Bazı tritikale hat ve F1 melezlerinin sera koşullarında tarımsal özelliklerinin belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 397 - 404, 03.12.2021

Önder Albayrak , Remzi Özkan , Merve Bayhan , Prof. Dr. Cuma Akıncı

https://doi.org/10.29278/azd.916557

Cited By: 1

Öz

Yüksek adaptasyon kabiliyeti ve diğer tahıl türlerine göre marjinal alanlarda daha yüksek verim vermesi sebebi ile öne çıkan bir serin iklim tahılı olan tritikale, özellikle yem bitkisi olarak kuru ot ve tane ürün olarak kullanılmaktadır. Artan yem ihtiyacı ve değişen iklim koşulları göz önüne alındığında tritikalenin bu yem açığını kapatmadaki rolünün gün geçtikçe artacağı öngörülmektedir.
Bu çalışma, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Serasında tesadüf parselleri deneme desenine göre yürütülmüştür. Çalışmada 9 adet F1 kademesinde melez hat ve 4 adet ileri hat ana materyal olarak kullanılmıştır. Varyans analizi sonucuna göre çalışmada incelenen tüm özellikler bakımından genotiplerin istatistiksel olarak farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Başaklanma gün sayısı 52.00-63.00 gün, SPAD değeri 46.53-56.57, bitki boyu 77.67-102.75 cm, sararma gün sayısı 89.00-94.67 gün, başak uzunluğu 5.96-8.93 cm, başakta başakçık sayısı 15.38-24.42 adet, başakta tane sayısı 19.79-46.56 adet, başakta tane ağırlığı 0.69-1.74 g ve bin tane ağırlığı 34.61-40.11 g arasında değişmiştir. Özellikler arası ilişkiler incelendiğinde SPAD değerinin bin tane ağırlığı ve bitki boyu ile, bitki boyunun başak uzunluğu, başakta tane sayısı ve başakta tane ağırlığı değerleri ile olumlu ve önemli ilişki içerisinde olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda; T1 hattı erkencilik, T7 hattı bitki boyu bakımından ön plana çıkarken, tane verimi bakımından T6, T7, T8 ve T12 hatları ön plana çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tritikale, Melez, Bin tane ağırlığı, SPAD

Kaynakça

• Akgün, İ., Altındal, D., 2011. Bazı tritikale genotiplerinde tane verimi ve stabilite analizi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1), 7-14.
• Akgün, İ., Kaya, M., Altındal, D., 2007. Isparta ekolojik koşullarında bazı tritikale hat/çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2), 171-182.
• Akıncı, C., Yıldırım, M., Sönmez, N. 2001. Diyarbakır koşullarına uygun tritikale çeşit ve hatlarının belirlenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi. 17-21 Eylül 2001, Cilt 1, 237-242, Tekirdağ.
• Alp, A., 2009. Diyarbakır kuru koşullarında bazı tescilli tritikale (XTriticosecale Wittmack) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 19(2), 61-70.
• Atak, M., 2004. Farklı triticale hatlarının morfolojik ve DNA markörleriyle genetik karakterizasyonu. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara. Doktora tezi, 106 syf.
• Bezabih, A., Girmay, G., Lakewu, A., 2019. Performance of triticale varieties for the marginal highlands of Wag-Lasta, Ethiopia. Cogent Food & Agriculture, 5(1), 1574109.
• Biberdzic, M., Lalevic, D., Barac, S., Stojkovic, S., 2017. Productive traits of triticale depending on sowing rate and meteorological conditions in tested years. Poljoprivreda i Sumarstvo, 63(1), 129.
• Boeven, P. H., Würschum, T., Weissmann, S., Miedaner, T., Maurer, H. P., 2016. Prediction of hybrid performance for Fusarium head blight resistance in triticale (× Triticosecale Wittmack). Euphytica, 207(3), 475-490.
• Boru, K., 2020. Bazı ileri kademe tritikale hatalarının Bursa ekolojik koşullarında verim ve kalite yönünde araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü.
• Djekić, V., Milovanović, M., Staletić, M., Perišić, V., 2010. Investigation of yield components Kragujevac varieties winter triticale. Zbornik naučnih radova instituta PKB Agroekonomik 16, 1-2, 35-41.
• Dolgun, C., Çifci, E. A., 2019. Bursa ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı tritikale çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(5), 664-670.
• Giunta, F., Motzo, R., Deidda, M., 2002. SPAD readings and associated leaf traits in durum wheat, barley and triticale cultivars. Euphytica, 125(2), 197-205.
• Gülmezoğlu, N., Özer, E., Taner, S., Kınacı, E., 2007. Orta Anadolu Bölgesi koşullarında kışlık tritikale çeşitlerinin tane verimi ve verim öğelerinin belirlenmesi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 21(43), 53-60.
• Janusauskaite, D., Feiziene, D., Feiza, V., 2017. Nitrogen-induced variations in leaf gas exchange of spring triticale under field conditions. Acta Physiologiae Plantarum, 39(9), 1-12.
• Kızılgeçi, F., Akıncı, C., Albayrak, Ö., Yıldırım, M. 2017. Tritikale hatlarında bazı fizyolojik parametrelerin verim ve kalite özellikleriyle ilişkilerinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 337-344.
• Kutlu, İ., Kınacı, G., 2011. Sulu ve kuru koşullara uygun tritikale genotiplerinde tarımsal özelliklerin belirlenmesi. Anadolu University of Sciences & Technology-C: Life Sciences & Biotechnology, 1(1), 71-82.
• Losert, D., Maurer, H. P., Marulanda, J. J., Würschum, T., 2017. Phenotypic and genotypic analyses of diversity and breeding progress in European triticale (× Triticosecale Wittmack). Plant Breeding, 136(1), 18-27.
• Mohammed, I. M., 2020. Evaluation of the performance and study stabilization parameters traits for triticale genotypes (X Triticosecale wittmack). Journal of Biochemical and Cellular Archives, 20(2).
• Mut, Z., Köse, Ö. D. E., 2018. Tritikale genotiplerinin tane verimi ve bazı kalite özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 33(1), 47-57.
• Rajičić, V., Popović, V., Perišić, V., Biberdžić, M., Jovović, Z., Gudžić, N., ... & Terzić, D., 2020. Impact of nitrogen and phosphorus on grain yield in winter triticale grown on degraded Vertisol. Agronomy, 10(6), 757.
• Singh A.P., Srivastava V.K., Behl R.K., Bishnoi O.P., 2017. Genotypic Variability in Triticale (Triticale hexaploide Lart.) for Response of Azotobacter Inoculation in Semi Arid Conditions. Ekin J. 3(1):79-81.
• Sirat, A., Bahar, B., Bahar, N., 2020. Doğu karadeniz bölgesi karasal iklim ve kuru tarım koşullarında tritikale (x Triticosecale Wittmack) çeşitlerinin tane verimi ve verim unsurları üzerinde bir araştırma. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 9(2), 134-146.
• Tayyar, Ş., Kahrıman, F., 2016. Biga şartlarında yetiştirilen tritikale genotiplerinin verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2), 23-31.
• Yanbeyi, S., Sezer, İ., 2006. Samsun koşullarında bazı tritikale hatlarının verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1), 33-39.
• Yildirim, M., Gezginc, H., Paksoy, A. H., 2014. Hybrid performance and heterosis in F1 offspring of triticale (× Triticosecale Wittm.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 38(6), 877-886.