Bilim Kurgu Filmlerinde Gelecek Öngörülerinin Mobilya ve Mekân Tasarımına Yansımaları: 2001: A Space Odyssey Filmi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 245 - 257, 29.07.2022

Bilge Yararel Doğan Kübra Arslan Gökçe Saadet Arpacı

Öz

Teknolojik gelişmelerin günümüzdeki karşılığı bizleri geleceğe yönelik tasarımları içeren temsillerle karşılaştırmaktadır. En güçlü temsil araçlarından biri olarak bilinen sinema son yıllarda teknoloji, insan, mekân ve mobilya ilişkisini sıklıkla konu edinmektedir. Sinemanın alt türü olan bilim kurgu filmleri ile geleceğe dair öngörülerin yer aldığı senaryolar, gelişmiş teknolojinin farklı ölçeklerdeki uygulamaları aracılığı ile izleyiciye ulaşılmaktadır. Sinemasal ortamda yaratılan gelecek kurgusunda çoğunlukla kent motifi, mimari kabuk, mekân ve mobilya kullanılarak yeni yaşam biçimi tariflenmektedir. Sinema, birçok disipline ait veriyi kullanarak geleceğe dair varsayımlar sunmaktadır. Bu kavramsal bağlam disiplinlerarası bağımsız bir olgu gibi algılansa da temelde birbirlerini desteklemektedirler. Çalışma için çerçeve olarak seçilen bilim kurgu türündeki 2001: A Space Odyssey filmi, kurgulanan senaryo gereği yaratılan şehir, mimari, mekân ve mobilya olarak döneminden bağımsız olarak geleceğe dair güçlü varsayımlar sunuyor olması nedeniyle çalışma evrenine alınmıştır. Bu kapsamda, filmde kurgulanan mekân ve mobilya tasarımlarının filme kattığı anlamsal ve mekânsal etkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca uygun olarak teknoloji, mekân ve mobilya ilişkisi iki aşamalı ve tümdengelimci yöntem ile araştırılmıştır. İlk aşamada detaylı literatür taraması yapılmış ve edinilen bilgiler derlenerek çalışmada sunulmuştur. İkinci aşamada ise filme ait gözlemlerden faydalanılmıştır. Çalışma sonucunda, filmde sahnelenen geleceğe yönelik mekân tasvirlerinin filmin çekildiği dönemin özellikleri ele alındığında oldukça ilerici bir anlayışa sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sinema, bilim kurgu, iç mekân tasarımı, mobilya tasarımı, gelecek öngörüsü

Reflections of Future Predictions on Furniture and Space Design in Science Fiction Movies: 2001: A Space Odyssey Movie

Öz

Up-to-date technological advancements allow us to see the representations, such as designs of the future. In recent years, one of the most well-known tools of this representation, the cinema, is often
the playground where the subjects of technology, people, space, and furniture themes come into fruition through the genre of science fiction. Science-fiction movies which belong in the sub-genre of the cinema, and the scenarios where the predictions of future come into play reach their audience through the applications of the advanced technology in different scales. In futuristic movie fictions, a new way of living is described through the motives of urban life, architectural envelopes, spaces, and furniture. The cinema comes up with assumptions about the future by making use of the data derived from many disciplines. The movie 2001: A Space Odyssey, a sci-fi film chosen as the framework for the research, is included in the study because it offers strong assumptions of the future regardless of its era with its city, architecture, space, and furniture concepts included in its scenario. In this context, this study aims to examine the semantic and the spatial impact of the places and the furniture that has been fictionalized in the movie. For this purpose, the relation of technology, space and furniture concepts have been investigated through the use of deduction methodology and two-stage. In the first stage, a detailed literature review was made, and the information was compiled and presented in the research. In the second stage, the observations of the movie were used. As a result, it’s been concluded that the movie had a rather progressive understanding of the time it was shot, considering all the depictions of futuristic places and spaces.

Anahtar Kelimeler

Cinema, science fiction, interior design, furniture design, future prediction

Kaynakça

• BOULD, M., 2015. Sinemaya giriş: Bilimkurgu. İstanbul: Kolektif Kitap.
• KELLNER, D., 2013. Sinema savaşları. 1. Baskı. İstanbul: Metis Yayıncılık.
• US, F. ve YARAREL, B., 2011. Sosyo-Kültürel bağlamda mimari ortamın sinemada temsili. İçinde: TANELİ, Y., 23. Uluslararası Yapı ve Yaşam Kongresi, 24-25-26 Mart 2011, Osmangazi. Bursa: TMMOB Bursa Mimarlar Odası. s. 119-128.
• ÇALIŞKAN, Ö., 2016. Bilim kurgu film türünde ideoloji örneği: Tron Efsanesi. Kurgu. 24 (1), s. 86-110.
• BEZCİ, İ. ve DÜNDAR TÜRKKAN, V., 2017. Teknoloji ve mobilya ilişkisinin bilim kurgu filmleri üzerinden incelenmesi. Journal of Advanced Technology Sciences. 6 (3), s. 351-359.
• BOYAR, N., 2016. Sinemada fütürist yaklaşım: Minority Report filminin incelenmesi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication. 6 (2), s. 159-167.
• TANYELİ, U., 2001. Sinema ve mimarlık: Temsiliyet nesnenin temsili sanalın sanallıkla ifadesi. Arredamento Mimarlık. (11), s. 66).
• ÖZÇAM, I. ve UZUNARSLAN, H. Ş., 2013. Mobilyanın sembolleşmesi ve güncel yönelimler. Tasarım ve Kuram Dergisi. 9 (16), s. 85-102.
• SUNAL, G., 2022. 2001: A Space Odyssey filmini yeniden okumak. TRT Akademi. 7 (14), s. 360-365.
• ÜNER, G. ve ERDOĞAN, E., 2021. Drama film mekanlarında kullanılan donatıların seçilmiş filmler üzerinden tarihi sürecinin okunması. International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art. 6 (2), s. 155-170.
• ÖZTÜRK, B., 2012. Sinemada mekân tasarımının incelenmesi: bilim kurgu sineması örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi.
• SAKARYA, E., 2018. Bilim kurgu filmlerinde kent ve iç mekân olgusunun zaman içindeki değişimi: Metropolis, A Space Odyssey, Blade Runner ve Minority Report örnekleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi.
• ÜNVER, B., 2012, Sinemada mekânsal duyumsama: Shining filmi örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi.