An Examination of the Books in the MEB 365 Days of Stories Series from the Perspective of Environmental Literacy

Yıl 2024, , 89 - 115, 28.04.2024

Füsun Kurt Gökçeli , Merve Özer

https://doi.org/10.51460/baebd.1401917

Öz

This research was conducted with the aim of examining the books in the MEB 365-Day Story series from the perspective of environmental literacy. The research was carried out using a qualitative research design through document analysis. In this context, the books in the MEB 365-Day Story series were accessed from the https://365gunoyku.meb.gov.tr/#/ website, and the authenticity of the documents was verified. Document analysis was employed in the data analysis of this research. As a result of the research, it was determined that 17 out of a total of 53 books were directly related to environmental literacy, while 14 books were indirectly related. In the books directly related to environmental literacy, more diverse words and concepts were found, whereas in the indirectly related books, there were fewer words and concepts in terms of quantity and diversity in comparison. When the picture books examined in the research were analyzed in terms of language and style, it was found that all of the books were suitable for children's age group and developmental levels in terms of language and style, and a simple and understandable language was used. When the picture books included in the research were examined in terms of the dimensions of environmental literacy, it was determined that the cognitive dimension was emphasized more, while the behavioral and affective dimensions were handled more superficially. In line with the results of the research, various recommendations were made.

Anahtar Kelimeler

MEB 365 day, story, illustrated books, environment, environmetal literacy

MEB 365 Gün Öykü Serisinde Yer Alan Kitapların Çevre Okuryazarlığı Açısından İncelenmesi

Öz

Bu araştırma MEB 365 gün öykü serisinde yer alan kitapların çevre okuryazarlığı açısından incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi yoluyla yürütülmüştür. Bu kapsamda MEB 365 Gün Öykü serisinde yer alan kitaplara https://365gunoyku.meb.gov.tr/#/ sitesinden ulaşılmıştır ve dokümanların orijinalliği teyit edilmiştir. Bu araştırmanın veri analizinde doküman analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda toplam 53 kitaptan 17 tanesinin çevre okuryazarlığı ile doğrudan, 14 kitabın ise dolaylı olarak ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada ele alınan çevre okuryazarlığı ile doğrudan ilişkili olan kitaplarda daha çok ve çeşitli sözcük ve kavramın yer aldığı, dolaylı olarak ilişkili olan kitaplarda ise buna kıyasla sayı ve çeşitlilik açısından daha az sözcük ve kavramın yer aldığı sonucu ortaya çıkmıştır. Ele alınan resimli kitaplar dil ve üslup olarak incelendiğinde kitapların hepsinin dil ve üslup açısından çocukların yaş grubuna, gelişim düzeylerine uygun olduğu, sade ve anlaşılır bir dil kullanıldığı sonucu tespit edilmiştir. Araştırmada ele alınan resimli kitaplar, çevre okuryazarlığının boyutları açısından incelendiğinde ise daha çok bilişsel boyutun vurgulandığı, davranışsal ve duyuşsal boyutun daha yüzeysel bir şekilde ele alındığı belirlenmiştir. Araştırmanın sonucu ile paralel bir şekilde çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

MEB 365 gün, öykü, resimli kitaplar, çevre, çevre okuryazarlığı

Kaynakça

• Akıllı, M. ve Genç, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin çevre okuryazarlığı alt boyutlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 2, 91-97. https://doi.org/10.19126/suje.87773
• Akkaya-Alıcı, Y. (2022). Okul öncesi çocuklar için e-kitap ile bütünleştirilmiş sürdürülebilirlik eğitimi. (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi.
• Altheide, D. (1996). Process of document analysis. D. Altheide (Edt.) Qualitative media analysis. Sage Publication.
• Altınöz, N. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeyleri. (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Aslan, C. (2015). Çocuk edebiyatı yapıtlarının çevre sorunlarını yansıtışı bağlamında incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(2), 1818-1852. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/3482
• Aurelio, L., França, S., Sequeira, V., Boaventura, D., Correia, M. J., Pinto, B., Amoroso, S., Feio, M. J., Brito, C., Chainho, P., & Chaves, L. (2021). Tell a story to save a river: Assessing the impact of using a children’s book in the classroom as a tool to promote environmental awareness. Frontiers in Marine Science, 8(699122), 1–9. https://doi.org/10.3389/fmars.2021.699122
• Aydın, A. ve Ceylan, Ş. (2023). Erken çocukluk dönemine ait resimli çocuk kitaplarının çevre okuryazarlığı bileşenleri açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, 68, 384-411. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1084323
• Bilim, İ. (2012). Sürdürülebilir çevre açısından eğitim fakültesi öğrencilerinin çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Boggs, G. L. Wilson, N. S., Ackland, R. T., Danna, S. & Grant, K.B. (2016). Beyond the lorax examining children's books on climate change. The Reading Teacher, 69(6), 665-675. https://doi.org/10.1002/trtr.1462
• Buethe, C. & Smallwood, J. (2010). Teachers environmental literacy: Check and recheck 1975 and 1985. The Journal of Environmental Education, 18 (3), 39-42.
• Buran, A. (2021). Feridun Oral’ın resimli çocuk kitaplarının çocuklara verdiği mesajlar açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. (5.baskı). Pegem Yayıncılık.
• Chen, C., W., K., Chen, C. & Shieh, C., J. (2020). A study on correlations between computer-aided instructions integrated environmental education and students’ learning outcome and environmental literacy. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 16(6), 1-7. https://doi.org/10.29333/ejmste/8229
• Chepesiuk, R. (2007). Environmental literacy: Knowledge for a healthier public. Environmental Health Perspectives, 115(10), 495-499. https://doi.org/10.1289/ehp.115-a494
• Chien, S. C. (2004). A Research of environmental ıssues teaching through the story material - focus on the example of conservation of nature and ecology (Unpublished master’s thesis). National Taipei University of Education.
• Christenson, M. A. (2009). Children's literature on recycling: What does it contribute to environmental literacy?. Applied Environmental Education and Communication, 7, 144–154, https://doi.org/10.1080/15330150902744160
• Cutter, A. & Smith, R. (2001). Gauging primary school teachers’ environmental literacy: An issue of priority. Asia Pacific Education Review, 2(2), 45–60.
• Derman, A., Şahin, E. ve Hacıeminoğlu, E. (2016). Does outdoor education make any difference in environmental literacy of pre-service classroom teachers? International Journal of Environmental & Science Education, 11 (15), 8491-8506.
• Erbasan, Ö. (2018). Öğretmenlerin çevre okuryazarlıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Erdoğan, M., Coşkun, E. ve Uşak, M. (2011). Developing children’s environmental literacy through literature: An analysis of 100 basic literary works. Eurasian Journal of Educational Research, 42, 45-62.
• Ergin, S. (2013). İlköğretim öğrencilerinin çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Fang, S. J. (2003). Fun teaching: Picture books and language teaching. Psychological Publishing.
• Fırat, Z.S. ve Dinçer, Ç.F. (2020). Matematiksel kavramları içinde barındıran resimli öykü kitaplarının biçim ve içerik açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (3), 664-685. https://doi.org/10.17860/mersinefd.704755
• Forster, N. (1994). The analysis of company documentation. C. Cassell & G. Symon (Ed.) içinde, Qualitative methods in organizational research, a practical guide (s. 147-166). SAGE publication.
• Gambro, S. J. & Switzky, H. N. (1996). A national survey of high school students’ environmental knowledge. The Journal of Environmental Education, 27 (3), 28-33.
• Goldman, D., Yavetz, P. & Pe'er, S. (2014). Student teachers' attainment of environmental literacy in relation to their disciplinary major during undergraduate studies. International Journal of Environmental & Science Education, 9 (4), 369-383.
• Görmüş, S. (2019). Environmental literacy: An assessment and evaluation on the students of landscape architecture in Turkey. Journal of Education and Future, 15, 105-117. https://doi.org/10.30786/jef.360955
• Güngör, Z. (2023). Okul öncesi dönemdeki çocuklar için hazırlanmış resimli çocuk kitaplarının sürdürülebilir kalkınma amaçları açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi.
• Güzelyurt, T ve Özkan, Ö. (2018). Erken çocukluk döneminde çevre eğitimi içerikli resimli kitapların incelenmesi. 1. Uluslararası IKSAD Sosyal Bilimler Kongresi. 9-11 Mart 2018, Mardin.
• Güzelyurt, T. ve Özkan, Ö. (2019). Okul öncesi dönemde çevre eğitimi: Çocuk kitaplarına yönelik bir inceleme. İlköğretim Online, 18(1), 20-30. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.527146
• Hirsh-Pasek, K. & Golinkoff, R. M. (2003). Einstein never used flash cards: How our children really learn and why they need to play more and memorize less. New York: Rodale.
• Hsu, S. J. (2004). The effects of an environmental education program on responsible environmental behavior and associated environmental literacy variables in Taiwanese college students. The Journal of Environmental Education, 35 (2), 37-48.
• Hsu, H. N. (2010). Kindergarteners’ reading responses to environmental protection picture books (Master’s thesis). National Chiayi University.
• Hsiao, C. Y. (2010). Enhancing Children’s artistic and creative thinking and drawing performance through appreciating picture books activities. The International Journal of Art & Design Education, 29 (2), 143-152. http://dx.doi.org/10.1111/j.1476-8070.2010.01642.x
• Hsiao, C.Y. & Shih, P. Y. (2015). The impact of using picture books with preschool students in Taiwan on the teaching of environmental concepts. International Education Studies, 8 (3), 14-23. http://dx.doi.org/10.5539/ies.v8n3p14
• İstanbullu, R. A. (2008). Investigation of environmental literacy of sixth grades at a private school. (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Jannah, M., Halim, L., Mohd-Meerah, T.S. & Fairuz, M. (2013). Impact of environmental education kit on students’ environmental literacy. Asian Social Science, 9 (12), 1-12. http://dx.doi.org/10.5539/ass.v9n12p1
• Karatekin, K. (2012). Environmental literacy in Turkey primary schools social studies textbooks. Procedia-Social And Behavioral Sciences, 46, 3519–3523. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.096
• Karatekin, K. ve Aksoy, B. (2012). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7 (1), 1423-1438. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2858
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi- kavramlar, ilkeler, teknikler. (36. baskı). Nobel Akademi.
• Kardaş-Koçak, M. (2017). 2000-2004 yılları arasında okul öncesi dönem çocukları için yayınlanmış olan hikâye kitaplarının dış yapı, iç yapı ve resimleme nitelikleri açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi.
• Karimi, L., Ahmad, T. & Badariah, T. (2013). Perceived learning and satisfaction in a blended teacher education program: An experience of Malaysian teacher trainees. Contemporary Educational Technology, 4 (3), 197-211. https://doi.org/10.30935/cedtech/6103
• Karimzadegan, H. & Meiboudia, H. (2012). Exploration of environmental literacy in science education curriculum in primary schools in Iran. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46(2012), 404-409. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.05.131
• Kaya, M. (2019). Sosyobilimsel konulara dayalı fen eğitiminin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin bilimsel okuryazarlık ve çevre okuryazarlık düzeylerine etkisi. (Yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi.
• Kelly, R., Evans, K., Alexander, K., Bettiol, S., Corney, S. & Cullen-Knox, C. (2021). Connecting to the oceans: Supporting ocean literacy and public engagement. Reviews in fish biology and fisheries, 32 (1), 123-143. https://doi.org/10.1007/s11160-020-09625-9
• Kidman, G. & Casinader, N. (2019). 
Developing teachers’ environmental literacy through ınquiry- based practices. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 15 (6), 1-9. https://doi.org/10.29333/ejmste/103065
• Korkmaz, A., Özbay, İ. ve Dedeoğlu, H. (2023). A content analysis of text in children’s picture books with regard to the inclusion of geographical concepts. European Early Childhood Education Research Journal, 31 (4), 623–639. https://doi.org/10.1080/1350293X.2022.2140816
• Kubiatko, M. (2014). The environmental literacy of lower secondary school pupils, high school and college students. Journal of Environmental Science and Engineering Technology, 2 (1), 2-8. https://doi.org/10.12974/2311-8741.2014.02.01.1
• Kuswendi, U. & Arga, H. S. P. (2020). Developing environmental literacy of primary school students by utilizing scraps. Mimbar Sekolah Dasar, 7(2), 198-215.
• Kütük, A. (2019). Eko-okullardaki çocuk kitaplarının çevre eğitimi açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
• Lenhart, J., Lenhard, W., Vaahtoranta, E. & Suggate, S. (2017). Incidental vocabulary acquisition from listening to stories: A comparison between read-aloud and free storytelling approaches. Educational Psychology, 1-21. https://doi.org/10.1080/01443410.2017.1363377
• Levy, A., Orion, N. & Leshem, Y. (2018). Variables that influence the environmental behavior of adults. Environmental Education Research, 24 (3), 307-325. https://doi.org/10.1080/13504622.2016.1271865
• Liu, M. L. (2002). A research of environmental ıssue teaching through the media of picture books (Master’s thesis). National Taipei University, Taipei.
• Machado, J. M. (2013). Early childhood experiences in language arts early literacy (10th ed). Wadsworth. Cengage Learning.
• McBeth, B. & Volk, T. (2010). The national environmental literacy project: A baseline study of middle grade students in the United States. The Journal of Environmental Education, 41 (1), 55–67. https://doi.org/10.1080/00958960903210031
• McKnight, D. M. (2010). Overcoming “ecophobia”: Fostering environmental empathy through narrative in children’s science literature. Frontiers in Ecology and the Environment, 8(6), 283-336.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. CA: Jossey-Bass.
• Miles, M.B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). CA: Sage.
• Moody, G.L. & Hartel, P. G. (2007). Evaluating an environmental literacy requirement chosen as a method to produce environmentally literate university students. International Journal of Sustainability in Higher Education, 8 (3), 355-370. https://doi.org/10.1108/14676370710817192
• Morrone, M., Manchl, K. & Carr, K. (2001). Development of a metric to test group differences in ecological knowledge as one component of environmental literacy. The Journal of Environmental Education, 32(4), 33-42. https://doi.org/10.1080/00958960109598661
• Muthukrishnan, R. (2019). Using picture books to enhance ecoliteracy of first-grade students. International Journal of Early Childhood Environmental Education, 6 (2), 19. https://eric.ed.gov/?id=EJ1225653
• Oran, G. (2020). 4-6 yaşa yönelik resimli çocuk kitaplarının doğacı zeka açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Orbanic, N. D. & Kovac, N. (2021). Environmental awareness, attitudes and behaviour of preservice preschool and primary school teachers. Journal of Baltic Science Education, 20(3). https://doi.org/10.33225/jbse/21.20.373
• Osborne, J., Simon, S. & Collins, S. (2003). Attitudes towards science: A review of the literature and its implications. International Journal of Science Education, 25(9), 1049-1079.
• Ökesli, T. F. (2008). Bodrum’daki ilkokullarda çevre okuryazarlığı ile değişkenler arasındaki ilişki. (Doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Özgül, T. (2022). Representations of environmental literacy: A content analysis of picture storybooks for 48-72-month-old children. (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Polat, P. (2021). Resimli kitaplara dayalı çevre eğitim programının okul öncesi dönem çocuklarının çevresel tutumlarına ve görüşlerine etkisi. (Doktora tezi). Çukurova Üniversitesi.
• Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: Its roots, evolution and directions in the 1990s. Columbus, OH: ERIC Clearinghouse for Science, Mathematics and Environmental Education.
• Sak, R. , Şahin Sak, İ. T. , Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Scott, D. & Willits, F.K. (1994). Environmental attitudes and behavior: A Pennsylvania survey. Environment and Behavior, 26 (2), 239-260. https://doi.org/10.1177/001391659402600206.
• Shamuganathan, S. & Karpudewan, M. (2015). Modeling environmental literacy of Malaysian pre-university students. International Journal of Environmental & Science Education, 10 (5), 757-771.
• Shephard, K., Harraway, J., Lovelock, B., Skeaff, S., Slooten, L., Strack, M., Furnari, M. & Jowett, T. (2014). Is the environmental literacy of university students measurable? Environmental Education Research, 20 (4), 476-495. http://dx.doi.org/10.1080/13504622.2013.816268
• Sobel, D. (1996). Beyond ecophobia. Orion Society.
• Sontay, G. (2013). Üstün yetenekli öğrencıilerle akranlarının çevre okuryazarlığı düzeylerinin karşılaştırmalı incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Susilana, R., Dewi, L., Rullyana, G., Ardiansah, Kodama, Y. & Rachman, I. (2021). Instilling environmental literacy using Kamishibai cards in kindergartens. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 802, 1-8.
• Şahin, G. (2014). Okul öncesi dönem çocuk kitaplarında görsel bir uyaran olarak resim. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (3), 1309-1324. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6507
• Şahin, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin çevre okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi.
• Şahin, S. H., Ünlü, E. ve Ünlü, S. (2016). Öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Education Sciences, 11 (2), 82-95. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2016.11.2.1C0655
• Şerenli, E. (2010). Geleceğin çevre eğitimcilerinin çevre okuryazarlık bileşenlerine sahip olma düzeylerinin belirlenmesi. (Muğla Üniversitesi Örneği). (Yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Teksöz, G., Şahin, E. ve Tekkaya-Öztekin, C. (2012). Modeling environmental literacy of university students. Journal of Science Education and Technology, 21 (1), 157-166. https://doi.org/10.1007/s10956-011-9294-3
• Tien, Y. F. & Wu, H. C. (2010). A study of environmental education content presented in high quality picture books: Samples recommended by Taichung county early childhood teachers. Journal of Environmental Education Research, 8(1), 63-93.
• Timur, S. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi.
• Uyar, Y. ve Ensar, F. (2016). Does mother tongue education support development of environmental literacy in Turkey? An analysis of Turkish course books. International Journal of Environmental & Science Education, 11 (1), 1-8.
• Van den Heuvel-Panhuizen, M. & Elia, I. (2011). Kindergartner’s performance in length measurement and the effect of picture book reading. ZDM Mathematics Education, 43, 621-635. DOI: 10.1007/s11858-011-0331-8
• Varoglu, L., Temel, S. ve Yılmaz, A. (2017). Knowledge, attitudes and behaviours towards the environmental issues: Case of Northern Cyprus. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14 (3), 997-1004. https://doi.org/10.12973/ejmste/81153
• Veisi, H., Lacy, M., Mafakheri, S. & Razaghi, F. (2018). Assessing environmental literacy of university students: A case study of Shahid Beheshti University in Iran. Applied Environmental Education & Communication, 18 (1), 25-42. https://doi.org/10.1080/1533015X.2018.1431163
• Wason-Ellam, L. (2010). Children’s literature as a springboard to place-based embodied learning. Environmental Education Research, 16(3), 279-294. https://doi.org/10.1080/13504620903549771
• Williams, J. A., Podeschi, C., Palmer, N., Schwadel, P. & Meyler, D. (2011). The human environment dialog in award-winning children’s picture books. Sociology Department, Faculty Publications. 170. https://doi.org/10.1111/j.1475-682X.2011.00399.x
• Witt, S. D. & Kimple, K. P. (2008). ‘How does your garden grow?’ Teaching preschool children about the environment. Early Child Development and Care, 178 (1), 41-48. http://dx.doi.org/10.1080/03004430600601156
• Yavetz, B., Goldman, D. & Pe'er, S. (2009). Environmental literacy of pre-service teachers in Israel: A comparison between students at the onset and end of their studies. Environmental Education Research, 15 (4), 393-415. https://doi.org/10.1080/13504620902928422
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı) Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, S. (2019). Ortaokul öğrencilerinin çevre okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Yolcu, A-Ş., ve Kavuran, T. (2019). Akıllı telefon ortamında resimli çocuk kitapları (Efe misafirlikte, Zeynep ile Zeytin). Near East University. International Journal of Art, Culture & Communication, 2 (1), 18-39.
• Zhakupova, A., Маnkesh, A., Kyakbaeva, U., Karimova, R. & Omarova, R., (2022). Opportunities for the development of ecological competence of the future preschool teachers. Cypriot Journal of Educational Science. 17(1), 228-239 https://doi.org/10.18844/cjes.v17i1.6703
• URL-1. https://tegm.meb.gov.tr/www/okul-oncesi-egitimde-365-gun-oyku-calismasi-kapsaminda-gelistirilen-oyku-kitaplari-seslendirmeleri-yapilarak-dijital-ortama-aktarildi/icerik/839 adresinden 7.11.2023 tarihinde erişildi.
• URL-2. https://365gunoyku.meb.gov.tr/#/