2018, 2023 ve 2024 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarının Karşılaştırılması

Yıl 2024, , 1308 - 1339, 28.08.2024

Seda Önger , Serap Nur Duman

https://doi.org/10.51460/baebd.1450941

Öz

Tarihsel süreç içerisinde çeşitli yeniliklerin ve değişimlerin eğitim ortamlarına yansıması, eğitim programların güncellenmesini zorunlu hale getirmiştir. Bu araştırmada Milli Eğitim Bakanlığı’nın [MEB] yayınladığı 2018, 2023 ve 2024 sosyal bilgiler öğretim programlarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ile gerçekleştirilmiştir ve MEB tarafından yayınlanan son üç Sosyal Bilgiler Öğretim Programı araştırmada ele alınmıştır. Verilerin analizi için araştırmacılar tarafından Doküman İnceleme Formu oluşturulmuştur. Hazırlanan bu form üç öğretim programı için doldurulmuş ve ortaya çıkan üç form karşılaştırılarak yeni bir değerlendirme formu oluşturulmuştur. Veriler tablolar halinde verilmiş ve bu tablolar yorumlanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular, sosyal bilgiler öğretim programlarının biçimsel karşılaştırması, içerik karşılaştırması, eğitim durumu karşılaştırması ve ölçme-değerlendirme karşılaştırması başlıklarında değerlendirilmiştir. Bu incelemeler doğrultusunda temel olarak; sosyal bilgiler öğretim programlarının içindekiler bölümünün 2018 ve 2023 programlarında aynı olduğu görülmüştür. 2024 programında ise, programın temel felsefesi ve özel amaçları açıklanmış, programın uygulanmasına yönelik esaslar düzenlenmiştir. Sosyal bilgiler öğretim programlarının içerik yapısında ise, 2018 ve 2023 öğretim programlarının temel beceriler ve değerler eğitimi ayrı başlıklar olarak yer almaktadır. Ancak 2024 programında ise içerikte yeni bir düzenlemeye gidildiği görülmektedir. Sosyal Bilgiler öğretim programlarında eğitim durumu ile ilgili bir açıklama olmadığı, 2024 programında ise eğitim durumu ile ilgili detaylı bilgiler yer aldığı görülmektedir. Son olarak, ölçme ve değerlendirmeye yönelik 2018 ve 2023 sosyal bilgiler öğretim programında bir başlığa yer verilmiştir. 2024 sosyal bilgiler öğretim programında ise, ölçme ve değerlendirmeye dair bir başlığa yer verilmemiş, ancak program detaylandırılmasında öğrenme kanıtları başlığı ile her bir öğrenme alanına dair ölçme ve değerlendirme açıklamalarına yer verilmiştir. Genel olarak, bu araştırmanın yakın zamanda yayınlanan yeni sosyal bilgiler öğretim programı ile ilgili çalışma yapacak araştırmacılara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, öğretim programı, öğretim programı karşılaştırma, nitel araştırma

Etik Beyan

Bu çalışma doküman inceleme çalışması olduğu için etik kurul izni alınmamıştır.

Kaynakça

• Altay, N. (2021). Turkey comparison of estonia with the social studies curriculum. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 22(1), 262-289. https://doi.org/10.17679/inuefd.591037
• Aydemir, M. (2019). Yenilenen sosyal bilgiler dersi öğretim programının dijital vatandaşlık ve alt boyutları açısından incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 15-38. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/659848
• Aykırı, K. (2023). 2018 Sosyal bilgiler dersi öğretim programının STEAM’e uygunluğu açısından incelenmesi. Temel Eğitim (20), 51-70. https://doi.org/10.52105/temelegitim.20.4.
• Bekiroğlu, D., & Ütkür-Güllühan, N. (2023). Investigation of life studies and social studies curriculum in the context of sustainable development goals. Osmangazi Journal of Educational Research, 10(1), 27-46. https://doi.org/10.59409/ojer.1240497
• Boz, M. (2022). 2005 Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan tarih disipliniyle ilgili kazanımların karşılaştırılması. EDUCATIONE, 1(1), 43-68. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akuned/issue/71400/988333
• Can, B. (2019). 2005 ve 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Can, B. & Sezginsoy, B. Ş. (2021). 2005 ve 2018 Sosyal Bilgiler dersi öğretim programlarının incelenmesi. Turkish Studies Education, 16(5), 2421-2441. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.51023
• Canbaba, Z. (2023). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programları. Sinerji Uluslararası Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 4(1), 16-20. https://doi.org/10.54971/synergy.1225924
• Cho, C.-K., Kim, H., & Lee, S. (2023). Analysis of the issues that emerged in the revision of the national social studies curriculum in South Korea: Text mining and semantic network analysis of the comments at the public hearing on YouTube. Journal of Education and E-Learning Research, 10(3), 463–473. https://doi.org/10.20448/jeelr.v10i3.4886
• Çoban, O., & Akşit, İ. (2018). 2005 ve 2017 sosyal bilgiler öğretim programlarının öğrenme alanı, kazanım, kavram, değer ve beceri boyutları açısından karşılaştırılması. Journal of History Culture and Art Research, 7(1), 479-505. http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v7i1.1395
• Çöl, M. (2022). 2005 ve 2017 sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre karşılaştırmalı değerlendirilmesi. [Yayımlanmış doktora tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Demeuse, M. & Strauven, C. (2016). Eğitimde program geliştirme: Politik kararlardan uygulamaya. (Çev: Y. Budak). Ankara: Pegem Akademi.
• Demir, Y. (2023). Literacy skills in social studies curriculum. International Journal of Scholars in Education, 6(1), 1-17. https://doi.org/10.52134/ueader.1206271
• Demir, A. Y. & Özyurt, M. (2021). Investigation of social studies curriculum and coursebooks in the context of 21st century skills. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 22(2), 1254-1290. https://doi.org/10.17679/inuefd.867905
• Demirezen, S. & Kaya, E. (2023). Disadvantaged groups in social studies curriculum and social studies textbooks. EInternational Journal of Educational Research, 14(3), 68-91. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.1255795
• Dinsever, M. B. (2021). Türkiye sosyal bilgiler ders kitapları ve öğretim programları ile Polonya tarih, coğrafya, yurttaşlık bilgisi ders kitapları ve öğretim programlarının karşılaştırılması. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
• Eker, S. (2020). 2005 Sosyal bilgiler öğretim programı ile 2018 sosyal bilgiler öğretim programının karşılaştırmalı analizi. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 86-103. https://dergipark.org.tr/tr/pub/farabi/issue/53788/600977
• Esemen, A. (2020). 2018 Sosyal bilgiler dersi öğretim programı kazanımlarında evrensel değerler. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 4(2), 89-109. https://doi.org/10.32960/uead.743762
• Ghanney, R., & Agyei, E. (2021). Social studies teachers’ pedagogical content knowledge and its influence on their assessment practices in junior high schools in the west akım municıpality, ghana. European Journal of Education Studies, 8(8). http://dx.doi.org/10.46827/ejes.v8i8.3833 Gülersoy, A. E., Özbay, G., Yıldırım, G., Çetinkaya, B. (2021). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı kazanımlarının (4., 5., 6. ve 7. Sınıflar) eğitim felsefesi ve eğitim teorileri açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 7(1), 151-199. https://doi.org/10.47615/issej.944834
• Kaçar, T., & Bulut, B. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programı ve 4-7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının coğrafya kavramları bağlamında değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 652-679. https://doi.org/10.33437/ksusbd.738637
• Kalaycı, N., & Baysal, S. B. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programlarının karşılaştırmalı analizi (2005-2017-2018). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 106-129. https://doi.org/10.32709/akusosbil.544022
• Kardaş İşler, N. (2023). İlkokul sosyal bilgiler dersi öğretim programının sürdürülebilir kalkınma hedefleri ve yenilenmiş Bloom taksonomisi kapsamında incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 472-486. https://doi.org/10.32709/akusosbil.1129679
• Kaymakçı, S. & Turan, S. (2019). 1998, 2005 ve 2018 ilkokul 4.sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Paper presented at the II. UTEK- 2.Uluslararsı Temel Eğitim Kongresi (23-27 Ekim 2019). Muğla Sıtkı Kocaman University, Muğla.
• Kılıçoğlu, G. & Aydemir, A. (2022). An evaluation of 2005 & 2018 social studies curriculum in Turkey: SWOT analysis. E-International Journal of Educational Research, 13(5), 275-296. DOI: https://doi.org/10.19160/eijer.1169598
• Koçoğlu, E., & Aydın, M. (2017). Alan Uzmanlarına Göre 2017 Sosyal Bilgiler Programının 2005 Programı Çerçevesinde Analizi. International Journal of Social Science Research, 6(1), 61-74. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijssresearch/issue/33399/371664
• Levy, B. L. M., Busey, C. L., Cuenca, A., Evans, R. W., Halvorsen, A. L., Ho, L. C., Kahne, J., Kissling, M. T., Lo, J. C., McAvoy, P., & McGrew, S. (2023). Social studies education research for sustainable democratic societies: Addressing persistent civic challenges. Theory and Research in Social Education, 51(1), 1-46. https://doi.org/10.1080/00933104.2022.2158149
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (S. Akbaba Altun & A. Ersoy, Çev. Ed.). Ankara: Pegem.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2020). Öğretim programlarını değerlendirme raporu. https://ttkbyayin.meb.gov.tr/yayin/76 adresinden 15.02.2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2023). Cumhuriyet’in 100. yılı eğitimde geleceğe bakış raporu. https://ttkbyayin.meb.gov.tr/yayin/174 adresinden 25.02.2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2023a). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6, 7. Sınıflar) https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=1264 adresinden 25.02.2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2024). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6, 7. Sınıflar). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. https://mufredat.meb.gov.tr/
• Mofoluwawo, E., O. (2023). Social studies education: A veritable tool for achieving value re-orientation and sustainable development in Nigeria. International Journal of Learning and Development, 13(2), 59-69. https://doi.org/10.5296/ijld.v13i2.21021
• Mukul, E. & Büyüközkan, G. (2023). Digital transformation in education: A systematic review of education 4.0. Technological Forecasting & Social Change 194, 122664. 4. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2023.122664
• NCSS (1994). Curriculum standarts for social studies: Expectations of excellence. Washington DC: National Council for the Social Studies. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED378131.pdf
• Obro, S. (2021). The internet and quality social studies education for sustainable development in Post-Covid-19: A review. Jurnal Penelitian dan Pengkajian Ilmu Pendidikan: e-Saintika, 5(1), 15-26. https://doi.org/10.36312/e-saintika.v5i1.425
• OECD. (2020). Technical Report: Curriculum analysis of the OECD future of education and skills 2030. OECD Publishing. https://t4.oecd.org/education/2030-project/contact/Technical%20_Report_Curriculum_Analysis_of_the_OECD_Future_of_Education_and_Skills_2030.pdf.the_OECD_Future_of_Education_and_Skills_2030.pdf adresinden 15.02.2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Ortaöğretim Genel Müdürlüğü [OGM] (2023). Öğretim programı okuryazarlığı öğretmen rehber kitabı (Türk Dili ve Edebiyatı, tarih, coğrafya, felsefe derslerine ait örnekler ve ders planı ile). H. Nasırcı, R. Kahramanoğlu, M. Kandırmaz (Eds). MEB Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. https://ogmmateryal.eba.gov.tr/kitap/ogretim-programi-okuryazarligi-sosyal/index.html#p=3
• Otuz, B., Kayabaşı, G. B. & Ekici, G. (2018). 2017 Sosyal bilgiler dersi öğretim programının beceri ve değerlerinin anahtar yetkinlikler açısından analizi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Journal of Theoretical Educational Science], 11(4), 944-972. https://doi.org/10.30831/akukeg.409791
• Öztürk, C. & Kafadar, T. (2020). Evaluation of the 2018 social studies curriculum. Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 112-126. https://doi.org/10.24315/tred.550508
• Pala, Ş. M. (2023). Dijital vatandaşlığın sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve ders kitaplarına yansımaları. Journal of History School, 63, 751-784. http://dx.doi.org/10.29228/Joh.62300
• Rabia, Waheed, D. S. A., & Gilani, D. N. (2023). Primary school social studies curriculum: Comparison of national curriculum (NC) 2006 and single national curriculum (SNC) 2020. UW Journal of Social Sciences, 6(1), 71–80. https://uwjss.org.pk/index.php/ojs3/article/view/34
• Rogayan, D. V. Jr. & Villanueva, E. E. N. (2019). Implementation status of K12 social studies program in Philippine public schools. PEOPLE: International Journal of Social Sciences, 5(3), 233–250. https://dx.doi.org/10.20319/pijss.2019.53.233250
• Sözen, E. & Ada, S. (2018). 2005 ve 2018 4. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının (Sbdöp) karşılaştırılması. Anadolu Eğitim Liderliği Ve Öğretim Dergisi, 6(1), 53-71. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ajeli/issue/38074/435781
• Şen, A. (2019). Vatandaşlık eğitiminde değişiklik ve süreklilikler: 2018 sosyal bilgiler öğretim programı nasıl bir vatandaşlık eğitimi öngörüyor?. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 1-28. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c1s.1m
• Tay, B. (2017). 2005 Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2017 sosyal bilgiler dersi taslak öğretim programının karşılaştırması. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8, 27, (461-487). https://www.ijoess.com/Makaleler/1444509075_4.%20461-487Bayram%20Tay.pdf
• Temur, S. (2023). 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programının harita kullanımı bakımından incelenmesi. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 59-79.
• Temur, S., & Topkaya, Y. (2023). 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programının müze kullanımı bakımından incelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 281-307. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2727133
• Tokmak, A., San, S., & Kara,İ. (2023). Investigation of the social studies curriculum of Türkiye and Italy in the context of citizenship education: A comparative study. Journal of Human and Social Sciences, 6 (Education Special Issue), 28-54. https://doi.org/10.53048/johass.1347862
• Tonga, D. & Erdoğan, E. (2022). 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında kazanım, değer ve beceri ilişkisi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(30), 58-84. http://dx.doi.org/10.29228/INESJOURNAL.57409
• Turan, S. (2019). 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Disiplinlerarası Yapısının İncelenmesi. Journal of Innovative Research in Social Studies, 2(2), 166-190. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jirss/issue/50816/629426
• Turan, S., & Karasu Avcı, E. (2018). 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nın Dijital Vatandaşlık Bağlamında İncelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 28-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jena/issue/42984/519671
• Yel, Ü. & Çetin, T. (2023). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve ders kitaplarında bağlam temelli öğrenme yaklaşımı etkilerinin incelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(1), 559-582. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.1990
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 9. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.