PASTORALİZM VE DOĞU ANADOLU

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 125 - 136, 13.04.2018

Emsal Koçerdin Öztürk

Öz

Ekonomik ve sosyal modeller incelendiğinde, ilk bakışta iki farklı yaşam tarzı

ile karşılaşıldığı düşünülmektedir. Bunlar avcı-toplayıcılık ve yerleşik hayattır.

Oysa yaşamı şekillendiren önemli unsurlardan ikisi coğrafya ve ekolojidir. Anadolu

coğrafyası düşünüldüğünde, yarımada oldukça değişken yüzey şekilleri

ve bunun etkisinde iklimsel farklılıklara sahiptir. Bu farklılıklar da ekonomik,

sosyal ve politik hayatta aynı ölçüde çeşitlilikler yaratmaktadır. Bu yaşam biçimlerinden

biri de “göçebe hayattır”.

Bu çalışmada göçebe kültürün kısa tarihçesi, genel özellikleri ve çeşitleri incelenecek,

ardından, Doğu Anadolu Bölgesi’nin bu yaşam tarzının neresinde yer

aldığına değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Doğu Anadolu, Göçebelik, Yaylacılık

Kaynakça

• A., “Doğu Anadolu Arkeolojisinde Göçebelik ve Yaylacılık Kültürü (M.Ö. II Bin): Veriler Işığında Yeni Düşünceler”, U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 13, Sayı: 23, 2012/2, 2012, (ss.255-268). BÜYÜKCAN SAYILIR, Ş., “Göçebelik, Konar-Göçerlik Meselesi ve Coğrafî Bakımdan Konar-Göçerlerin Farklılaşması”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, XII/1 (Yaz 2012), (ss.563-580), İzmir 2012. DENKER, B., “Güney Doğu Toroslarda Göçebelik (Dr. Wolf-Dieter Hütteroth’a göre)”, Türk Coğrafya Dergisi, Yıl: XVI, Sayı: 20, (ss.136-142), İstanbul 1960. EMİROĞLU, K., Aydın, S., Antropoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 2003. GÜRBÜZ, O., “Türkiye’de Göçebe Mesken Örneği: Çadır”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı 32, (ss.185-195), İstanbul 1997. IŞIKLI, M., Doğu Anadolu Erken Transkafkasya Kültürü. Çok Bileşenli Gelişkin Bir Kültürün Analizi, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2011. IŞIKLI, M., “The Subsistence Economy Of The Kura-Araxian Folks İn Eastern Anatolia: Animal Husbandry And Pastoralism”, Azərbaycanın Erkən Əkinçilik Dövrü Abidələri (Məqalələr Toplusu), (ss.103-112), Bakü 2012. IŞIKLI, M., “The Kura Araxes Culture in the Erzurum Region: The Process of Its Development”, TUBA-AR, 18, (ss.51-71) Ankara 2015. KHAZANOV, A. M., Nomads and the Outside World, The University of Wisconsin Press, second edition, Wisconsin, 1994. KILIÇ, T., “Karacadağ’da Göçebe Hayvancılık ve Göçerler”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 2, (ss.1-12), Elâzığ 2014, MYRES, J. L.,“Nomadism”, The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, Vol. 71, No. 1/2, 1941, (ss. 19-42) ÖNGÖR, S., “Ortadoğu Ülkelerinde Göçebe Hayatın Bugünkü Şartları ve Göçebe Nüfusun Sedentarizasyonu”, A.Ü. S.B.F. Dergisi, Cilt: IX, (ss.145-160), Ankara 1964. ÖZFIRAT, A., Doğu Anadolu Yayla Kültürleri (M.Ö. II. Bin), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2001. PORTER, A., Mobile Pastoralism and the Formation of Near Eastern Civilizations. Weaving Together Society, Cambridge University Press, Cambridge 2012. SAGONA, A., Zimansky, P., Arkeolojik Veriler Işığında Türkiye’nin En Eski Kültürleri MÖ 1000000 – 550, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2015. ŞENEL, A., İlkel Topluluktan Uygar Topluma, Geçiş Aşamasında Ekonomik Toplumsal Düşünsel Yapıların Etkileşimi, Bilim ve Sanat Yayınları, 5. Basım, Ankara 1995. ÜLKER, O., Çobanoğlu, N., “Türkiye’de Doğal Varlıkların Sürdürülebilir Kullanımında Biyoetiğin Bir Araç Olarak Kullanılması; Batı Anadolu Yörükleri Üzerinden Örnek Olay İncelemesi”, A.Ü. S.B.F. Dergisi, 2014, (ss. 151-171), Ankara 2014. http://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/nomadism