Yeni Karayemiş Çeşidi: ‘Odü’

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 219 - 226, 31.12.2024

Ali İslam

https://doi.org/10.29278/azd.1574907

Öz

Amaç: ‘Odü’ sofralık tüketim için geliştirilmiş yeni bir karayemiş çeşididir. Bu çalışmanın amacı tescil edilen bu yeni karayemiş çeşidinin tanımlanması ve meyve özelliklerinin ortaya konulmasıdır.
Materyal ve Yöntem: 2007-2010 yılları arasında Karadeniz bölgesinde yapılan seleksiyon çalışması ile 32 ümitvar tip belirlenmiş olup bu genotiplerden biri A19 ile kodlanmıştır. 2010-2011 yıllarında çelikle çoğaltılan bu bireyler 6 bitki olacak şekilde deneme parseline dikilmiştir. 2015 yılında verim alınmaya başlanmış olup araştırma sonuçları 2017-2019 yıllarını kapsamaktadır. ‘Odü’ karayemiş çeşidinin meyve, salkım, çekirdek özellikleri ile yaprak özellikleri incelenmiş, bitki gelişimi gözlenmiştir.
Araştırma Bulguları: ‘Odü’ çeşidinin meyve ağırlığı 2.68 g, meyve büyüklüğü 15.96 mm, meyve sapı uzunluğu 5.54 mm, çekirdek ağırlığı 0,39 g, salkım uzunluğu 12.17 cm, salkım ağırlığı 39.54 g, salkımda meyve sayısı 16.67 olarak saptanmıştır. Yaprak eni ve boyu 4.51 cm ve 15.06 cm, yıllık sürgün uzunluğu 59.85 cm olarak tespit edilmiştir. Çiçek salkım uzunluğu ve meyve salkım ağırlığı “orta”, meyve salkımında çiçek sayısı “fazla”, meyve büyüklüğü “orta” olarak sınıflandırılmıştır. Yaprak uzunluğu ve genişliği “uzun-orta” olarak tasnif edilmiştir.
Sonuç: Karayemiş meyve ve süs bitkisi olarak kullanılan bir türdür. Meyve olarak ‘Odü’ çeşidi ülkemizde ve dünyada ilk tescil edilen karayemiş çeşididir. ‘Odü’ çeşidi genel olarak değerlendirildiğinde orta büyüklükte meyve, sık meyveli salkım yapısı, açık meyve rengi ve küçük-orta büyüklükte ağaçlar oluşturmaktadır. Bu çalışma ile aşağıdaki hususlar önerilebilir. Karayemiş çeşidi, ürün çeşitliliği ve alternatif tat özelliği bakımından ülkemiz için önemli ve geleceği olan bir meyve türüdür. Ticari olarak çeşit tescili, bahçe kurulması ve üretimin önünün açılması için ilk basamaktır. Ürün çeşitliliği açısından bu çalışma ve tescil önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Prunus laurocerasus, Laurocerasus officinalis, taflan, tescilli çeşit

Destekleyen Kurum

DOKAP

Teşekkür

DOKAP a teşekkür ederim.

A New Cherry Laurel Cultivar: 'Odü'

Öz

Objective: 'Odü' is a new cultivar of cherry laurel developed for table consumption. The aim of this study is to describe the new cherry laurel variety and to reveal fruit characteristics.
Materials and Methods: Before the study, 32 promising types were determined by the selection study carried out in the Black Sea region between 2007-2010. One of these genotypes was encoded with A19. The type was propagated by cuttings in 2010-2011 and, planted in a trial plot with 6 plants in 2012. Fruit bearing started in 2015 and the results of the research covered the years 2017-2019. Fruit, cluster, seed and leaf characteristics of the 'Odü' cherry laurel variety were observed and examined.
Results: The fruit characteristics of the ‘Odü’ variety, including size, weight, and color, were carefully observed and categorized. The fruit weight was 2.68 g, the fruit size was 15.96 mm, the fruit stem length was 5.54 mm, the seed weight was 0.39 g, the cluster length was 12.17 cm, the cluster weight was 39.54 g, and the number of fruits in the cluster was 16.67. Leaf width and length were determined as 4.51 cm and 15.06 cm, and annual shoot length was 59.85 cm. Cluster length was "medium", number of flowers in clusters was “intensive”. Fruit size was classified as "middle", leaf shape was classified as "narrow elliptical".
Conclusion: Cherry laurel is used as a fruit and ornamental plant. As a fruit, the 'Odü' cultivar is the first registered fruit variety in Türkiye and in the world. As an evaluation, the 'Odü' cultivar produces medium-sized fruits, with a dense cluster structure and light fruit color, characteristic of small to medium-sized trees. The following points can be suggested. The cherry laurel is a promising fruit species for our country as product diversity and alternative taste characteristics. Cultivar registration is commercially the first step for establishing an orchard and paving the way for production. This study and registration is important as fruit diversity in the Blacksea region.

Anahtar Kelimeler

Prunus laurocerasus, Laurocerasus officinalis, cherry laurel, cultivar, variety

Kaynakça

• Akbulut, M., Macit, İ., Ercişli, S., & Koç, A. (2007). Evaluation of 28 cherry laurel (Laurocerasus officinalis) genotypes in the Black Sea region, Turkey. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 35, 463–465.
• Alaşalvar, C., Al-Farsi, M., & Shahhidi, F. (2005). Compositional Characteristics and Antioxidant Camponents of Cherry Laurel Varieties and Pekmez. Journal of Food Scıence, 70(1), 47-52.
• Anonimous, (2019). Tarım Bakanlığı Tohumculuk tescil ve sertifikasyon merkez müdürlüğü. Ankara. https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/TTSM (Erişim tarihi: 01/10/2024)
• Anşin, R., & Özkan, Z.C., (1993). Tohumlu Bitkiler (Spermatophyta). Odunsu Taksonlar. K.T.Ü. Orman Fak. Genel Yayın No: 167, Fakülte Yayın No: 19, Trabzon, 512 s.
• Baytop, T. (1999). Türkiye’de bitkiler ile tedavi. Nobel Tıp Kitabevi. ISBN: 975-420-021-1 480s.
• Bostan, S.Z. (2001). Pomological traits of “Su” cherry laurel. Journal American Pomological Society, 55(4), 215-217.
• Bostan, S. Z., & İslam, A. (2003). Trabzon'da yetiştirilen mahalli karayemiş (Prunus laurocerasus L.) tiplerinin pomolojik ve fenolojik özellikleri. Ondokuzmayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(1), 27-31.
• Çankaya, S., Öçsoy, İ., Kaçmaz, G., Çolak, C., İlgün, S., Ildız, N., Eken, A., Yusufbeyoğlu, S., Karaman, Ü., & Baldemir, A. (2018). Laurocerausus officinalis Roemer (Taflan) meyve ekstrelerinden nano çiçek sentezi ile akantamoebisidal aktivitenin arttırılmasında yeni bir strateji. Mikrobiyol Bul. 52(1), 56-71.
• Demir, S., Turan, İ., Demir, F., Ayazoğlu, E., & Aliyazıcıoglu, Y. (2017). Cytotoxic effect of Laurocerasus officinalis extract on human cancer cell lines. Marmara Pharmaceutical Journal, 21, 121-126.
• Dursun, S., & İslam, A. (2020). Karayemişte siyanür içerikli amigdalin ve prunasin miktarlarının belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 9(2), 213-222.
• Erdemoglu, N., Küpeli, E., & Yesilada, E. (2001). Anti-inflammatory and antinociceptive activity assessment of plants used as remedy in Turkish folk medicine. Journal of Ethnopharmacology, 89, 123–129.
• Ergüney, E., Gülsünoğlu, Z., Fıratlıgil-Durmus, E., & Kılıç-Akyılmaz, M. (2015). karayemis tozu fiziksel özelliklerinin iyileştirilmesi. Akademik Gıda, 13(2), 108-114.
• Eser, M., Şentürkoğlu, S., Tunçdemir, M., Balcı, H., Karaca, Ç., Uslu, E., Atıkeren, P., Karabulut, E., & İslam, A. (2014). The antidiabetic effects of the fruits of ‘Laurocerasus officinales Roemer’ on pancreatic islands of streptozotocin-induced diabetic rats, 18th International Microscopy Congress, Prag, September 7-12, pp.3398-3398.
• Güven K.L, & Geçgil, T.H. (1961). Taflan suyu hazırlanması hakkında. Eczacılık Bülteni No:3, s:117.
• İslam, A. (2002). 'Kiraz' cherry laurel (Prunus laurocerasus). New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 30, 301-302.
• İslam, A. (2005). Karayemiş yetiştiriciliği ve önemi. Ege Karadeniz Dergisi, 28(4), 25-32.
• İslam, A., & Bostan, S. Z. (1996). Ümitvar bir meyve: Karayemiş. Ziraat Mühendisliği Dergisi, 291, 21.
• İslam, A., & Odabaş, F. (1996). Vakfıkebir ve çevresinde yetiştirilmekte olan karayemişlerin seleksiyon yoluyla ıslahı-I. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(4), 147-158.
• İslam, A., & Vardal, E. (2009). Pomologıcal characteristics of cherry laurel (Prunus laurocerasus L.) grown in Rize. Acta Horticulturae, 818, 133-136.
• İslam, A., & Deligöz, H. (2012). Ordu ilinde karayemiş (Laurocerasus officinalis L.) seleksiyonu. Akademik Ziraat Dergisi, 1(1), 37-44. https://doi.org/10.29278/azd.132750
• İslam, A., & Dede, Ö. (2024). Some important medicinal and aromatic horticultural plants. Ş.Çavuşoğlu, Y.Uzun, D.Budağ (Ed.), Tarımın Dönüşümü: Topraktan Teknolojiye Yeni Ufuklar içinde (3-26. ss.). Ankara; Türkiye: İKSAD publishing. ISBN: 978-625-378-096-8.
• İslam, A., Çelik, H., Aygün, A., & Kalkışım, Ö. (2010). Selection of native cherry laurels (Prunus laurocerasus L.) in the Blacksea Region. In International Conference on Organic Agriculture in Scope of Environmental Problems 3(7).
• İslam, A., Karakaya, O., Gün, S., Karagöl, S., & Öztürk, B. (2020). Fruit and biochemical characteristics of Selected Cherry Laurel Genotypes, Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 57 (1),105-110. DOI: 10.20289/zfdergi.601390
• Karadeniz, T., & Kalkışım, Ö. (1996). Akçaabat'ta yetiştirilen karayemiş tiplerinde seleksiyon çalışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1), 147-153.
• Koç, H. (2003). Lokman hekimden günümüze bitkilerle sağlıklı yaşama. Kültür Bakanlığı Yayınları 2883, Kültür Eserleri Dizisi 373, Ankara.
• Liyana-Pathirana, C.M., Shahidi, F. & Alasalvar, C. (2006). Antioxidant activity of cherry laurel fruit (Laurocerasus officinalis Roem.) and its concentrated juice. Food Chemistry 99,121-128.
• Macit, İ. (2008). Karadeniz Bölgesi Karayemiş (Prunus laurocerasus L.) Seleksiyonu II. Aşama. Ondokuzmayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Samsun, 47 s.
• Özbek, S. (1978). Genel meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:31, Adana, 386 s.
• Sulusoglu, M. & Cavusoglu, A. (2009). Cutting propagation possibilities of natural Cherry Laurel (Prunus laurocerasus L.) of Turkey. American-Eurasian Journal of Sustainable Agriculture, 3(2):234-237.
• Tanker, N., Koyuncu, M., & Coşkun, M. (2007). Farmasötik botanik. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, 93:288. Ankara.
• Turna, İ., & Güney, D. (2006). Karayemiş (Laurocerasus oficinalis Roemer)'in genel özellikleri ve odun dışı orman ürünü olarak değerlendirilmesi. 1st International Non-Wood Forest Products Symposium (01-05 Kasım 2006, Trabzon), Bildiriler Kitabı, 56-62.
• Zeybek, N. (1960). Türkiye’nin Tıbbi Bitkileri. Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, İzmir.