Yapraktan ve Topraktan Uygulanan Çinkonun Soya Fasulyesinin (Glycine max. L. Merr.) Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 362 - 368, 31.12.2024

Özbay Dede , İmral Acar

https://doi.org/10.29278/azd.1589670

Öz

Amaç: Bu çalışma; farklı dozlarda topraktan (0, 2, 4, 8 kg Zn/ha) ve yapraktan (% 0, 4, 8 kg Zn/ha) çinko uygulamalarının soya fasulyesinin verim ve verim unsurları üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür.
Materyal ve Yöntem: Araştırmada materyal olarak Arısoy çeşidi kullanılmıştır. Yapraktan ve topraktan farklı dozlarda çinko uygulamalarının incelendiği araştırmanın tarla denemeleri tesadüf blokları faktöriyel deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çinko gübrelemesinde topraktan dört doz (0, 2, 4 ve 8 kg Zn/ha) ve yapraktan üç doz (% 0, 4 ve 8 ZnSO4.7H2O) uygulanmıştır. Gübre formu olarak çinko-sülfat (ZnSO4.7H2O; 21%Zn) gübresi kullanılmıştır. Protein ve ham yağ oranı analizleri "Yakın Kızılötesi Yansıma" (NIRS) cihazında IC-0923FE soya kalibrasyon seti kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler, JMP istatistik programında analiz edilmiş ve önemli bulunan ortalamalar arasındaki farklılıklar LSD çoklu karşılaştırma testi uygulanarak değerlendirilmiştir.
Araştırma Bulguları: Araştırma sonucunda; bitki boyu 95.01- 108.33 cm, ilk bakla yüksekliği 12.98-15.95 cm, bitkide dal sayısı 4.67-6.73, bitkide bakla sayısı 62.03-118.40, bitkide tane sayısı 149.73-254.36, baklada tane sayısı 1.99-2.54 adet, 100 tane ağırlığı 16.06-18.31 g, tane verimi 3443.2- 5897.1 kg/ha, tanede protein oranı %42.62-44.18, ham yağ oranı %19.84-20.29, ham yağ verimi 692.9-1193.5 kg/ha arasında değişim göstermiştir. Çinkonun topraktan uygulama dozlarının bitkide dal sayısı, bitkide bakla sayısı, 100 tane ağırlığı ve tohum verimi üzerine olan etkileri istatistiksel olarak önemli bulunurken, yapraktan ve topraktan birlikte uygulanmasının ise bitkide tane sayısı ve ham yağ verimi üzerine olan etkisi önemli, diğer özellikler üzerine olan etkisi ise önemsiz bulunmuştur.
Sonuç: Çalışma sonucunda; soya fasulyesinde birim alanden en yüksek tohum verimi (5193.8 kg/ha) ve ham yağ verimi (1041.0 kg/ha) dekara 4 kg Zn gübresinin toprağa uygulanmasından elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

çinko gübrelemesi, hamyağ verimi, protein oranı

Effects of Foliar and Soil Applied of Zinc on Yield and Its Components in Soybean (Glycine max. L. Merr.)

Öz

Objective: This study; It is carried out to determine the yield and content of yield elements of soybeans by applying different doses of soil (0, 2, 4, 8 kg Zn/ha) and foliar (% 0, 4, 8 kg Zn/ha).
Materials and Methods: Arısoy variety was used as material in the research. Programmed field trials, which were examined with different doses of foliar and soil applications, were carried out with 3 replications according to the randomized block factorial trial design. In zinc fertilization, four doses (0, 2, 4 and 8 kg Zn/ha) were produced from the soil and three doses (0, 4 and 8% ZnSO4.7H2O) were produced from the leaves. Zinc-sulfate fertilizer (ZnSO4.7H2O; 21%Zn) was used as the fertilizer formula. Protein and crude oil ratio analyzes were determined on the "Near Infrared Reflection" (NIRS) device with the IC-0923FE soybean calibration set. The data obtained in the study were analyzed with the JMP statistical program and the differences between the averages found to be significant were evaluated by applying the LSD multiple comparison test.
Results: As a result of the research; plant height 95.01-108.33 cm, first pod height 12.98-15.95 cm, number of branches per plant 4.67-6.73, number of pods per plant 62.03-118.40, number of grains per plant 149.73-254.36, number of grains per pod 1.99-2.54, weight of 100 seeds varied between 16.06-18.31 g, seed yield 3443.2-5897.1 kg/ha, grain protein rate 42.62-44.18%, crude oil rate 19.84-20.29%, crude oil yield 692.9-1193.5 kg/ha. While the effects of zinc application doses from the soil on the number of branches in the plant, the number of pods in the plant, 100 seed weight and seed yield were found to be statistically significant, the effect of the application of foliar and soil together on the number of grains in the plant and crude oil yield was significant, while its effect on other characteristics was found to be significant. was found to be insignificant.
Conclusion: As a result of the study; In soybeans, the highest seed yield per unit area (5193.8 kg/ha) and crude oil yield (1041.0 kg/ha) were obtained by applying 4 kg Zn fertilizer per hectare to the soil.

Anahtar Kelimeler

Zinc fertilization, crude oil yield, protein ratio

Kaynakça

• Anonymous, (2019). Ordu Meteoroloji İşleri Müdürlüğü 2017 yılı kayıtları.
• Arıoğlu, H. (2007). Yağ bitkileri yetiştirme ve ıslahı. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ders Kitapları Yayın No:A-70, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, Adana, 204 s.
• Choudhary, P., Jhajharia, A., & Kumar, R. (2014). Influence of sulphur and zinc fertilization on yield, yield components and quality traits of soybean (Glycine max L.). The bioscan, 9(1), 137-142.
• Cakmak, I., Yilmaz, A., Kalayci, M., Ekiz, H., Torun, B., & Braun, H. J. (1996). Zinc deficiency as a critical problem in wheat production in Central Anatolia. Plant and Soil, 180, 165-172.
• Çomaklı, B., & Pejuhan, J. (2018). Kireçli topraklarda uygulanan demir, çinko ve bazı biyolojik gübrelerin yemlik soya (Glycine max.(L) Merril)’da verim ve bazı özelliklere etkileri. Alinteri Journal of Agriculture Science, 33(2), 153-163.
• Dülgerbaki, T. (2010). Maş fasulyesinde (Phaseolus aureus L.) farklı çinko uygulamalarının verim ve verim unsurları üzerine etkisi. (Yayımlanamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Isparta.
• El-Haggan, E. A. L. M. (2014). Effect of micronutrients foliar application on yield and quality traits of soybean cultivars. International Journal of Agriculture and Crop Sciences, 7(11), 908-914.
• FAO (2024 Ekim). FAOSTAT. Food and Agriculture data. Access address: https://www.fao.org/faostat/en/#data/
• Güneş A., 2006. İkinci ürün soya (Glycine max (L.) Merrill) tarımında farklı azot doz ve uygulama zamanlarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa. 63s.
• Hossain, M. A., M. Jahiruddin, M.R. Islam and M.H. Mian. 2008. The requirement of zinc for improvement of crop yield and mineral nutrition in the maize–mungbean–rice system. Plant and Soil, 306, 13-22.
• Jat, G., Sharma, S. K., Meena, R. H., Choudhary, R., Choudhary, R. S., & Yadav, S. K. (2021). Studies on effect of zinc application on quality and yield of soybean (Glycine max L.) under typic haplustepts soil. Indian Journal of Pure & Applied Biosciences, 9(1), 188-193.
• Kaya, A. R., & Erdönmez, H. K. (2020). Farklı kökenli gübre form ve dozlarının soya fasulyesinin (Glycine max.(L.) Merrill) tohum çimlenmesi ve fide gelişimi üzerine etkisi. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 9(Özel Sayı), 73-79.
• Keerio, R. A., Soomro, N. S., Soomro, A. A., Siddiqui, M. A., Khan, M. T., Nizamani, G. S., & Soomro, F. D. (2020). Effect of Foliar Spray of Zinc on Growth and Yield of Sunflower (Helianthus annuus L.). Pakistan Journal of Agricultural Research, 33(2), 264-269.
• Khalili, M. J. & Rushdi, M. (2009). Effect of foliar application of micronutrients on quality and quantity characteristics of silage corn (Var 704) in Khoy. Journal of Seedlings and Seed, 2(24), 281-293.
• Kobraee, S., Shamsi, K., & Rasekhi, B. (2011). Effect of micronutrients application on yield and yield components of soybean. Annals of Biological Research, 2(2), 476-482.
• Korkmaz, K., Kirli, A., Akgun, M., & Dede, O. (2018). Effects of different levels of foliar zinc and application time on total phenolic content and antioxidant activity of potato. Fresenius Environmental Bulletin, 27, 4192-4197.
• Korkmaz, K., Akgün, M., Özcan, M. M., Özkutlu, F., & Kara, Ş. M. (2021). Interaction effects of phosphorus (P) and zinc (Zn) on dry matter, concentration and uptake of P and Zn in chia. Journal of Plant Nutrition, 44(5), 755-764.
• Korkmaz, K., Kılıç, R., Akgün, M., & Kara, Ş. M. (2024). Effects of combining phosphorus (P) and zinc (Zn) fertilization on P-Zn distribution and yield in safflower. Journal of Plant Nutrition, 47(10), 1585-1595.
• Lu, X., Cui, J., Tian, X., Ogunniyi, J. E., Gale, W. J., & Zhao, A. (2012). Effects of zinc fertilization on zinc dynamics in potentially zinc‐deficient calcareous soil. Agronomy Journal, 104(4), 963-969.
• Öktem, A. G., Coşkun, M., Almaca, N. D., Öktem, A., Söylemez, S., Tekgül, Y. T. & Sürücü, A. (2016). Şanlıurfa-Ceylanpınar koşullarında yetiştirilen yerli kırmızı (Lens culinaris Medic.) mercimek çeşidine farklı miktarlarda uygulanan çinkonun verim ve verim unsurlarına etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(ÖZEL SAYI-1), 225-230.
• Öztürk, M. (2009). Bazı kışlık yem bitkilerinde çinkolu gübrelemenin verim ve kalite üzerine etkileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Ana Bilim Dalı, Aydın.
• Rad, A. H. S., Ganj-Abadi, F., Jalili, E. O., Eyni-Nargeseh, H., & Safavi Fard, N. (2021). Zn foliar spray as a management strategy boosts oil qualitative and quantitative traits of spring rapeseed genotypes at winter sowing dates. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 21, 1610-1620.
• Seyed Sharifi, R. (2016). Application of biofertilizers and zinc increases yield, nodulation and unsaturated fatty acids of soybean. Zemdirbyste-Agriculture, 103(3):251-257
• Shahsavari, N., Jais, H. M., & Shirani, R. A. H. (2014). Responses of canola oil quality characteristics and fatty acid composition to zeolite and zinc fertilization under drought stress. International Journal of AgriScience, 4(1): 49–59.
• Singh, S., Singh, V., & Layek, S. (2017). Influence of sulphur and zinc levels on growth, yield and quality of soybean (Glycine max L.). International Journal of Plant & Soil Science, 18(2), 1-7.
• Sümer, F. Ö. (2022). Soya Tane Verimi ve Protein Oranının Çinko Uygulaması ile Geliştirilmesi. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 10(11), 2188-2195.
• Şahin, C. B., & İşler, N. (2022). Soyanın Farklı Gelişim Dönemlerinde Uygulanan Yaprak Gübresinin Yaprak Alanı, Klorofil ve Besin İçeriklerine Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(4), 712-723.
• Togay, N., Togay, Y., & Gülser, F. (2001). Van koşullarında farklı çinko dozlarının mercimek (Lens culinaris Medik) çeşitlerinde verim ve verim öğelerine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 7(2), 126-130.
• Uzun, F. (2010). Tarla Bitkilerinde Laboratuvar Analizleri Uygulama Ders Notu. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi. https://www.researchgate.net/publication/330729424_TARLA_BITKILERINDE_LABORATUVAR_ANALIZLERI_Uygulama_Ders_Notu#fullTextFileContent
• Yaramancı, H. (2009). Farklı sıra üzeri ekim mesafelerinin soya fasulyesinde (Glycine max L. Merril) verim ve verim unsurları üzerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Ordu.
• Zhao, A., Wang, B., Tian, X., & Yang, X. (2020). Combined soil and foliar ZnSO4 application improves wheat grain Zn concentration and Zn fractions in a calcareous soil. European Journal of Soil Science, 71(4), 681-694.