Determination of adaptation of some chickpea cultivars in Siirt province ecological conditions

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 65 - 72, 24.06.2021

Zeki Erden , Murat Erman , Mustafa Ölmez , Erdoğan Çöçen

https://doi.org/10.29278/azd.777104

Cited By: 2

Öz

Objective: Although Turkey is one of the important chickpea producer countries in the world, production and trade statistics show that chickpea production areas should be increased. In the regions where chickpea will be cultivated, it is of great importance to determine the suitable varieties for environmental factors. Siirt province is among the provinces where chickpea production can be expanded in our country. Determining the adaptation of standard recorded varieties in the province will be useful in choosing the right variety. In this study, it was aimed to determine the adaptation of 14 different recorded chickpea varieties in the ecological conditions of Siirt province and to make a variety recommendation suitable for the region.

Materials and Methods: The study was carried out in Aydınlar district of Siirt province. The material of the study; Aziziye 94, Aksu, Çağatay, İnci, Güney Sarısı (ILC 482), Diyar 95, Işık 05, Yaşar 05, Canıtez 87, Hisar, Uzunlu 99, Akçin 91, Küsmen 99 and Gökçe chickpea varieties. The study was carried out according to the random plot trial design. In the study, the phenological and morphological development of the plants and their yield values were determined. The data obtained were subjected to variance analysis with Duncan multiple comparison test.

Results: The average growing time of the varieties varied between 20.3-22.7 days, and the growing time between 111.0 and 115.0 days. Plant height values are 38.1-52.8 cm, the number of pods per plant is 8.0-19.3, the grain yield per plant is 3.60-6.83 g, the grain yield is 85.7-200.5 kg / da, the weight of one hundred grains is 27.93- 40.70 g, the harvest index values are between 37.40-44.53%. has changed.

Conclusion: At the end of the study, it was determined that the Işık-05 variety, which had the highest values in terms of grain yield, hundred grain weight and harvest index values, was recommended for the region.

Anahtar Kelimeler

Cicer arietinum L, varieties, seed yield, yield components

Bazı nohut çeşitlerinin Siirt ili ekolojik koşullarındaki adaptasyonunun belirlenmesi

Öz

Amaç: Türkiye dünyanın önemli nohut üreticisi ülkelerinden olmakla birlikte, üretim ve ticaret istatistikleri nohut üretim alanlarının artırılması gerektiğini göstermektedir. Nohut tarımı yapılacak bölgelerde, çevresel faktörlere uygun çeşitlerin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Siirt ili ülkemizde nohut üretiminin yaygınlaştırılabileceği iller arasında yer almaktadır. Standart tescilli çeşitlerin ildeki adaptasyonunun belirlenmesi doğru çeşit seçiminde faydalı olacaktır. Bu çalışmada tescilli 14 farklı nohut çeşidinin Siirt ili ekolojik koşullarındaki adaptasyonunun belirlenerek, yöreye uygun çeşit tavsiyesinin yapılması amaçlanmıştır.
Materyal ve Yöntem: Çalışma Siirt ili Aydınlar ilçesinde yürütülmüştür. Çalışmanın materyalini; Aziziye 94, Aksu, Çağatay, İnci, Güney Sarısı (ILC 482), Diyar 95, Işık 05, Yaşar 05, Canıtez 87, Hisar, Uzunlu 99, Akçin 91, Küsmen 99 ve Gökçe nohut çeşitleri oluşturmuştur. Çalışma tesadüf parselleri deneme desenine göre yürütülmüştür. Çalışmada bitkilerin fenolojik ve morfolojik gelişimleri ile verim değerleri belirlenmiştir. Elde edilen veriler Duncan çoklu karşılaştırma testi ile varyans analizine tabi tutulmuştur.
Araştırma Bulguları: Çeşitlerin ortalama çıkış süreleri 20.3-22.7 gün, yetişme süreleri ise 111.0 - 115.0 gün arasında değişmiştir. Bitki boyu değerleri 38.1-52.8 cm, bitkide bakla sayısı 8.0-19.3 adet, bitkide tane verimi 3.60-6.83 g, tane verimi 85.7-200.5 kg/da, yüz tane ağırlığı 27.93- 40.70 g, hasat indeksi değerleri ise %37.40-44.53 arasında değişmiştir.
Sonuç: Çalışma sonunda bitkide tane verimi, yüz tane ağırlığı ve hasat indeksi değerleri bakımından en yüksek değerlerin elde edildiği Işık-05 çeşidinin bölge için tavsiye edilebilir olduğu belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Cicer arietinum L., Baklagiller, Tane verimi, Verim öğeleri

Kaynakça

• Altınbaş, M., & Sepetoğlu H., (2001).Yeni geliştirilen nohut hatlarının Bornova koşullarında verim ve bazı tarımsal özellikleri üzerinde araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 38 (2-3): 39-46.
• Anonim, (2012). Meteoroloji Genel Müdürlüğü resmi internet sitesi, http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler- istatistik.aspx?m=SIIRT, (Erişim Tarihi: 25.07.2013).
• Babagil, G.E., (2011). Erzurum ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim özellikleri incelenmesi. Anadolu Tarım Bilim Derg., 26 (2): 122-127.
• Bakoğlu, A., & Ayçiçek M., (2005). Bingöl ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17 (1) : 107-113.
• Beck, D.P., (1988). Biological Nitrogen Fixation Studies. Food Legume Improvement Program. Annual Report 1988, Icarda, p. 96-100. Biçer, B.T., & Anlarsal, A.E., (2005). Diyarbakır yöresi nohut (Cicer arietinum L.) köy popülasyonlarının tarımsal, morfolojik ve fenolojik özellikler için değerlendirilmesi. HR. Ü. Z.F. Dergisi, 2005, 9(3):1-8.
• Canci, H., & Toker, C., (2009). Evaluation of yield criteria for drought and heat resistance in chickpea (Cicer arietinum L.). Journal of Agronomy and Crop Science 195: 47-54. Düzdemir, O., & Akdağ, C., (2007). Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin genotip x çevre interaksiyonlarının belirlenmesi. G.O. Üniversitesi, Zir. Fak. Derg., 24 (1): 27-34.
• Düzgüneş, O., Kesici, T., Koyuncu, O. & Gürbüz, F., (1987). Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları). A.Ü. Ziraat Fak. Yayınları: 1021. Ders Kitabı: 295. s:381. Ankara.
• Eser, D., Geçit, H.H., & Emekliler, H.Y., (1989). Evaluation of Chickpea Landraces in Turkey. Chickpea Newsletter Dec. Icn, (24) p.4.
• FAO, (2020). BM Gıda ve Tarım Örgütü, http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim tarihi: 25.07.2020).
• Kaçar, O., Göksu, E., & Azkan, N., (2005). Bursa'da kışlık olarak yetiştirilebilecek nohut (Cicer arietinum L.) hatlarının belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Zir. Fak. Derg., 19 (2): 33-45.
• Karaköy, T., (2011). Kışlık yetiştirilen bazı nohut (Cicer arietinum L.) hat ve çeşitlerinin Çukurova ekolojik koşullarında verim ve verim komponentleri açısından değerlendirilmesi. IX. Türkiye Tarla Bitkileri Kongresi. 12-15 Eylül 2011, Bursa. Tahıllar ve Yemeklik Tane Baklagiller, Cilt: I, s. 619-624.
• Kulaz, H., & Çiftçi, V., (1999). Van koşullarında bitki sıklığının nohut (Cicer arietinum L.)'ta verim ve verim öğelerine etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23 (3) : 599-601.
• Özdemir, S., Engin, M., & Bayrak A.,(1992). Çukurova koşullarında kışlık ekime uygun iri taneli nohut çeşitlerinin tespiti. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Derg., 7 (3):71-78.
• Özgün, Ö.S., Biçer, B.T., & Şakar, D., (2003). Diyarbakır-Bismil ekolojik koşullarında nohutta farklı ekim zamanlarının verim ve verim unsurlarına etkilerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi. 13-17 Ekim 2003.
• Öztaş, E., Bucak, B., Al, V., & Kahraman, A. (2007). Farklı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Harran Ovası koşullarında kışa dayanıklılık, verim ve diğer özelliklerinin belirlenmesi. HR. Ü. Z. F. Dergisi, 11 (3/4):81-85.
• Sepetoğlu, H., (1988). Nohutta çeşit ve bitki sıklığının büyüme ve verim üzerine etkisi. Ege Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (2): 71-76.
• Singh, K. B., (1987). Chickpea Breeding. In: Saxena M.C. and K.B. Singh (Eds), Chickpea, ICARDA, Aleppo, Syria, p.127-158.
• Singh, K. B., Malhotra, R. S., & Saxena, M.C., (1989). Chickpea Evaluation for Cold Tolerance Under Field Condition. Crop Scienc,. 29: 282-285.
• Şehirali, S., (1988). Yemeklik Dane Baklagiller, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 1089, Ders Kitabı: 314. 435 s.
• Tosun, O., & Eser, D., (1975). Nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde verim ve bazı morfolojik özellikler arasındaki ilişkiler. Ankara Üniv: Ziraat Fak.. Yıllığı 25 (1).
• TUİK, 2020. Türkiye İstatistik Kurumu, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=104&locale=tr, (Erişim tarihi: 25.07.2020).
• Türk, Z., Atikyılmaz, N., & Bayrak, A., (1997). Güneydoğu Anadolu koşullarına uygun, yüksek verimli, iri daneli ve makineli hasada uygun yazlık nohut çeşitlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 608-610. 22-25 Eylül 1997, Samsun.
• Upadhyaya, H.D., (2003). Geographical patterns of variation for morphological and agronomic characteristics in the chickpea germplasm collection. Euphytica , 132 (3). pp. 343-352.
• Upadhyaya, H.D., Dwivedi, S.L., Gowda, C.L.L., & Singh, S., (2007). Identification of diverse germplasm lines for agronomic traits in a chickpea (Cicer arietinum L.) core collection for use in crop improvement. Field Crops Research, 100 (2-3). pp. 320-326.
• Ünver, S., Kaya M., & Atak M., (1999). Geçmişten Günümüze Yemeklik Tane Baklagiller Tarımı. Türk - Koop. Ekin Dergisi, Yıl:3, Sayı:7.
• Vural, H., & Karasu, A., (2007) Agronomical characteristics of some chickpea ecotypes (Cicer arietunum L.) grown in Turkey. Not. Bot. Hort. Agrobot. Cluj. 35 (2):33-38.