Erzurum İli Aşkale İlçesi Sığırcılık İşletmelerinde Buzağı Yetiştirme Uygulamaları

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 279 - 288, 31.12.2023

Veysel Fatih Özdemir Mete Yanar Bahri Bayram Rıdvan Koçyiğit Oğuz Fatih Ergün Recep Aydın Abdulkerim Diler Onur Şat

https://doi.org/10.29278/azd.1352051

Öz

Amaç: Bu çalışma, sığır yetiştiricilerinin buzağı yetiştirme uygulamalarını ortaya koymak amacıyla Erzurum ili Aşkale İlçesinde yürütülmüştür.
Materyal ve Yöntem: Bu amaçla, Aşkale merkez ve köylerinde 221 işletme sahibiyle yüz yüze anket çalışması yapılarak veriler elde edilmiştir.
Araştırma Bulguları Araştırmada elde edilen bulgulara göre, işletmelerin %72.8’inde buzağılara kolostrum 3 gün süreyle verilmektedir. İşletmelerin çoğunda (%82.2) buzağılara kolostrumun annesinden emzirilerek verildiği ve buzağıların annelerinden hemen doğum sonrası (%24.6) veya doğumda 1 gün (%28.0) sonra ayrıldığı da tespit edilmiştir. İşletmelerde kullanılan kaba yem kaynaklarında kuru çayır otu (%73.8) ilk sırayı alırken bunu saman (%48.4) ve yonca (%34.8) takip etmiştir. Kesif yem olarak çoğunlukla buzağı büyütme yemi kullanılmaktadır. İşletmelerde septisemi serumu uygulaması (%25.8) ve göbek kordonu bakımının (%31.7) düşük düzeylerde yapıldığı tespit edilmiştir. Buna bağlı olarak ilçede yılda en az bir buzağı ölümü gerçekleşen işletme oranının (%96.1) da oldukça yüksek olduğu belirlenmiştir. Buzağı ölümlerinin %87.6’sının ishalden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Boynuz köreltme işlemini ise işletmelerin %15.0’i yapmaktadır. İşletme büyüklüğü ile yılda ölen buzağı sayısı, septisemi serumu ve boynuz köreltme işlemi uygulamaları arasındaki ilişkiler önemli bulunmuştur. Ancak buzağı besleme ve yemleme uygulamaları ile işletme büyüklüğü arasındaki ilişkiler önemsizdir.
Sonuç: Aşkale İlçesindeki işletmelerin buzağı sağlığı, beslemesi ve yetiştiriciliği konularında eksikliklerinin olduğu belirlenmiştir. İlçede buzağı ölümlerinin azaltılması için işletme sahiplerinin aşı ve diğer koruyucu sağlık tedbirleri konusundaki farkındalığının arttırılması gerekmektedir. İlçedeki sığırcılık işletme sahipleri hayvan sağlığı, besleme ve yetiştirme konularındaki eğitim programlarına dâhil edilmelidir. Ayrıca kırsal alanlarda tarımsal yayım hizmetlerinin yoğunlaştırılması ilçedeki sığır yetiştiricileri için faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Aşkale, buzağı besleme, buzağı sağlığı, buzağı kayıpları, süt sığırcılığı

Etik Beyan

Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Birim Etik Kurul Başkanlığı tarafından 06.01.2022 tarih ve 2022/3 sayılı kararı ile bilim etiği yönünden bir sakınca bulunmadığına oy birliği ile karar verilmiştir.

Some Calf Rearing Practices in Dairy Farms in Aşkale District of Erzurum Province

Öz

Objective: This study was carried out to determine the calf rearing practices of cattle farmers in Askale district of Erzurum province.
Materials and Methods: For this purpose, data were obtained by conducting a face-to-face survey with 221 farms in the center and villages of Aşkale district.
Results: According to the findings obtained in the study, colostrum is given to calves for 3 days in 72.8% of the farms. It was also determined that the calves were fed colostrum by suckling their dams in majority of the farms (82.2%), the calves were separated from their dams immediately after birth (24.6%) or 1 day (28.0%) after birth. Dry hay (73.8%) took the first place in the roughage sources used in the farms, followed by straw (48.4%) and alfalfa (34.8%). Calf feed is mostly preferred as concentrate feed in the farms. It was found out that the applications of septicemia serum (25.8%) and umbilical cord care (31.7%) were performed at minority of the farms. As a result of this, the rate of the farms had at least one calf death in a year (96.1%) was found to be quite high in the district. It was also determined that 87.6% of calf deaths were caused by diarrhea. Moreover, 15.0% of the farms were determined to be practicing dehorning. The relationships between the number of calves dying per year, septicemia serum and dehorning process practices and the farm size were found to be significant. However, relationships between farm size and calf feeding practices are insignificant.
Conclusion: It was determined that the farm in Aşkale district have deficiencies in calf health, feeding and raising. In order to reduce the calf deaths awareness of the farm owners about the vaccination and other preventive health should be increased in the district. Cattle farm owners in the district should be included in training programs on animal health, feeding and breeding. In addition, intensification of agricultural extension services in rural areas will be beneficial for cattle farmers in the district.

Anahtar Kelimeler

Aşkale, calf feeding, calf health, calf losses, dairy cattle raising

Kaynakça

• Akkuş, Z. (2009). Konya ilindeki süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı.
• Anonim, (2023). Hayvansal üretim istatistikleri. http://tuik.gov.tr/ [Erişim tarihi:16.08.2023]
• Arıkan, R. (2007). Araştırma teknikleri ve rapor hazırlama. Asil Yayın Dağıtım Ltd., Ankara
• Aydın, R., Yanar, M., Diler, A., Koçyiğit, R., Özdemir, V. F., & Tosun, M. (2022). Feed usage and feeding practices in cattle farms in İspir county of Erzurum province. Atatürk University Journal of Agricultural Faculty, 53(2),105-113.
• Bayındır, A. (2008) Van ilinde büyükbaş hayvan işletmelerinde bakım ve beslenme yöntemlerinin belirlenmesi ve çiftçilerin hayvan besleme hakkında bilgi düzeylerinin tespit edilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Ana Bilim Dalı.
• Çapadağ, M. (2017). Erzurum ili yakutiye ilçesi büyükbaş hayvancılık işletmelerinin yapısal özellikleri. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Zootekni Anabilim Dalı, 99 sayfa, Erzurum.
• Demir, P., Aksu Elmalı, D., Işık, S., Tazegül, R. & Ayvazoğlu, C. (2013). Kars İli Süt sığırcılık işletmelerinde yem kullanımı ve hayvan besleme alışkanlıklarının ekonomik önemi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 8(3), 229-236.
• Demirhan, S.A. & Yenilmez, M. (2019). Current situation, problems and solution of dairy cattle enterprises in Uşak province. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 7(12), 2198-2203.
• Diler, A., Güler, O., Aydın, R., Yanar, M. & Koçyiğit, R. (2017). Erzurum ili narman ilçesi sığırcılık işletmelerinde çiftlik yönetimi ve buzağı yetiştirme uygulamaları. Alınteri Journal of Agriculture Science, 32(1), 39-45.
• Diler, A., Koçyiğit, R., Yanar, M., Aydin, R., Güler, O. & Avcı, M., (2016). Erzurum ili Hınıs ilçesi sığırcılık işletmelerinde sığır besleme uygulamaları üzerine bir araştırma. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(1), 149.
• Diler, A., Yanar, M., Özdemir, V. F., Aydın, R., Koçyiğit, R., & Yılmaz, A. (2022). A Study on cattle feeding practices and habits of cattle enterprises in central county of Ağrı province. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 10(6), 1083-1088.
• Doğanay, S. & Yanar, M. (2023). Şanlıurfa ili Eyyubiye ilçesi sığırcılık işletmelerinde sığır besleme alışkanlıkları ile işletme büyüklüğü arasındaki ilişkiler. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 33(1), 122-133.
• Elmaz, Ö., Saatcı, M., Metin, M.Ö., & Sipahi, C. (2010). Burdur ili süt sığırcılığı ve özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü 0038-NAP-08 no’lu proje raporu, Burdur.
• Hızlı, H., Ayaşan, T., Asarkaya, A., Coşkun, M. A. & Yazgan, E. (2017). Doğu Akdeniz tarımsal araştırma enstitüsünde yetiştirilen Siyah Alaca buzağılarda büyüme performansı ve yaşama gücü. Journal of the Institute of Science and Technology, 7(1), 383-389.
• Hozman, S.B. (2014). Sivas ili damızlık sığır yetiştiricileri birliğine üye süt sığırcılığı işletmelerinde hayvan besleme uygulamaları (Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• İnal, H. (2014). Bursa ili Büyükorhan ilçesinde damızlık sığır yetiştiricileri birliği ve merkez kooperatife kayıtlı sığırcılık işletmelerinin incelenmesi ve karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi (Basılmış).
• Kaygısız, A., Yılmaz, İ., Şanver, N. & Serim, S. T. (2022a). Ankara İli Elmadağ ve Yenimahalle ilçelerinde sığır yetiştiriciliğinin yapısal analizi. Journal of the Institute of Science and Technology, 12(2), 1163-1176.
• Kaygısız, A., Tapkı, İ.& Daş, Ö. (2022b). Kahramanmaraş ili Andırın ilçesinde faaliyet gösteren sığırcılık işletmelerinde buzağı yetiştirme teknikleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(3), 1857-1870.
• Kaygısız, A., Aydın, R. & Özdemir, C.Y. (2023). Gümüşhane ili Torul ilçesi süt sığırcılığı işletmelerinde buzağı yetiştirme ile ilgili yönetimsel uygulamalar. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13(1), 713-725.
• Kaylan, V., Yılmaz, İ. & Yanar, M. (2019). Iğdır ilinde süt sığırcılığı işletmelerinde buzağı yetiştirme üzerine bir araştırma. KSU Tarım ve Doğa Dergisi, 22 (Ek Sayı 1), 169-178.
• Koçyiğit, R. (2022). Süt sığır işletmelerinde sığır ve buzağı yetiştirme uygulamaları: Erzurum ili ispir ilçesi örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 25(Ek Sayı 1), 279-289.
• Koçyiğit, R., Diler, A., Yanar, M., Güler, O., Aydın, R. & Avcı. M. (2015). Erzurum ili Hınıs ilçesi sığırcılık işletmelerinin yapısal durumu: çiftlik yönetimi ve buzağı yetiştirme uygulamaları. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(4), 85-97.
• Koçyiğit, R., Yanar, M., Aydın, R., Diler, A., & Güler, O. (2018). Sığırcılık işletmelerinde hayvan sağlığı, veteriner sağlık hizmetleri ve yetiştirici memnuniyeti ve beklentileri: Erzurum ili Narman ilçesi örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 21(2), 203-208.
• Kurt, Ö., Şahin, O. & Çoban, Ö.B. (2020). Muş ili merkez ilçesi sığırcılık işletmelerinde ineklerin ve buzağıların beslenmesi açısından mevcut durum ve çözüm önerileri. Akademik Ziraat Dergisi, 9(2), 337-344.
• Oğuz, K.F., Oğuz, N.M. & Sipahi, C. (2013). Burdur İli süt sığırcılık işletmelerinde hayvan besleme ve beslenme hastalıklarına ilişkin yapısal durum Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 84(2), 7-19.
• Önal, A. R. Ö. M. & Özder, M. (2008). Edirne ili Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine üye işletmelerin yapısal özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2), 197-203.
• Özsağlıcak, S. & Yanar, M. (2021). Feed usage and cattle feeding practices in cattle enterprises in the Eastern Anatolia Region: The case of central County of Erzincan Province, Journal of Animal Science and Products, 4(2),136-152.
• Özyürek, S., Koçyiğit, R. & Tüzemen, N. (2014). Erzincan ilinde süt sığırcılığı yapan işletmelerin yapısal özellikleri: Çayırlı ilçesi örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(3), 19-26.
• Savaş, S. & Yenice, G. (2016). Rize ilinde yapılan süt sığırcılığının mevcut durumunun araştırılması. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 11(1), 78-83.
• SPSS, (2011). SPSS for Windows Release 13.0. SPSS Inc, Chicago, IL. SPSS for Windows Release 13.0.
• Tatar, A.M. (2007). Ankara ve Aksaray damızlık sığır yetiştiricileri il birliklerine üye süt sığırcılığı işletmelerinin yapısı ve sorunları. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Tugay, A. & Bakır, G. (2008). Giresun yöresindeki sığırcılık işletmelerinde kullanılan yem çeşitleri ve hayvan besleme alışkanlıkları. Atatürk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 39(2), 231-239.
• Ünalan, A., Serbester, U., Çınar, M., Ceyhan, A., Akyol, E., Şekeroğlu, A., Erdem, T. & Yılmaz, S. (2013). Niğde ili süt sığırcılığı işletmelerinin mevcut durumu, başlıca sorunları ve çözüm önerileri. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(2), 67-72.
• Vural, Y. (2018). Kırıkkale yöresindeki bazı büyükbaş hayvan yetiştiricilerinin vermiş olduğu bilgilere ve işletmelerin uygulamış oldukları yöntemlere dayanarak büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ve beslenme durumunun değerlendirilmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. 97 sayfa. Kırıkkale.
• Yanar, K.E. (2022). Yenidoğan buzağı ishallerinin nedenleri, tedavileri ve korunma yöntemleri. Palandöken Journal of Animal Science, Technology and Economics, 1(1), 54-59.
• Yaylak, E., Konca, Y. & Koyubenbe, N. (2016). İzmir ili Ödemiş ilçesindeki Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği üyesi işletmelerde sağlık koruma uygulamaları ve sağlık sorunları üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim, 57(1) , 28-40.
• Yılmaz, H. & Sarıözkan, S. (2020). Kayseri ili Yahyalı ilçesi süt sığırcılık işletmelerinde suni tohumlama uygulamaları ve başarıyı etkileyen faktörler. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 17(2), 95-102.
• Yılmaz, İ. (2005). Erzurum ilinde farklı kaynaklardan getirilen kültür ırkı sığırlarla yapılan yetiştiriciliğin analizi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni ABD, Doktora Tezi, Erzurum, 137s.