Öz
Araştırma ortaokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre tespitini amaçlamaktadır. Bu doğrultusunda araştırmada nicel araştırma yaklaşımı benimsenmiş olup tarama modeli desen olarak tercih edilmiştir. Araştırmanın evrenini 2023-2024 eğitim-öğretim yılında İzmir ilinde öğrenim gören ortaokul öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise İzmir ilindeki ortaokul öğrencileri arasından oransız küme örneklemi yöntemi ile belirlenen 483 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu” ve “Finansal Okuryazarlık Ölçeği” kullanılmıştır. Toplanan veriler bağımsız örneklemler -testi ve tek yönlü varyans analizi ile analiz edilmiştir. Araştırmada ortaokul öğrencilerinin genel olarak finansal okuryazarlık becerilerinde olumlu bir eğilim sergiledikleri belirlenmiştir. Cinsiyet değişkeni, genel olarak finansal okuryazarlık becerileri üzerinde anlamlı bir fark yaratmazken, Vergi Bilinci boyutunda kız öğrencilerin erkeklerden daha yüksek farkındalığa sahip olduğu, Mesleki Kazanç boyutunda ise erkek öğrencilerin daha bilinçli olduğu belirlenmiştir. Öğrenim görülen sınıf düzeyi, bazı alt boyutlarda farklılık yaratırken Finansal Farkındalık ve Vergi Bilinci alt boyutlarında, dalgalı bir seyir izlediği belirlenmiştir. Aileden alınan harçlık miktarının öğrencilerin finansal okuryazarlık becerileri üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmazken, daha düşük harçlık alan öğrencilerin aile içindeki finansal karar alma süreçlerine daha fazla dâhil oldukları ve bu konuda daha yüksek bir farkındalık geliştirdikleri belirlenmiştir. Kendine ait harcama planı yapma alışkanlığının finansal okuryazarlık becerisi üzerinde belirgin bir etkisi görülmemiştir; ancak para biriktirme amacıyla yapılan planların, aile içindeki finansal farkındalığı artırdığı belirlenmiştir. Anne ve baba eğitim durumunun, öğrencilerin finansal okuryazarlık becerileri üzerinde belirgin bir etkisi olmadığı, ancak annesi ortaokul mezunu olan öğrencilerin aile içi finansal farkındalık düzeylerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Benzer şekilde, anne ve baba mesleğinin de öğrencilerin finansal okuryazarlık becerileri üzerinde anlamlı bir farklılık yaratmadığı belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen bu sonuçlar doğrultusunda öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
Makale DEU Eğitim Bilimleri Enstitüsü bünyesinde aynı başlıkla tamamlanan yüksek lisans tezine dayanmaktadır.
Kaynakça
- Adalar, H. ve Ata, B. (2020). Farklı ülkelerde yürütülen finansal okuryazarlık eğitimleri ve sosyal bilgiler öğretim programına yansımaları. Akdağ, H., Turan R. (Ed), Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar-IV (s. 2-39) içinde. Pegem Akademi.
- Agnew, S., Maras, P., & Moon, A. (2018). Gender differences in financial socialization in the home-an exploratory study. International Journal of Consumer Studies, 42(3), 275-282. https://doi.org/10.1111/ijcs.12415
- Ak Bingül, B., Türk, A. ve Ak, A.R. (2020). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlığı: Kırklareli Üniversitesi Örneği. Journal of History School, 44, 613-630. https://doi.org/10.29228/joh.40200
- Akhan Süntar, N.E. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler öğrencilerinde ekonomi okuryazarlığının durumu ve geliştirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Arıkan, İ. (2021) Sosyal bilgiler dersinde bağlam temelli öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarısına, finansal okuryazarlık becerilerine ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Fırat Üniversitesi.
- Bağcı, H. ve Arabacı, S. (2019). Finansal okuryazarlık düzeyinin ve finansal okuryazarlığı etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Business and Management Studies an International Journal, 7(3), 68-88. https://doi.org/10.15295/bmij.v7i3.1232
- Balcı, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem Akademi
- Bodie, Z. (2006). A note on economic principles and financial literacy. Networks Financial Institute Policy Brief, No. 2006-PB-07. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.923561
- Contuk, F. Y. (2018). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık durumunu etkileyen faktörler üzerine bir araştırma: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (77), 115-136. https://doi:10.25095/mufad.401316
- Çelikten, L. Doğan, C. ve Dişli-Çelikten, M. (2023). İlkokulda finansal okuryazarlık: Demografik faktörler finansal tutum ve davranışları farklılaştırıyor mu?. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 13(24), 135-162. https://doi.org/10.23863/kalem.2022.226
- Çetin, M. (2023). Küresel ve ulusal düzeyde finansal okuryazarlık ve yatırımcı eğitimi çalışmaları üzerine inceleme. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 241-259.
- Er, T. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının finansal okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
- Ertoğrul, D. (2020). Ortaokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyleri ve bu düzeyleri etkileyen demografik faktörler (Muğla örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
- Finansal okuryazarlık ve Erişim Derneği (FODER). (2021). Finansal okuryazarlık ve erişim. https://www.fo-der.org/foder-hakkinda/.
- George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. Boston: Pearson.
- Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin.
- Güven, B. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Tan, Ş. (Ed). Pegem Akademi.
- Hastings, J. S. Madrian, B. C. & William L. S. (2013). Financial literacy, financial education and economic outcomes. Annual Review of Economics, 5(1), 347- 373.
- Jadoon, U. Shah, S., Abro, S., & Chuhan, O. (2020). Analysis of financial literacy level among under graduate students. Research Journal of Finance and Accounting, 11(14), 16-22. https://doi. org/10.7176/rjfa/11-14-03.
- Jumawan-Powao, A. R. Tubat, K. T. Cellero, R. C. L. Alibangbang, A. D. C. & Capilitan, M. K. T. (2024). Family income in relation to budgeting of accounting students in a university. International Journal of Multidisciplinary: Applied Business and Education Research, 5(8), 2973-2984.
- Kalaycı, Ş. (2017). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Dinamik Akademi.
- Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi (36. Baskı). Nobel Akademi.
- Kayış, A. (2014). Güvenilirlik analizi (reliability analysis). Ş. Kalaycı (Ed.) SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (s. 403-419) içinde. Asil.
- Kocabıyık, T. ve Teker, T. (2018). Finansal okuryazarlık: Süleyman Demirel Üniversitesi̇ öğrencileri̇ üzerine bir araştırma. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 117-144. https://doi.org/10.30692/sisad.440645
- Koç, M. Öztelli, Y., Koç, M. ve Koçak, E. (2022). High school students’ financial literacy levels and its relationships to math attitude, achievement and demographics. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 6(1), 48-67. https://doi.org/10.32960/uead.1038687
- Köroğlu, H. (2021). Ortaokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
- Kuşcu, F. ve Yılmaz, F. (2022). Finansal okuryazarlığın girişimcilik üzerine etkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Uluslararası Bankacılık Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 55-81.
- Kuzma, I., Chaikovska, H., Levchyk, I., & Yankovych, O. (2022). Formation of financial literacy in primary school students. Journal on Efficiency and Responsibility in Education and Science, 15(3), 142-155. https://doi.org/10.7160/eriesj.2022.150302
- MEB. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (4, 5, 6 ve 7. Sınıflar) . Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
- MEB. (2024). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli). Millî Eğitim Bakanlığı.
- Murugiah, L., Ismail, R., Taib, H. M., Applanaidu, S. D., & Long, M. N. H. B. H. (2023). Children’s understanding of financial literacy and parents' choice of financial knowledge learning methods in Malaysia. MethodsX, 11, 102383. https://doi.org/10.1016/j.mex.2023.102383
- Noor, N. S., M. Arifin, J. Ghazali, P. L. Razak, R. A. & Rahman, H. A. (2024). Financial Literacy Levels among Youth: The Perspectives from Undergraduate Students. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 14(7), 1498-1510.
- OECD INFE. (2011). Measuring financial literacy: Core questionnaire in measuring financial literacy: Paris: Questionnaire and guidance notes for conducting an internationally comparable survey of financial literacy.
- Öcal, M. ve Özcan, K. (2018). Muhasebe ve vergi bölümü öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi: Samsun meslek yüksekokulu örneği, The Journal of Academic Social Science Studies, 72, 137-143. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7666
- Özkale, A. ve Erdoğan, E. (2019). Türkiye de PISA Finansal okuryazarlık sorularının uygulanması: Ön lisans öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 771-802.
- President’s Advisory Council on Financial Literacy (2008). 2008 Annual Report to the President. https://www.treasury.gov/about/organizational-structure/offices/Domestic-Finance/Documents/PACFL_Draft-AR-0109.pdf
- Rathakrishnan, S. (2024). Gender differences in financial literacy: a study of trincomalee campus, Eastern University, Srilanka. Asian Journal of Economics Business and Accounting, 24(5), 476-495. https://doi.org/10.9734/ajeba/2024/v24i51324
- Reyes, R. (2006). The psychological meanings of money [Unpublished PhD thesis]. Alliant International University.
- Shahrabani, S. (2012). The effect of financial literacy and emotions on intent to control personal budget: A study among Israeli college students. International Journal of Economics and Finance, 4(9), 156-163.
- Sönmez, Y. ve Kılıç, E. (2020). Fi̇nansal okuryazarlık düzeyleri̇ni̇n beli̇rlenmesi̇ne yöneli̇k bi̇r araştırma: Kastamonu Üniversitesi̇ örneği̇. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(2), 479-497.
- Tabachnick, B. G., &Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson Education.
- Tanyel, H. H. (2022). Sosyal bilgiler dersinde finansal okuryazarlık becerisinin kazandırılmasında farklılaştırılmış öğretim etkinliklerinin etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
- Tuna, G. ve Ulu, M. (2016). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerini̇ etkileyen faktörlerin belirlenmesi̇: İşletme bölümü öğrencileri̇ üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(12), 128-141.
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB). (2015, Mart). Finansal Eğitim. Bülten: 37. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/d4c2f827-0004-4973-8dfd- 68b2f787a1a3/TCMB_Bulten_37.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTW
- Visano, B. S.,& Ek-Udofia, I. (2017). Inclusive financial literacy education for inspiring a critical financial consciousness: An experiment in partnership with marginalised youth. International Journal of Inclusive Education, 21(7), 763-774.
- Vitt, L.A., Reichbach, G.M., Kent, J.L., & Siegenthaler, J.K. (2005). Goodbye to complacency: Financial literacy Education in The US. 2000-2005. Insitute for Socio-Financial Studies.
- Widdowson,D., & Kim, H.(2007).Financial literacy and its role in promoting a sound financial system. Reserve Bank of New Zealand: Bulletin, 70(2), 37-47.
- Yalçın, Z. ve Sandal, A. (2020). S.M.M.M’lerin finansal okuryazarlık ve finansal tablo okuryazarlık düzeyinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Tunceli ve Elâzığ örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4), 2216-2230. https://doi.org/10.33206/mjss.739654
- Yalman, N. (2023). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi üzerine bir araştırma: Afyon Kocatepe Üniversitesi örneği. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 6(2), 214-225. https://doi.org/10.38057/bifd.1333737
- Yamane, T. (2001). Temel örnekleme yöntemleri. (Çev. A. Esin, M.A. Bakır, C. Aydın, E. Gürbüzsel). Literatür.
- Yılmaz, E., & Aslan, T. (2020). Finansal okuryazarlık ve Siirt üniversitesi öğrencilerine yönelik bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 87, 181-202.
- Yiğit, Y. ve Görmez, E. (2022). Sosyal bilgiler dersini almış ortaokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık yeterliliğine ilişkin bir araştırma. The Journal of International Educational Sciences, 32(32), 332-361.
Öz
The study aimed to determine the financial literacy levels of middle school students in relation to various variables. A quantitative research approach was employed to achieve this goal, utilizing a survey model as the design. The study population consisted of middle school students in the province of İzmir during the 2023-2024 academic year. The sample was selected using a disproportionate cluster sampling method and included 483 middle school students from İzmir. In the research, “Personal Information Form” and “Financial Literacy Scale” were used as data collection tools. Data analyzed by independent samples t-test and one-way analysis of variance tests. The findings revealed that middle school students generally exhibited a positive tendency in financial literacy skills. While the gender variable did not create a significant difference in overall financial literacy skills, female students demonstrated higher awareness in the Tax Awareness subdimension than male students. In contrast, male students were found to be more knowledgeable in the Occupational Income subdimension. The grade level created differences in some subdimensions, with Financial Awareness and Tax Awareness fluctuating as students progressed from lower to higher grades. Although the allowance from family did not significantly affect students’ overall financial literacy skills, students with higher allowances were found to participate more actively in financial decision-making processes within their families and develop greater awareness. Having a personal spending plan did not significantly impact financial literacy skills; however, plans made to save money were observed to increase financial awareness within the family. Parental education levels did not significantly affect students’ financial literacy skills, although students whose mothers had a middle school education showed higher levels of family financial awareness. Similarly, parental occupations did not create a significant difference in students’ financial literacy skills. Various suggestions were made based on these results.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adalar, H. ve Ata, B. (2020). Farklı ülkelerde yürütülen finansal okuryazarlık eğitimleri ve sosyal bilgiler öğretim programına yansımaları. Akdağ, H., Turan R. (Ed), Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar-IV (s. 2-39) içinde. Pegem Akademi.
- Agnew, S., Maras, P., & Moon, A. (2018). Gender differences in financial socialization in the home-an exploratory study. International Journal of Consumer Studies, 42(3), 275-282. https://doi.org/10.1111/ijcs.12415
- Ak Bingül, B., Türk, A. ve Ak, A.R. (2020). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlığı: Kırklareli Üniversitesi Örneği. Journal of History School, 44, 613-630. https://doi.org/10.29228/joh.40200
- Akhan Süntar, N.E. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler öğrencilerinde ekonomi okuryazarlığının durumu ve geliştirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Arıkan, İ. (2021) Sosyal bilgiler dersinde bağlam temelli öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarısına, finansal okuryazarlık becerilerine ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Fırat Üniversitesi.
- Bağcı, H. ve Arabacı, S. (2019). Finansal okuryazarlık düzeyinin ve finansal okuryazarlığı etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Business and Management Studies an International Journal, 7(3), 68-88. https://doi.org/10.15295/bmij.v7i3.1232
- Balcı, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem Akademi
- Bodie, Z. (2006). A note on economic principles and financial literacy. Networks Financial Institute Policy Brief, No. 2006-PB-07. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.923561
- Contuk, F. Y. (2018). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık durumunu etkileyen faktörler üzerine bir araştırma: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (77), 115-136. https://doi:10.25095/mufad.401316
- Çelikten, L. Doğan, C. ve Dişli-Çelikten, M. (2023). İlkokulda finansal okuryazarlık: Demografik faktörler finansal tutum ve davranışları farklılaştırıyor mu?. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 13(24), 135-162. https://doi.org/10.23863/kalem.2022.226
- Çetin, M. (2023). Küresel ve ulusal düzeyde finansal okuryazarlık ve yatırımcı eğitimi çalışmaları üzerine inceleme. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 241-259.
- Er, T. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının finansal okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
- Ertoğrul, D. (2020). Ortaokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyleri ve bu düzeyleri etkileyen demografik faktörler (Muğla örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
- Finansal okuryazarlık ve Erişim Derneği (FODER). (2021). Finansal okuryazarlık ve erişim. https://www.fo-der.org/foder-hakkinda/.
- George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. Boston: Pearson.
- Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin.
- Güven, B. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Tan, Ş. (Ed). Pegem Akademi.
- Hastings, J. S. Madrian, B. C. & William L. S. (2013). Financial literacy, financial education and economic outcomes. Annual Review of Economics, 5(1), 347- 373.
- Jadoon, U. Shah, S., Abro, S., & Chuhan, O. (2020). Analysis of financial literacy level among under graduate students. Research Journal of Finance and Accounting, 11(14), 16-22. https://doi. org/10.7176/rjfa/11-14-03.
- Jumawan-Powao, A. R. Tubat, K. T. Cellero, R. C. L. Alibangbang, A. D. C. & Capilitan, M. K. T. (2024). Family income in relation to budgeting of accounting students in a university. International Journal of Multidisciplinary: Applied Business and Education Research, 5(8), 2973-2984.
- Kalaycı, Ş. (2017). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Dinamik Akademi.
- Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi (36. Baskı). Nobel Akademi.
- Kayış, A. (2014). Güvenilirlik analizi (reliability analysis). Ş. Kalaycı (Ed.) SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (s. 403-419) içinde. Asil.
- Kocabıyık, T. ve Teker, T. (2018). Finansal okuryazarlık: Süleyman Demirel Üniversitesi̇ öğrencileri̇ üzerine bir araştırma. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 117-144. https://doi.org/10.30692/sisad.440645
- Koç, M. Öztelli, Y., Koç, M. ve Koçak, E. (2022). High school students’ financial literacy levels and its relationships to math attitude, achievement and demographics. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 6(1), 48-67. https://doi.org/10.32960/uead.1038687
- Köroğlu, H. (2021). Ortaokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
- Kuşcu, F. ve Yılmaz, F. (2022). Finansal okuryazarlığın girişimcilik üzerine etkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Uluslararası Bankacılık Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 55-81.
- Kuzma, I., Chaikovska, H., Levchyk, I., & Yankovych, O. (2022). Formation of financial literacy in primary school students. Journal on Efficiency and Responsibility in Education and Science, 15(3), 142-155. https://doi.org/10.7160/eriesj.2022.150302
- MEB. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (4, 5, 6 ve 7. Sınıflar) . Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
- MEB. (2024). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli). Millî Eğitim Bakanlığı.
- Murugiah, L., Ismail, R., Taib, H. M., Applanaidu, S. D., & Long, M. N. H. B. H. (2023). Children’s understanding of financial literacy and parents' choice of financial knowledge learning methods in Malaysia. MethodsX, 11, 102383. https://doi.org/10.1016/j.mex.2023.102383
- Noor, N. S., M. Arifin, J. Ghazali, P. L. Razak, R. A. & Rahman, H. A. (2024). Financial Literacy Levels among Youth: The Perspectives from Undergraduate Students. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 14(7), 1498-1510.
- OECD INFE. (2011). Measuring financial literacy: Core questionnaire in measuring financial literacy: Paris: Questionnaire and guidance notes for conducting an internationally comparable survey of financial literacy.
- Öcal, M. ve Özcan, K. (2018). Muhasebe ve vergi bölümü öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi: Samsun meslek yüksekokulu örneği, The Journal of Academic Social Science Studies, 72, 137-143. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7666
- Özkale, A. ve Erdoğan, E. (2019). Türkiye de PISA Finansal okuryazarlık sorularının uygulanması: Ön lisans öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 771-802.
- President’s Advisory Council on Financial Literacy (2008). 2008 Annual Report to the President. https://www.treasury.gov/about/organizational-structure/offices/Domestic-Finance/Documents/PACFL_Draft-AR-0109.pdf
- Rathakrishnan, S. (2024). Gender differences in financial literacy: a study of trincomalee campus, Eastern University, Srilanka. Asian Journal of Economics Business and Accounting, 24(5), 476-495. https://doi.org/10.9734/ajeba/2024/v24i51324
- Reyes, R. (2006). The psychological meanings of money [Unpublished PhD thesis]. Alliant International University.
- Shahrabani, S. (2012). The effect of financial literacy and emotions on intent to control personal budget: A study among Israeli college students. International Journal of Economics and Finance, 4(9), 156-163.
- Sönmez, Y. ve Kılıç, E. (2020). Fi̇nansal okuryazarlık düzeyleri̇ni̇n beli̇rlenmesi̇ne yöneli̇k bi̇r araştırma: Kastamonu Üniversitesi̇ örneği̇. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(2), 479-497.
- Tabachnick, B. G., &Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson Education.
- Tanyel, H. H. (2022). Sosyal bilgiler dersinde finansal okuryazarlık becerisinin kazandırılmasında farklılaştırılmış öğretim etkinliklerinin etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
- Tuna, G. ve Ulu, M. (2016). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerini̇ etkileyen faktörlerin belirlenmesi̇: İşletme bölümü öğrencileri̇ üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(12), 128-141.
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB). (2015, Mart). Finansal Eğitim. Bülten: 37. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/d4c2f827-0004-4973-8dfd- 68b2f787a1a3/TCMB_Bulten_37.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTW
- Visano, B. S.,& Ek-Udofia, I. (2017). Inclusive financial literacy education for inspiring a critical financial consciousness: An experiment in partnership with marginalised youth. International Journal of Inclusive Education, 21(7), 763-774.
- Vitt, L.A., Reichbach, G.M., Kent, J.L., & Siegenthaler, J.K. (2005). Goodbye to complacency: Financial literacy Education in The US. 2000-2005. Insitute for Socio-Financial Studies.
- Widdowson,D., & Kim, H.(2007).Financial literacy and its role in promoting a sound financial system. Reserve Bank of New Zealand: Bulletin, 70(2), 37-47.
- Yalçın, Z. ve Sandal, A. (2020). S.M.M.M’lerin finansal okuryazarlık ve finansal tablo okuryazarlık düzeyinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Tunceli ve Elâzığ örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4), 2216-2230. https://doi.org/10.33206/mjss.739654
- Yalman, N. (2023). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi üzerine bir araştırma: Afyon Kocatepe Üniversitesi örneği. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 6(2), 214-225. https://doi.org/10.38057/bifd.1333737
- Yamane, T. (2001). Temel örnekleme yöntemleri. (Çev. A. Esin, M.A. Bakır, C. Aydın, E. Gürbüzsel). Literatür.
- Yılmaz, E., & Aslan, T. (2020). Finansal okuryazarlık ve Siirt üniversitesi öğrencilerine yönelik bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 87, 181-202.
- Yiğit, Y. ve Görmez, E. (2022). Sosyal bilgiler dersini almış ortaokul öğrencilerinin finansal okuryazarlık yeterliliğine ilişkin bir araştırma. The Journal of International Educational Sciences, 32(32), 332-361.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Alan Eğitimleri (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Gönderilme Tarihi | 16 Eylül 2025 |
| Kabul Tarihi | 5 Aralık 2025 |
| Erken Görünüm Tarihi | 27 Aralık 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Aralık 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 16 Sayı: 3 |
Amaç ve Kapsam
Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü tarafından çıkarılan "BATI ANADOLU EĞİTİM BİLİMLERİ DERGİSİ (BAEBD)" Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında olmak üzere yılda 3 defa Türkçe veya İngilizce dillerinde yayınlanan açık erişimli bilimsel hakemli bir dergidir.
BAEB dergisi, eğitim bilimleri alanı ile ilgili uygulama veya kuram çalışmalarını güçlü araştırma tasarımları ile değerlendiren nitelikli çalışmaları yayınlamaktadır. Bu nedenle dergide, özellikle ilgili alanyazının geçmiş ve günümüz ile ilişkisini kurabilen, güncel eğitim ihtiyaçlarımızı takip edip çözümler üretebilen, deneysel, ilişkisel veya kuramsal nitelikli çalışmaların yayınlanması amaçlanmaktadır. Böylece, okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, lise, yükseköğretim ve hayat boyu öğrenme kademelerinde eğitimin gelişmesine katkı sağlanması beklenmektedir.
BAEBD eğitim teknolojileri, öğretmen yetiştirme, matematik, fen, fizik, kimya, biyoloji, tarih, coğrafya, Türkçe, Türk dili ve edebiyatı, sosyal bilgiler, rehberlik ve psikolojik danışmanlık, okul dışı eğitim, doğa eğitimi, vb. alanlarda çalışmaları kabul etmektedir. Hedef kitlesi eğitim bilimleri alanında çalışma yapan bilim insanları, eğitimciler, öğrenciler, öğretmenler ve eğitim sektörüne yönelik ürün ve hizmet veren kişi ve kuruluşlardır.
Yazım Kuralları
BAŞVURU EKLERİ: 1-Benzerlik Raporu
2-Etik Kurul Belgesi / Etik Kurul Başvurusuna Gerek Yoktur Yazısı
3-Telif Hakkı Devir Formu
Etik İlkeler ve Yayın Politikası
BAEBD, 10.11.2017 tarihinden itibaren yayın etiği ile ilgili aşağıdaki kuralları benimsemektedir;
1) Dergi yayıncılığında "Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım Bildirgesi (COPE -Code of Conduct for Journal Editors)" tarafından belirlenmiş yükümlülükleri esas alır. Detaylı bilgi aşağıda sunulmuştur.
2) Yazar tarafından dergiye gönderilen makalelerin yazarlarından editör intihal raporu talep eder. İntihal raporu incelenerek onaylanan makalelere alan editörü ve hakem ataması yapılır.
3) (10.07.2019 tarihli güncelleme) BAEBD, Cilt 10. Sayı 2’den (Aralık 2019) itibaren anket, mülâkat vb. yollarla veri toplanmasını içeren makale önerilerinde, başvuru öncesinde yazardan etik kurul onay belgesini isteyecektir. Etik kurul belgesi ile ilgili bilgiler yöntem bölümünde sunulacaktır.
YAYIN ETİĞİ VE KÖTÜYE KULLANIM BİLDİRGESİ (COPE)
Editörlerin Sorumlulukları
Tarafsızlık ve Yayıncıya Ait Özgürlük. Editörler gönderilen makale önerilerini derginin kapsamına uygun olması ve çalışmalarının önemi ve orijinalliğini dikkate alarak değerlendirirler. Editörler, makale önerisini sunan yazarların ırk, cinsiyet, cinsel yönelim, etnik köken, uyruk veya politik görüşlerini dikkate almazlar. Düzeltme ya da yayınlama kararına dergi editör kurulu dışında diğer kurumlar etki edemez.
Gizlilik. Editörler gönderilen bir yazıyla ilgili bilgileri, sorumlu yazar, hakemler ve yayın kurulu dışında başka herhangi biriyle paylaşmazlar.
Bilgilendirme ve Görüş Ayrılıkları. Editörler ve yayın kurulu üyeleri, yazarların açık yazılı izni olmaksızın kendi araştırma amaçları için sunulan bir makalede yayınlanmamış bilgileri kullanmazlar.
Basım Kararı. Editörler, yayınlanmak üzere kabul edilen tüm makalelerin, alanında uzman olan en az iki hakem tarafından hakem değerlendirmesine tabi tutulmasını sağlar. Editörler, dergiye gönderilen makalelerden hangi eserin yayınlanacağına, söz konusu çalışmanın geçerliliğine, araştırmacılara ve okurlara olan önemine, hakemlerin yorumlarına ve bu gibi yasal şartlara göre karar vermekten sorumludur.
Etik Kaygılar. Editörler sunulan bir yazıya veya yayınlanmış makaleye ilişkin etik kaygılar ortaya çıktığında tedbirler alacaktır. Yayınlandıktan yıllar sonra ortaya çıksa bile, bildirilen her etik olmayan yayınlama davranışı incelenecektir. Editörler, etik kaygılar oluşması durumunda COPE Flowcharts'ı takip eder. Etik sorunların önemli olması durumunda düzeltme, geri çekme uygulanabilir veya konu ile ilgili endişeler dergide yayınlanabilir.
Hakemlerin görevleri
Editoryal Kararlara Katkı: Editör kararlarında editörlere yardımcı olur ve editoryal iletişim yoluyla yazarlara makalelerini iyileştirmede yardımcı olur.
Sürat: Makale önerisini incelemek için yeterli nitelikte hissetmeyen veya makale incelemesinin zamanında gerçekleşemeyeceğini bilen herhangi bir hakem, derhal editörleri haberdar etmeli ve gözden geçirme davetini reddetmeli, böylece yeni hakem atamasının yapılması sağlanmalıdır.
Gizlilik: Gözden geçirilmek üzere gönderilen tüm makale önerileri gizli belgelerdir ve bu şekilde ele alınmalıdır. Editör tarafından yetkilendirilmedikçe başkalarına gösterilmemeli veya tartışılmamalıdır. Bu durum inceleme davetini reddeden hakemler için de geçerlidir.
Tarafsızlık Standartları: Makale önerisi ile ilgili yorumlar tarafsız olarak yapılmalı ve yazarların makaleyi geliştirmek için kullanabileceği şekilde öneriler yapılmalıdır. Yazarlara yönelik kişisel eleştiriler uygun değildir.
Kaynakların Kabulü: Hakemler, yazarlar tarafından alıntılanmayan ilgili yayınlanmış çalışmaları tanımlamalıdır. Hakem ayrıca, incelenen yazı ile başka herhangi bir makalenin (yayınlanmış veya yayınlanmamış) herhangi bir önemli benzerliğini editörüne bildirmelidir.
Çıkar Çatışmaları: Çıkar çatışmaları editöre bildirilmelidir.
Yazarların Sorumlulukları
Raporlaştırma Standartları: Orijinal araştırmanın yazarları, yapılan çalışmanın ve sonuçların doğru bir şekilde sunulmasını ve ardından çalışmanın öneminin objektif bir şekilde tartışılmasını sağlamalıdır. Makale önerisi yeterli detay ve referans içermelidir.
Veri Erişimi ve Saklama: Yazarların, çalışmalarının ham verilerini saklamaları gerekmektedir. Gerektiğinde, dergi tarafından talep edilmesi durumunda editör incelemesi için sunmalıdırlar.
Özgünlük ve İntihal: Yazarlar, tamamen orijinal eserler göndermelidirler ve başkalarının çalışmalarını veya sözlerini kullanmışlarsa, bu uygun şekilde alıntılanmış olmalıdır. Bunun yanında yazarların kendi tez çalışmaları ve makale çalışmalarından gerçekleştirdikleri alıntılarda da benzerliğin minimum düzeyde olması bir başka deyişle alıntılamanın uygun bir şekilde gerçekleştirilmiş olması önemlidir. Başkasından ya da kendinden intihal, tüm biçimlerinde etik olmayan yayıncılık davranışını oluşturur ve kabul edilemez. Bu nedenle dergiye makale gönderen tüm yazarlardan benzerlik oranı raporu istenmektedir. Rapordaki oran makalenin değerlendirme sürecine geçmesi için belirleyici olacaktır. Oranın yüksek olduğu makaleler geri gönderilerek gerekli düzenlemelerin yapılması istenecektir. Bu kapsamda başkalarının çalışmalarından yapılan intihallerin yanı sıra yazarların kendi tez veya makalelerinden yaptıkları intihallerin de göz önünde bulundurularak bir düzenleme yapması gerekmektedir.
Birden çok, yinelenen, yedekli veya eşzamanlı gönderim / yayın: Yazarlar başka bir dergide daha önce yayınlanmış bir makaleyi değerlendirilmek için göndermemelidir. Bir makalenin birden fazla dergiye eşzamanlı olarak sunulması etik olmayan yayıncılık davranışıdır ve kabul edilemez.
Makalenin Yazarlığı: Sadece yazarlık kriterlerini yerine getiren kişiler, yazının içeriğinde yazar olarak listelenmelidir. Bu yazarlık kriterleri şu şekildedir; (i) tasarım, uygulama, veri toplama veya analiz aşamalarına katkı sağlamıştır (ii) yazıyı hazırlamış veya önemli entelektüel katkı sağlamış veya eleştirel olarak revize etmiştir veya (iii) makalenin son halini görmüş, onaylamış ve yayınlanmak üzere teslim edilmesini kabul etmiştir. Sorumlu yazar, tüm yazarların (yukarıdaki tanıma göre) yazar listesine dâhil edilmesini sağlamalı ve yazarların makalenin son halini gördüklerini ve yayınlanmak üzere sunulmasını kabul ettiklerini beyan etmelidir.
Beyan ve Çıkar Çatışmaları: Yazarlar, mümkün olan en erken aşamada (genellikle makale gönderimi sırasında bir bildirme formu sunarak ve makalede bir beyanı dâhil ederek) çıkar çatışmalarını açığa çıkarmalıdır. Çalışma için tüm mali destek kaynakları beyan edilmelidir (varsa hibe numarası veya diğer referans numarası dâhil).
Hakem Değerlendirme: Yazarlar hakem değerlendirme sürecine katılmakla yükümlüdürler ve editörlerin ham veri taleplerine, açıklamalara ve etik onayının kanıtlarına ve telif hakkı izinlerine derhal yanıt vererek tam olarak işbirliği yapmakla yükümlüdürler. İlk olarak "gerekli revizyon" kararı verilmesi durumunda, yazarlar hakemlerin yorumlarına sistematik bir şekilde verilen son tarihe kadar yazılarını gözden geçirip yeniden ibraz etmelidir.
Yayınlanan Eserlerde Temel Hatalar: Yazarlar kendi yayınladıkları çalışmalarında önemli hatalar veya yanlışlıklar bulduklarında, dergi editörlerini veya yayıncılarını derhal bilgilendirmek ve kâğıt üzerinde bir erratum biçiminde düzeltmek veya kâğıdı çıkarmak için onlarla işbirliği yapmakla yükümlüdür. Editörler veya yayıncı, yayınlanan bir çalışmanın önemli bir hata veya yanlışlık içerdiğini üçüncü bir şahıstan öğrenirse, yazarın makaleyi derhal düzeltme veya geri çekme veya derginin editörlerine kâğıdın doğruluğuna dair kanıt sunma yükümlülüğünü almalıdır.
Ücret Politikası
Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi makale başvurusu, değerlendirmesi ve yayımı için hiçbir ücret almamaktadır.
