Erzincan ve Gümüşhane illerinde yetiştirilen ılıman iklim meyve türleri ve sekonder konukçularda bulunan yaprakbiti türleri ile bunların parazitoitlenme oranlarının tespit edilmesi amacıyla 2011-2013 yıllarında yapılmıştır. Örneklemeler, yaprakbiti popülasyonunun yoğun olduğu ilkbahar (mayıs-haziran) ve sonbahar aylarında (eylül-ekim) iki haftada bir, yoğunluğun azaldığı yaz aylarında (temmuz-ağustos) ise ayda bir kez yapılmıştır. Yaprakbiti türlerinin belirlendiği bahçelerden yaprakbiti ile bulaşık ve özellikle de mumyalaşmış yaprakbitlerinin bulunduğu koloniler parazitoit çıkartma kutularına konulmuş, elde edilen toplam parazitli birey sayısı, o örnekte bulunan yaprakbiti sayısına oranlanarak % parazitoitlenme oranı tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda ılıman iklim meyve türlerinde zarar yapan 12, sekonder konukçularda ise 2 adet olmak üzere toplam 14 yaprakbiti türü ve bunların parazitoitlenme oranları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yaprakbiti, Parazitoit, Parazitoitlenme oranı, Erzincan, Gümüşhane

Destekleyen Kurum

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından

Proje Numarası

TAGEM BS-11/04-02/01-18

Teşekkür

Bu çalışma Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından (TAGEM BS-11/04-02/01-18) desteklenmiştir. Desteklerinden dolayı TAGEM’e teşekkür ederiz. Ayrıca Aphelinidae familyasına bağlı türün teşhisini yapan Sayın Prof.Dr. Mikdat DOĞANLAR (Mustafa Kemal Üniversitesi, Bitki Koruma Bölümü)’a, Braconidae familyasına bağlı türlerin teşhisini yapan Sayın Doç.Dr. Coşkun GÜÇLÜ (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü)’ye ve Aphididae familyasına bağlı türlerin teşhislerinde yardımcı olan Sayın Dr. Işıl ÖZDEMİR (Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü)’e teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Alaserhat, İ., Canbay, A., (2017). Aphididae species, their parasitoids, predators, and parasitism rates on pepper (Capsicum annuum L.). Entomological News, 127 (1): 36-50.
• Alaserhat, İ., 2019. Erzincan ili elma ağaçlarında bulunan zararlı ve faydalı böcek türleri ile bazı önemli zararlı türlerin doğada görülme zamanı. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17: 1116-1124.
• Anonim, 2008. Zirai Mücadele Teknik Talimatları. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Cilt:4, 388 s, Ankara.
• Anonim, 2019. Bitkisel Üretim İstatistikleri. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim tarihi 03.03.2020).
• Bissel, T.L., 1978. Aphids on Juglandaceae in North America. University of Maryland Agricultural Experiment Station Contribution, 911, 78 p, Maryland, USA.
• Blackman, R.L., Eastop, V.F., 1984. Aphids on The World’s Crops: An Identification quide. A Wiley. Intenscience Publication, 466 p, London, England.
• Blackman, R.L., Eastop, V.F., 1994. Aphids on The World’s Trees: An Identification and information quide CAB International. Department of Entomology the Natural History Museum, 986+16 p, London, England.
• Blackman, R.L., Eastop, V.F., 2000. Aphids on The World’s Crops: An Identification quide. Second Edition. A Wiley. The Natural History Museum Intenscience Publication, 414 p, London, England.
• Blackman, R.L., Eastop, V.F. 2020. Aphids of The World’s Plants. An online identification and information guide. http://www.aphidsonworldsplants.info/Introduction.htm (Access date 05.03.2020).
• Bodenheimer, F.S., Swirski, E., 1957. The Aphidodea of the Middle East. The Weizmann Science Press of Israel, 378 p, Jerusalem, Israel.
• Bora, T., Karaca, İ., 1970. Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi yardımcı ders kitabı. No: 167, 3-43, İzmir.
• Dassonville, N., Thiellemans, T., Gosset, V., 2013. FresaProtect and BerryProtect: mixes of parasitoids to control all common aphid species on protected soft fruit crops Product development and case studies from three years of experience. Aspects of Applied Biology, 119: 79-88.
• Eastop, V.F., 1971. Keys for the identification of Acyrtosiphon (Hemiptera: Aphididae). Bulletin of British Museum (Natural History) Entomology, 26 (1): 1-115.
• Eastop, V.F., 1972. A taxonomic review of the species of Cinara curtis occurring in Britain (Hemiptera: Aphididae). Bulletin of British Museum (Natural History) Entomology, 27 (2): 1-186.
• Eastop, V.F., Hille Ris Lambers, D., 1976. Survey of the World’s Aphids. The Hague: W. Junk. pp: 573.
• Hille Ris Lambers, D., 1945. De Bloedvlekkenluis van Appel, Sappaphis devecta (Wlk). Tijdschr. Ov. Plantenziekt, 51, 57-66.
• Hille Ris Lambers, D., 1947 a). Contributions to a Monograph of the Aphididae of Europe. III. Temminckia, 7, 179-319.
• Hille Ris Lambers, D., 1947 b). On some mainly Western European aphids. Zoologische Mededeelingen, 28: 291-333.
• Hille Ris Lambers, D., 1949. Contribution to a monograph of the Aphididae of Europe. Temminckia, 3: 282-285.
• Hille Ris Lambers, D., 1950. On mounting aphids and other soft skinned insects. Entomologische Berichten, 13: 55-58.
• Hille Ris Lambers, D. 1969. Four new species of Cavariella del Guercio, 1911 (Homoptera: Aphididae). Estratto Dalle Memorie Della Sociate Entomologica Italiana, 48: 285-299.
• Hille Ris Lambers, D. 1973. Notes on some oriental aphids. Orient. Insects, 7: 239-258.
• Li, H.B., Wu, K.M., Xu, Y., Yang, X.R., Yao, J., Sun, S.L., 2008. Dynamic analysis of population of cotton aphids in the south of Xinjiang. Xinjiang Agricultural Sciences. 45: 670–675.
• Li, J., Wu, Y., Zhang, Q., Li, H., Pan, H., Lu, W., Wang, D., Zhang, J., Lu, Y., 2018. Aphid parasitism and parasitoid diversity in cotton fields in Xinjiang, China. PLoS One, 13 (11): 1-14.
• Kaplan, M., 2019. Diyarbakır ili bazı kiraz bahçelerinde bulunan zararlı ve faydalı böcek türleri ile bazı önemli zararlı türlerin doğada görülme zamanı. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17: 283-289.
• Lazarov, A., Grigorov, P., 1961. Karantina na Rastenijata. Zemizdat. Sofia. p. 258.
• Lodos, N., 1986. Türkiye Entomolojisi II (Genel, Uygulamalı ve Faunistik). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:429, 580 s., İzmir.
• Matheus, R.E.F., 1993. Diagnosis of Plant Virus Diseases. CRS Press Inc, 374 p, Boca Raton, Florida.
• Ölmez Bayhan, S., Ulusoy, M.R., 2002. Diyarbakır İlinde Aphidoidea Üst familyasına Bağlı Türlerin Predatörlerinin Belirlenmesi, 463 s. Türkiye V. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri (4-7 Eylül, 2002, Erzurum), 237-246 s.
• Ölmez Bayhan, S., Özdemir, I., 2009. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Aphidoidea (Hemiptera) Türleri, Konukçuları ve Doğal Düşmanları Üzerinde Araştırmalar (Sonuç Raporu) (Yayınlanmamış). Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Özbek, H., Güçlü, Ş., Hayat, R., Yıldırım, E., 1998. Meyve, Bağ ve Bazı Süs Bitkileri Zararlıları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 323, 357s, Erzurum.
• Praslicka, J., Huszar, J., 2005. Hymenopteran parasitoids (Hymenoptera, Aphidiidae) on cereal aphids (Sternorrhyncha, Aphidoidea) in ıntegrated and ecological pest management systems. Biologia-section Zoology, 60 (2): 227 229.
• Remaudiere, G. 1954. Deuxieme addition a la liste des Dactynotina eve Myzinae (Hem. Aphidoidea) de la faune Française. Revue de Pathologie végétale vé d’entomologie Agricole de France, 4: 232-240.
• Remaudiere, G., Remaudiere, M. 1997. Catologue des Aphididae du Monde (Of the World’s Aphididae) Homoptera, Aphidoidea, Preface Par V.F. Eastop, INRA Editions, pp: 473.
• Shaposhnikov, G.K., 1964. Suborder Aphidinea-Plant Lice. (In Keys to the Insects of the European Part on the USSR. Editor: G. Bei-Bienko. Moscow and Leningrad, Russian, 616-799.
• Stroyan, H.L.G. 1961. Identification of aphids living on Citrus. FAO Plant Protection Bulletin, 9 (4): 45-65.
• Stroyan, H.L.G. 1963. The British Species of Dysaphis Börner (Sappaphis auctti nec Mats.) Part II. Her Majestry’s Stationery Office, 119 p, London, England.
• Stroyan, H.L.G. 1977. Hemiptera, Aphidoidea (Part), Chatophoridae and Callaphidae. Handbooks for the Identification of British Insects. II, Part 4 (a). Royal Entomology Society of London, 130.
• Stroyan, H.L.G. 1984. Aphids-Pterocommatinae and Aphidinae (Aphidini) Hemiptera: Aphididae. Handbooks for the Identification of British Insects. Royal Entomology Society of London, 2 (6), 232.
• Tuatay, N., Remaudiere, G., 1964. Premiere contribution au catalogue des Aphididae (Homoptera) de la Turquie. Rev. Path. Vegveale et D’entomologie Agricole de France, 43 (4): 243–278.
• Ülkümen, L., 1973. Bağ-Bahçe Ziraatı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:128, 404 s, Erzurum.
• Yoldaş, Z., Koçlu, T., Güncan, A., 2007. İzmir İlinde Turunçgillerde Bulunan Yaprakbiti Türleri ile Doğal Düşmanları Arasındaki İlişkiler, 342 s. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi, (27-29 Ağustos 2007, Isparta), 21 s.
• Yumruktepe, R., 1993. Doğu Akdeniz Bölgesi Turunçgil Bahçelerinde Zararlı Olan Yaprakbiti (Hemiptera: Aphidiade) Türleri, Tanınmaları, Yayılışları, Doğal Düşmanları, Popülasyon Dalgalanmaları ve Kimyasal Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, 127 s., Adana.