...

Yıl 2012, Cilt: 3 Sayı: 2, 97 - 117, 30.12.2012

Vulnet Ahmeti Fehari Ramadani Baki Süleyman

Öz

From the middle of the nineteenth century, and especially after the loss of
the war with Prussia, in order to gain more power in the German world,
Austro-Hungary oriented its foreign policy towards the Balkans. In this respect
of the Austro-Hungary diplomacy, of particular importance will be the Albanian
issue.

According to the Kultusprotektorat, the government of Vienna had stretched an impact in Albania, with which it
had also gained the sympathy of the people. This comradship with the Albanians
would be a personal interest for it. The only sea outlet from which
Austro-Hungary could have access to, was the Adriatic. Major part of the trade
with other countries was done through this sea. If on its east coast an enemy
force was ever to be placed, then Austro-Hungarys trade would be confronted
with difficulties. Also, the Adriatic had a political and strategic importance.
The establishement of a foreign fleet on the east coast of the Adriatic, would
turn it into a closed sea for the Austro-Hungary ships. For this reason, it
opposed with determination towards handing over an Albanian port to Serbia, which
it regarded as a Russian policy spokesman on the Ballkans.

In order to maintain its own personal trade,
political-strategic and prestige interests, the government of Vienna supported
the idea of the creation of an Albanian state, which it intended as an ally.
The Albanian patriots, lead by Ismail Qemali, only after recieving needed
assurance from Vienna, announced the independence of Albania. Even the
territorial expansion of the new Albanian state, which was recognized from the
Conference of Ambassadors in London, was a result at first hand, of the
commitment to diplomacy of the Ballhausplatz.

From the nineteenth century, Vienna was and
remained, even after the announcement of national independence, the most
reliable and most important ally for the Albanian nation. Without the help and
support of Austro-Hungary, the Albanians would have suffered even greater loss
than those of the years 1912-1913.From the middle of the nineteenth century, and especially after the loss of
the war with Prussia, in order to gain more power in the German world,
Austro-Hungary oriented its foreign policy towards the Balkans. In this respect
of the Austro-Hungary diplomacy, of particular importance will be the Albanian
issue.

According to the Kultusprotektorat, the government of Vienna had stretched an impact in Albania, with which it
had also gained the sympathy of the people. This comradship with the Albanians
would be a personal interest for it. The only sea outlet from which
Austro-Hungary could have access to, was the Adriatic. Major part of the trade
with other countries was done through this sea. If on its east coast an enemy
force was ever to be placed, then Austro-Hungarys trade would be confronted
with difficulties. Also, the Adriatic had a political and strategic importance.
The establishement of a foreign fleet on the east coast of the Adriatic, would
turn it into a closed sea for the Austro-Hungary ships. For this reason, it
opposed with determination towards handing over an Albanian port to Serbia, which
it regarded as a Russian policy spokesman on the Ballkans.

In order to maintain its own personal trade,
political-strategic and prestige interests, the government of Vienna supported
the idea of the creation of an Albanian state, which it intended as an ally.
The Albanian patriots, lead by Ismail Qemali, only after recieving needed
assurance from Vienna, announced the independence of Albania. Even the
territorial expansion of the new Albanian state, which was recognized from the
Conference of Ambassadors in London, was a result at first hand, of the
commitment to diplomacy of the Ballhausplatz.

From the nineteenth century, Vienna was and
remained, even after the announcement of national independence, the most
reliable and most important ally for the Albanian nation. Without the help and
support of Austro-Hungary, the Albanians would have suffered even greater loss
than those of the years 1912-1913.

Anahtar Kelimeler

Austro-Hungary, Albania, Vienna

1912 YILINDAKİ AVUSTURYA-MACARİSTAN POLİTİKA-SINDA ARNAVUTLUK

Öz

XX. asrın başlarında Avrupalı büyük
güçlerden Arnavut meselesine en ilgili olan devlet Avusturya-Macaristan’dı.
Viyana politikası Balkan Yarımadası’ndaki bilhassa Arnavutluk’taki siyasi
gelişmelerle yakından ilgiliydi. Bu ilgi yalnız coğrafi yakınlık ya da onun
Güneydoğu Avrupa’ya olan stratejik pozisyonundan kaynaklanmıyor aynı zamanda
Viyana hükümetinin Adriyatik denizinin doğu tarafında serbest hareket etme
niyeti ve çıkarlardan da ileri geliyordu.

Prusya’yla Alman dünyasına nüfuz etme
savaşını kaybettiği XIX. asrın ortalarından itibaren Avusturya-Macaristan,
Arnavutluk ile ilgilenmeye başlamıştı. Bu zamandan itibaren imparatorluğun
Balkan politikasındaki Arnavutluk meselesi önemli bir yer teşkil etmiştir. Zira
Balkanlar, Viyana’nın nüfuzunu arttırabileceği tek bölgeydi. Fakat bu maksadına
nail olabilmesi için Viyana hükümetinin bölgede yaşayan halklardan en az
birinin gönlünü kazanması gerekiyordu. Slav halklar kökenleri, Yunanlar ise
dinlerinden dolayı Rusya`ya bağlıydılar. Balkanlarda Rusya’nın yardımını
beklemeyen tek halk Arnavutlardı.

Yukarıda zikredilen şartlar dolayısıyla
Avusturya-Macaristan’ın nüfuzunu arttırabileceği tek ülke Arnavutluktu. Viyana
hükümeti bakımından rahatlatıcı bir diğer unsur da Kultusprotektorat
idi. Osmanlı
hükümetiyle yapılan antlaşmaya göre Habsburg hükümeti Arnavutlukta, diğer tüm
büyük güçlerden daha avantajlıydı. Bu nedenle Avusturya-Macaristan hükümeti bu
önceliğini XIX. yüzyıl ortalarında Arnavutlukta açtığı ilkokullarıyla
kullanmaya başladı.

Anahtar Kelimeler

Avusturya-Macaristan, Arnavutluk

Kaynakça

• Bibliyografya
• a) Arsiv Belgeleri:
• Haus Hof und Archives, Politiches Archives, Wien, Arkivi i Ins-titutit tëHistorisë në Tiranë, Fondi: Dokumente të sjella nga Arkivi Shtetëror në Vjenë dhe të përkthyera në gjuhën shqipe;
• Државен Архив на Република Македонија (Mëtej: ДАРМ).
• b) Literatur:
• Abdyli, Ramiz, Lëvizja Kombëtare Shqiptare 1911-1912, Libri 2. Prishtinë: Instituti i Historisë, 2004.
• Abdyli, Tahir, Hasan Prishtina. Prishtinë: Rilindja, 1990.
• Asllani, Uran, Studentët shqiptarë në Austri dhe kontributi i tyre për shtetin shqiptar, Tiranë, 2000.
• Cana, Zekerija, Lëvizja Kombëtare në Kosovë, Tiranë, 1982.
• Gjermeni, Sokol, Qëndrimi i Austro-Hungarisë ndaj Kryengritjes së vitit 1912, Në Pavarësia e Shqipërisë dhe sfidat e shtetit shqiptar gjatë shek. XX, (Përmbledhje studimesh). Tiranë, 2008.
• Historia e Popullit Shqiptar, vëllimi i dytë, Rilindja Kombëtare, Vitet 30 të shek. XIX-1912. 2002. Toena, Tiranë:
• Јелић, Милосав. Албанија- Записи о људима и догађајима. Београд, 1931.
• Murzaku, Thoma, Politika e Serbisë kundrejt Shqipërisë gjatë Luftës Ballkanike 1912-1913, Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë, Instituti i Historisë, Tiranë, 1987.
• P. Donat, Kurti, O. F. M. Vepra kulturale e elementit Katolik në Shqypni. Botimi “HyllittëDritës”, Shkodër, 1935. Poincaré, Raymond. Lufta e parëdhe e dytë Ballkanike si dhe konferenca e Londrës (1912-1913). Logos A, Shkup, 2006.
• Prela, Zef, Problemi kombëtar shqiptar dhe Kultusprotektor ati-austro-hungarez- (Fundi ishek. XIX- Fillimiishek. XX). Në Studime Historike, Nr. 3. Tiranë, 1965.
• Prela, Zef, Problemi shqiptar dhe politika austro-hungareze (1897-1912), Në Mbi Lëvizjen Kombëtare Shqiptare, (Përmbledhje studimesh kushtuar 50 vjetorit të shpalljes së Pavarësisë). Tiranë, 1962.
• Prifti, Kristaq, Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë dhe çështja e një shteti të njësuar kombëtar. Në Pavarësia e Shqipërisë dhe sfidat e shtetit shqiptar gjatë shek. XX, (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2008.
• Puto, Arben, Pavarësia shqiptare dhe diplomacia e Fuqive të Mëdha 1912-1914. 8 Nëntori Yay., Tiranë, 1978.
• Puto, Arben, Çështja shqiptare në aktet ndërkombëtare të periudhës së imperializmit, vëllimi I, (1867-1912), 8 Nëntori Yay., Tiranë, 1984.
• Puto, Arben. Historia diplomatike e çështjes shqiptare 1878-1926, Al-bin Yay., Tiranë, 2003.
• Ramadani, Fehari, Fillimet e interesimit të Austrisë (Austro-Hungarisë) për çështjen shqiptare. Në Gjurmime Albanologjike, nr. 40-2010. Prishtinë, 2011.
• Ramadani, Fehari. Kontributi i Austro-Hungarisë për zhvillimin e arsimit dhe të kulturës shqiptare 1900-1912, Ars-zz Yay., Tetovë, 2010.
• Rappaport, Alfred. Rrjedhja e punëvet në Shqipní, (përkthyer prej Karl Gurakuqit), Mbrothësija Yay., Tiranë, 1928.
• Skendi, Stavro, Mendimi politik dhe veprimtaria kryengritëse shqiptare 1881-1912- (Përkthyer prej Sejfi Protopapës). New York, 1958.
• Стојанов, Петар, Македонија во времето на Балканските и Првата Светска Војна. Скопје, 1969.
• Topalović, Živko, Za Balkanski sporazum, Jugoslovenske Štampe, Zagreb, 1931.
• Skendi, Stavro, Zgjimi Kombëtar Shqiptar, 1878-1912, PHOENIX & Shtëpia e Librit dhe e Komunikimit Yay., Tiranë, 2000. Swire, Joseph, Shqipëria- ngritja e një mbretërie, Dituria Yay., Ti-ranë, 2005.
• Udhëtime nëpër Ballkan- Kujtime nga jeta dhe vepra e Franc Baron Nopça, Plejadë, Tiranë, 2007.
• Vickers, Miranda. Midis serbëve dhe shqiptarëve- një histori e Kosovës, TOENA Yay., Tiranë, 2004.
• Vlora, Eqrem Bej, Kujtime 1885-1925, Shtëpia e Librit & Komuni-kimit Yay., Tiranë, 2003.
• Vllamasi, Sejfi, Ballafaqimet politike në Shqipëri (1897-1942), NERAIDA Yay., Tiranë, 2000.