KENTLEŞME VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA SÜRECİNDE BİNGÖL İLİNİN SOSYO-KÜLTÜREL VE EKONOMİK DURUMU ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 1, 29 - 54, 10.07.2015

Kasım Tatlılıoğlu

Öz

Kentleşme bir değişme sürecidir. Kentlerin asıl gelişmesi ise sanayi devriminden sonra olmuştur. Gelişmekte olan ülkeler kentleşmeyi, ileriye dönük, kalkınma hedeflerine varmada hızlandırıcı ve yön verici bir araç olarak kullanmakta ve kalkınma planlarını da bu doğrultuda hazırlamaktadırlar. Kentleşme, aynı zamanda o toplumda ekonomik ve toplumsal yapıyla da ilintilidir. Kentleşme olgusu, bir yandan ekonomik, sosyal ve teknolojik değişmelerin, diğer yandan bunlara bağlı gelişmeler sonucunda toplumun yapısında ve insanın tutum ve davranışlarında meydana gelen değişmeleri de kapsamaktadır. Bu nedenle kentleşmeyi tanımlarken o nüfus hareketini yaratan toplumsal ve ekonomik değişmelere de yer verilmesi gerekir. Bu amaçla kentleşme, “sanayileşmeye ve ekonomik gelişmeye koşut olarak kent sayısının artması bugünkü kentlerin büyümesi sonucunu doğuran, toplum yapısında artan oranda örgütleşme, işbölümü ve uzmanlaşma yaratan, insan davranış ve ilişkilerinde kentlere özgü değişikliklere yol açan bir nüfus birikim süreci” olarak tanımlanabilir. Kentleşme sonucunda insanların hem doğayla, hem toplumla, hem de birbirleriyle olan ilişkileri köklü olarak değişmektedir. Bu nedenle kentleşme kavramı toplumsal kalkınma kavramı ile birlikte ele alınmalıdır. Toplumsal kalkınma, makro düzeyde her ülke için mikro düzeyde ise her şehir ve bölge için önemli bir süreçtir. Kalkınma sadece ekonomik değil insani, sosyal, siyasal ve kültürel aşamaları da olan bir süreçtir. Bingöl ve yöresi, eko–turizmi için kaçınılmaz bir fırsattır. Yörenin kültürel zenginlikleri, doğal ayrıcalıkları ve bölge insanının donanımı, gecikmiş de olsa kültür turizminin boyutunun geliştirilmesi ve bunun için alt yapının hazırlanması gerekli görülmektedir. Bölgelerarası sosyo-ekonomik gelişmişlik farklılıkları diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de görülmektedir. Genel bir ifadeyle, Bingöl’ün sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinin, ülke genelinin çok altında olduğu söylenebilir. Bu çalışmada, kentleşme sürecinde Bingöl ilinin sosyo-kültürel ve ekonomik durumu üzerine genel bir değerlendirmede bulunulmuştur. Bingöl, doğal ve turistik değerler bakımından oldukça zengin bir potansiyele sahip olmasına rağmen, iç ve dış turizm açısından yeterli bir gelişme sağlanamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Bingöl, kentleşme, sürdürülebilir kalkınma, sosyokültürel değişim, eğitim, eko-turizm

AN OVERALL ASSESMENT ON SOCİO-CULTURAL AND ECONOMIC SITUATION OF BINGOL PROVINCE URBANİZATION AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT PROCESS

Öz

Urbanization is a transition process. The actual development of the city is started after the industrial revolution. The developing countries uses urbanization as an accelerator and collimator tool to reach prudential development goals and these countries prepare the development plans in this direction. At the same time, urbanization is also linked with the economic and social of the society. ;The urbanization fact includes the economic, social and technological change. On the other hand, this fact contains the changes which are occurred in the structure of society and people’s attitudes and behaviors. Therefore, when defining the urbanization, it is better to include the social and economic changes which create this population movement. For this purpose, the urbanization is defined as” Procreator that means increasing the number of cities results enlargement of cities in parallel with industrialization and economic development, it increasingly creates an organization, the division of labor and specialization in the structure of society, and it is a population accumulation causing the unique changes in human behaviors and relationships in cities. As a result of urbanization, people’s relationship with nature, and society, also the relationship with each other are fundamentally changed. Therefore, the concept of urbanization must be considered together with the concept of social development. Social development is a important process for every country in macro level and for every region and city in micro level. Development is not only economical; it is such a process that has also humanitarian, social, political and cultural steps. Bingol and environment is a good opportunity that shold not be lost for eco-tourism. Developing cultural treasures, natural privileges, equipment of residents of the region; albeit belated; the size of cultural tourism and preparing infrastructure for these are thougt to be crucial. Inter regional socio-economic development differences is seen in Turkey as in other countries. Generally speaking, it is obvious that socio-economic developmentlevel of Bingöl is well below the country average. In this study, there is an overall assessment on socio-cultural and economic situation of Bingöl city during the urbanization process. Although the city has a great potential of natural and social tourism, domestic and foreign tourism have not developed enough.

Anahtar Kelimeler

Bingöl, urbanization, sustainable development, socio-cultural change, education, eco-tourism

Kaynakça

• Açıkalın, O. ve Saltık, A. (2007). Kalkınmada Yeni Kavram ve Stratejiler. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 10 (1), 5-27.
• Alan, S. (2015). Bingöl’ün Kalkınma Dinamikleri. II. Bingöl Kalkınma Çalıştayı’nın Analizi. III. Bölgesel kalkınma Konferansı, 15-16 Ekim 2015, Bingöl.
• Alp, Ş. (2014). Bingöl Bölgesi Çevre Değerlerinin İrdelenmesi Üzerine Bir Bakış. I. Bingöl Sempozyumu, 10-11 Haziran 2006, Bingöl Belediyesi Kültür Yayınları.
• Aslanoğlu, R. (1998). Kent, Kimlik ve Küreselleşme. Bursa: Asa Kitabevi.
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı. Kentleşme Şurası. Kentlilik Bilinci, Kültür ve Eğitim Komisyonu Raporu. Nisan, 2009.
• Baydar, A.İ. & Gül, H. (2012). Değişen Kentleşme Yaklaşımları ve Yavaş Kent. Şehir ve Felsefe, II. Uluslararası Felsefe Kongresi, 11-13 Ekim, 2012, Bursa, ss.45-63.
• Bumin, K. (1998). Demokrasi Arayışında Kent. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Butasım, N. (2010). Bingöl Tarihi Eserleri ve Turizm Ekonomisine Kazandırılması. III. Bölgesel Kalkınma Konferansı. 15-16 Ekim 2015, Bingöl.
• Çağlayan, E. (02.08.2007). Bingöl’de Eğitim-Öğretim ve Sorunları II., http://www.solhan. net/modules.php?name=Bizim_Yazarlar&rop=sayfagoster&yazi_id=81, Erişim tarihi: 29.05.2016.
• Doğan, H. H. (2010). Neoliberal Düzen İçinde Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri. III. Bingöl Sempozyumu, 17-19 Eylül 2010, Bingöl, s. 727-765.
• Erkan, R. (2004). Kentleşme ve Sosyal Değişm”. Ankara: Bilim Adamı Yayınları.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Gülçubuk, B. (2014). Bingöl İlinde Sürdürülebilir Kalkınma Stratejileri. I. Bingöl Sempozyumu, 10-11 Haziran 2006, Bingöl Belediyesi Kültür Yayınları.
• Güvenç. B. (1994). İnsan ve Kültür, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kahraman, B. (2014). Gurbetteki Bingöllüler: İstanbul’a Göç Eden Bingöllülerin Sosyo- Ekonomik Sorunları. I. Bingöl Sempozyumu, 10-11 Haziran 2006, Bingöl Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kapu, H., Tutar, H. ve Özyakışır D. (2012). Sivil Toplum ve Girişimcilik ve Ekonomik Kalkınma. Ankara:Savaş Yayınevi.
• Keleş, R. (1998). Kent Bilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: İmge Kitabevi.
• Koray, M. (2012). Sosyal Politika. (4. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Köse, A. (1996). Fonksiyonel Özellikleri Yönünden İVRİNDİ, Erzurum Atatürk Üniversitesi Yayınları, No:831.
• Kula, N. (2014). İstenmedik ve Beklenmedik Olaylarla Karşılaşan Bireylere Moral ve Manevi Destek. I. Bingöl Sempozyumu, 10-11 Haziran 2006, Bingöl Belediyesi Kültür Yayınları.
• Özden, P. P. (2008), Kentsel Yenileme. Ankara: İmge Kitabevi.
• Özgür, Ö. & Uluocak, Gonca-Polat (2011). Kentleşme-Kentlileşme Sürecinde Sivil Toplum Örgütlerinin Rolü. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 230-247.
• Palabıyık, A. Koç, K. ve Koç Y. (2015). Üniversite Gençliğinin Bölgesel Kalkınma, Demokratikleşme ve Çözüm Sürecine Bakışı: Muş Alparslan Üniversitesi Öğrencileri Örneği.
• III. bölgesel Kakınma Konferansı, 15-16 Ekim 2015, Bingöl.
• Sever, R. (2008). Karlıova İlçesinin Eko-Turizm Potansiyeli. Bingöl Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 2 (3), 77-87.
• Sevindik, H. (2005). Kültür Kavramı ve Nevşehir Kültürü Üzerine, Nevşehir Kültür ve Tarih Araştırmaları Dergisi, Nevşehir Belediyesi Yayınları, sayı 1, ss, 14-19.
• Soylu, H. (2010). Bingöl’ün Coğrafi Özellikleri. III. Bingöl Sempozyumu, 17-19 Eylül 2010, Bingöl.
• Soylu, H. (2014). Bingöl İlinin Turizm Potansiyeli. Arşiv Vesikalarına Göre Bingöl Kolokyumu, 1-2 Ağustos, 2009, Bingöl, s. 413-437.
• Tabakoğlu, A. (2010). İslam ve Ekonomik Hayat. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Tatlılıoğlu, K. ve Avcı, M. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Okul Başarılarını Olumsuz Etkileyen Nedenlerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma (Bingöl Örneği). The Journal of Academic Social Science Studies 5 ( 8), 1111-1133.
• Tatlılıoğlu, K. (2013). Ortaöğretim Öğrencilerinin Okul Başarılarını Olumsuz Etkileyen Nedenlerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma (Bingöl Örneği). Akademik Bakış Dergisi Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, sayı: 39, ss. 1-20.
• Timuçin, A. (2003). “”Bugünkü kent İnsanının Estetik Dışı Duyarlıkları”, Ölesiye Sevmek İçinde, İstanbul: Bulut Yayınları.
• Tümertekin, E. (1973). Türkiye’ de Kentleşme Ve Kentsel Fonksiyonlar, İstanbul Üniversitesi Yayınları No. 1840.
• Uslu, T. (2014). Göçün İtici Unsurlarından İşsizliğe Bingöl’den Bakış. I. Bingöl Sempozyumu, 10-11 Haziran 2006, Bingöl Belediyesi Kültür Yayınları.
• Yıldırım, Y. (2006). “Avanos Kenti”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Yılmaz, İ. (1995). XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır. (1790-1840). Türk tarih Kurumu Yayınları XIV. Dizi-Sayı: 21, Ankara.
• Yılmaz, M. (2012). Küreselleşme ve Kentsel Yoksunluk. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 1 (4), 293-323.
• Zincirkıran, M. ve Uçar, M. (2010). Mesleki Eğitimde Sosyal Paydaşların Rolü. III. Bingöl Sempozyumu, 17-19 Eylül 2010, Bingöl, s. 563-571.
• http://www.fka.org.tr/Bolgemiz-detay.asp?SayfaAltCatId=14, Erişim tarihi: 28.05.2016.
• http://www.solhan.net/modules.php?name=Bizim_Yazarlar&rop=sayfagoster&yazi_id=81, Erişim tarihi: 29.05.2016.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Bing, Erişim tarihi: 29.05.2016.
• https://biruni.tuik.gov.tr/medas/, Erişim tarihi: 29.05.2016.