Ordu kent merkezi kamusal yeşil alanlarındaki odunsu bitkilerin su tüketimlerine ve ekolojik tolerans kriterlerine göre değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 165 - 174, 24.06.2021

Mesut Güzel , Aysel Ulus

https://doi.org/10.29278/azd.786225

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu çalışmada; Ordu kent merkezinde bulunan kamusal yeşil alanlardaki odunsu bitki taksonlarının, su tüketim düzeylerine ve ekolojik tolerans kriterlerine göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Materyal ve Yöntem: Ordu kent merkezinde yerleşimlerin yoğun olarak bulunduğu 21 mahalledeki kamusal yeşil alanlar ve bu alanlardaki odunsu bitkiler çalışmanın materyalini oluşturmaktadır. Çalışmada tespit edilen bitki taksonları; su tüketimleri bakımından “düşük”, “düşük/orta”, “orta”, “orta/yüksek” ve “yüksek” olmak üzere beş kategori altında sınıflandırılmıştır. Taksonların ekolojik tolerans düzeyleri her bir faktöre dayanımlarına göre “düşük toleranslı”, “orta toleranslı” ve “yüksek toleranslı” olmak üzere üç sınıfa ayrılmıştır.

Araştırma Bulguları: Çalışmada; 44 familya ve 91 cinsten 150 farklı odunsu bitki taksonu tespit edilmiştir. Su tüketimi orta derecede olan bitkilerin oranı tüm bitkiler içerisinde %46 oranı ile en fazladır. Su tüketim düzeyi yüksek derecede olan bitkilerin oranı mezarlık alanlarında en fazla iken düşük su tüketimine sahip bitkilerin oranı koruluk ve mesire alanlarında en fazla durumdadır. Tespit edilen bitki taksonlarının büyük çoğunluğu dona, kirliliğe ve rüzgâra karşı yüksek toleranslı iken kuraklığa orta derecede toleranslıdır.

Sonuç: Yapılan bu çalışma ile; Ordu kent merkezi kamusal yeşil alanlarındaki odunsu bitki taksonları, su tüketimlerine ve ekolojik tolerans kriterlerine göre ortaya konmuştur. Ordu kenti yeşil alanlarında yapılacak olan bitkilendirme çalışmalarında, bitkilerin estetik-görsel değerleri ile kente ekolojik yönden uyumları birlikte düşünülmelidir. Su tüketimi düşük düzeyde olan, yörede doğal yayılış gösteren ve kentteki ekstrem ekolojik şartlara toleranslı bitki türlerinin tercih edilmesi peyzaj uygulamalarının başarısını arttıracak ve sürdürülebilir yeşil alanlar oluşturulmasına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kamusal yeşil alan, Odunsu bitki, Ekolojik tolerans, Su tüketimi, Ordu

Teşekkür

Bu çalışma, Dr. Öğr. Üyesi Aysel ULUS danışmanlığında yürütülen ve Mesut GÜZEL tarafından hazırlanan “Ordu Kent Merkezi Kamusal Açık-Yeşil Alanlarındaki Odunsu Bitki Türleri Üzerine Bir Araştırma” isimli yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Evaluation of woody plants in public green spaces in Ordu city center according to water consumption and ecological tolerance criteria

Öz

Objective: The study aims to evaluate the woody plant taxa in public green areas in the city center of Ordu according to water consumption levels and ecological tolerance criteria.

Materials and Methods: Public green spaces in 21 neighborhoods where settlements are densely located in Ordu city center and woody plants in these areas constitute the material of the study. Plant taxa determined in the study; in terms of water consumption, it is classified under five categories: "low", "low / medium", "medium", "medium / high" and "high". The ecological tolerance levels of taxa are divided into three classes as "low tolerant", "medium tolerant" and "high tolerant" according to their resistance to each factor.

Results: In the study, 150 different woody plant taxa from 44 families and 91 genera were identified. The rate of plants with moderate water consumption is the highest with 46% of all plants. The proportion of plants with a high level of water consumption is highest in cemetery areas, while the rate of plants with low water consumption is highest in groves. The majority of the plant taxa identified are highly tolerant to frost, air pollution and wind, while moderately drought tolerant.

Conclusion: With this study, woody plant taxa in Ordu city center public green areas were revealed according to water consumption and ecological tolerance criteria. In the plantation to be carried out in the green areas of the city of Ordu, the aesthetic-visual values of the plants and their ecological adaptation to the city should be considered together. Choosing plant species with low water consumption, natural distribution in the region and tolerant of extreme ecological conditions in the city will increase the success of landscape applications and contribute to the creation of sustainable green areas.

Anahtar Kelimeler

Public Green Spaces, woody plant, ecological tolerance, water consumption, Ordu

Kaynakça

• Anonim (2016), İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Projesi Nihai Raporu, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Atabeyoğlu, Ö., Yeşil, P., ve Yeşil, M. (2016), Assessment of highway-induced pollution through plant and soil analyses, in case of Ordu city section of Black Sea Coastal Highway, Fresenius Environmental Bulletin, 25(10), 4261-4268.
• Baş, M. (2014), İlkçağ’dan Günümüze Ordu Tarihi, Yason Yayınları, Ankara.
• Bayramoğlu, E., Ertek, A., ve Demirel, Ö. (2013), Su tasarrufu amacıyla peyzaj mimarlığı uygulamalarında kısıntılı sulama yaklaşımı, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 3(7), 45-53.
• Bayramoğlu, E., ve Demirel, Ö. (2014), Peyzaj alanlarında kullanılan Berberis thunbergii 'Atropurpurea Nana' ve Ilex aquifolium bitkilerinin su tüketimlerinin karşılaştırılması, Journal of Forestry Faculty of Kastamonu University, 1, 163-172.
• Çepel, N. (1988), Peyzaj Ekolojisi Ders Kitabı, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Çetin, N., ve Mansuroğlu, S. (2018), Akdeniz koşullarında kurakçıl peyzaj düzenlemelerinde kullanılabilecek bitki türlerinin belirlenmesi: Antalya/Konyaaltı örneği, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(1), 11-18.
• Deveci, M., Özbucak, T.B., ve Demirkol, G. (2012), Ordu Üniversitesi kampüs alanı florasının tespiti, Akademik Ziraat Dergisi, 1(2), 107-116.
• Dirr, M.A. (2002), Dirr's Trees and Shrubs for Warm Climates: An Illustrated Encyclopedia, Timber Press, Portland, Oregon, ABD.
• Dirr, M.A. (2011), Dirr’s Encyclopedia of Trees and Shrubs, Timber Press, Portland, OR.
• Ekmekçi, E., Apan, M., ve Kara, T. (2005), Tuzluluğun bitki gelişimine etkisi, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 20(3), 118-125.
• FAO (2017), Water for sustainable food and agriculture, A report produced for the G20 Presidency of Germany.
• Farjon, A. (2017), A handbook of the world's conifers (2 cilt), Brill, Leiden-Boston, ABD.
• Genç, M. (2007), Otsu ve odunsu bitkiler yetiştiriciliği, Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları, Yayın No:76, Isparta.
• Karadağ, A.A. (2008), Türkiye’deki su kaynakları yönetimine ilişkin sorunlar ve çözüm önerileri, TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, Ankara.
• MGM (2019), İllerimize ait genel istatistik verileri [online], Meteoroloji Genel Müdürlüğü Resmî Web Sitesi, http://www.mgm.gov.tr, [Ziyaret Tarihi: 21.10.2019].
• Nowak, D.J., Crane, D.E., ve Stevens, J.C. (2006), Air pollution removal by urban trees and shrubs in the United States, Urban Forestry & Urban Greening, 4(3-4), 115-123.
• Ouden, D., ve Boom, B.K. (1982), Manual of cultivated conifers: hardy in the cold-and warm-temperature zone (Third edition), Martinus Nijhoff, The Hague, Hollanda.
• Önder, S., ve Polat, A.T. (2012), Kentsel açık-yeşil alanların kent yaşamındaki yeri ve önemi. Kentsel Peyzaj Alanlarının Oluşumu ve Bakım Esasları Semineri, 19, 73-96.
• Özbucak, T.B., Kutbay, H.G., ve Özbucak, S. (2006), Ordu ili Boztepe piknik alanının florası, Ekoloji, 15(59), 37-42.
• Sensoy, S., Demircan, M., Ulupınar, U., ve Balta, I. (2008), Türkiye iklimi, Turkish State Meteorological Service (DMİ), Ankara.
• TÜBİVES (2019), Türkiye Bitkileri Veri Servisi [online], http://194.27.225.161/yasin/tubives/index.php, [Ziyaret Tarihi: 31 Ekim 2019].
• URL-1, University of Illinois Extensions. "Shrubs by Tolerance", https://web.extension.illinois.edu/shrubselector/sort.cfm?fn=tolerance, [Ziyaret tarihi: 28 Mart 2020].
• URL-2, https://watereuse.org/salinity-management/cp/cp_7_table-2.html, [Ziyaret tarihi: 06.02.2020].
• URL-3, https://gardening.yardener.com/Salt-Tolerance-By-Tree-Species, [Ziyaret tarihi: 06.01.2020].
• URL-4, https://gardening.yardener.com/Salt-Tolerance-By-Shrub-Species, [Ziyaret tarihi: 08.01.2020].
• URL-5, AUB Landscape Plant Database, https://landscapeplants.aub.edu.lb, [Ziyaret tarihi: 06.01.2020].
• URL-6, https://harlowgardens.com/salt-tolerant-plants, [Ziyaret tarihi: 06.04.2020].
• Ürgenç, S. (1998), Genel Plantasyon ve Ağaçlandırma Tekniği, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Yener (Yayım), Ş.D. (2012), İstanbul’da Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılan Odunsu Bitkiler Üzerine Araştırmalar, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Yener, Ş.D., ve Güzel, M. (2019), Evaluation of Besiktas Abbasaga Park plants in the the context of ecological tolerans criteria, M.Zencirkıran içinde, Researches In Landscape And Ornamental Plants (s. 63-82), Gece Publishing.
• Yener, Ş.D., Akdeniz, N.S., ve Zencirkıran, M. (2020), Ecological tolerance and woody landscape plants, M.Zencirkıran içinde, Trends in Landscape Agriculture, Forest and Natural Science (s. 1-20), Cambridge Scholars Publishing.
• Yeşil, M., Atabeyoğlu, Ö., ve Yeşil, P. (2015), Karayollarının kent içi trafik gürültüsü düzeyine etkisi: Ordu kent merkezi örneği, Türkiye Ormancılık Dergisi, 16(2), 177-182.
• Zencirkıran, M. (2013), Peyzaj Bitkileri-I (Açık Tohumlu Bitkiler-Gymnospermae), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Zencirkıran, M., ve Akdeniz, N.S. (2017), Bursa kent parkları odunsu bitki taksonlarının ekolojik tölerans kriterleri açısından değerlendirilmesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19(2), 11-19.