9.Sınıf Matematik Ders Kitabındaki Üçgenler Ünitesinin Çoklu Temsiller Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 786 - 804, 28.12.2021

Deniz Eroğlu , Burcu Akkuş

https://doi.org/10.51460/baebd.995676

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaöğretim 9. sınıf matematik ders kitabındaki üçgenler ünitesinde yer alan çözümlü ve çözümlü olmayan soruların girdi ve çıktılarındaki çoklu temsil türlerini ve bu temsiller arası geçişleri incelemektir. Araştırmada ders kitabındaki sorular çoklu temsiller bağlamında incelendiğinden, araştırma doküman analizi deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. 2020-2021 öğretim yılında tüm Türkiye’de fen liselerinde okutulan MEB yayınlarına ait “Ortaöğretim Fen Lisesi Matematik 9.sınıf Ders Kitabı” araştırmanın materyali olarak kullanılmıştır. Kitapta yer alan üçgenler ünitesi ise araştırmanın verilerini oluşturmaktadır. Ders kitabındaki çözümlü ve çözümü olmayan sorular çoklu temsiller bağlamında içerik analizi kullanılarak incelenmiştir. Bulgular kitapta yer alan çözümlü ve çözümsüz soruların girdi temsillerinde en çok şekil ve geometrik sembolik temsile yer verildiği görülmüştür. Araştırma kapsamında incelenen diğer temsil türlerine ise -sözel, cebirsel sembolik ve günlük hayat bağlamı- çok az yer verildiği tespit edilmiştir. Çözümlü soruların çıktı temsillerinde ise en fazla geometrik sembolik ve cebirsel sembolik temsilin kullanıldığı, onlara göre daha az oranda şekil temsiline yer verildiği görülmüştür. Bu durum özellikle girdi temsili olarak ele alındığında problemlerde günlük hayat temsiline çok az rastlanması ve çıktı temsillerinde ise sözel temsillere çok az yer verilmesi bir eksiklik olarak düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çoklu temsiller, Ortaöğretim matematik ders kitabı, Geometri, Üçgenler

Kaynakça

• Adadan, E. (2013). Using multiple representations to promote grade 11 students’ scientific understanding of the particle theory of matter. Research in Science Education, 43(3), 1079-1105.
• Adu-Gyamfi, K. (2007). Connections among representations: The nature of students coordinations on a linear function task. (Unpublished PhD). North Carolina State University, Mathematics Science And Technology Education, Raeligh.
• Ahmetoğlu, F. ve Aydın-Güç, F. (2016). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Analitik Geometri Problemlerine Yönelik Çözüm Yaklaşımları. Necatibey Eğitim Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1), 374-392.
• Ainstworth, S. (2006). DeFT: A conceptual framework for considering learning with multiple representations. Learning and Instruction, 16(3), 183-198.
• Altun, M., Arslan, Ç. ve Yazgan, Y. (2004). Lise matematik ders kitaplarının kullanım şekli ve sıklığı üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 17(2), 131-147.
• Alkhateeb, M. (2019). Multiple Representations in 8th Grade Mathematics Textbook and the Extent to Which Teachers Implement Them. International Electronic Journal of Mathematics Education, 14(1), 137-145.
• Arslan, S., ve Özpınar, İ. (2009). İlköğretim 6. sınıf matematik ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 97-113.
• Baştürk, S. (2007). Fonksiyon kavramının öğretiminin 9. sınıf ders kitapları bağlamında incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 9, 270-283.
• Baştürk, S. (2010). Öğrencilerinin fonksiyon kavramının farklı temsillerindeki matematik dersi performansları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 465-482.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Can, C. (2014). Fonksiyonlar konusunun çoklu temsiller ile öğretiminin öğrenci başarısına etkisinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi, Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Çelik, D., ve Sağlam-Arslan, A. (2012). Öğretmen adaylarının çoklu gösterimleri kullanma becerilerinin analizi. İlköğretim Online, 11(1),239-250.
• Çetin, H. (2016). Sorgulayıcı öğrenme yaklaşımıyla çoklu temsil destekli tam sayı öğretiminin 6. Sınıf öğrencilerinin başarılarına, model tercihlerine ve temsiller arası geçiş becerilerine etkisi. [Yayımlanmış doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Eğitimi Bilim Dalı, Konya.
• Çıkla-Oylum, A. (2004). The effects of multiple representations-based instruction on seventh grade students’algebra performance, attitude toward mathematics, and representation preference. [Unpublished doctoral dissertation]. Middle East Technical University, Ankara.
• Choike, J. R. (2000). Teaching strategies for “Algebra for all”. Mathematics Teacher, 93(7), 556-560.
• Delice, A., Aydın, E., ve Kardeş, D. (2009). Öğretmen adayı gözüyle matematik ders kitaplarında görsel öğelerin kullanımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 16(2), 75-92.
• Delice, A., ve Sevimli, E. (2010). Öğretmen adaylarının çoklu temsil kullanma becerilerinin problem çözme başarıları yönüyle incelenmesi: Belirli integral örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(1), 111-149.
• Dienes, Z. P. (1960). Building up mathematics. Hutchinson Educational Ltd.
• Eroğlu, D. ve Tanışlı, D. (2015). Ortaokul matematik öğretmenlerinin temsil kullanımına ilişkin öğrenci ve öğretim stratejileri bilgileri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 275-307.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design ve evaluate research in education (8th Ed.). McGraw Hill.
• Gagatsis, A., ve Shiakalli, M. (2004). Ability to Translate from One Representation of the Concept of Function to Another and Mathematical Problem Solving. Educational Psychology, 24(5), 645-657. https://doi.org/10.1080/0144341042000262953
• Goldin, G. A., ve Kaput, J. J. (2013). A joint perspective on the idea of representation in learning and doing mathematics. Theories of mathematical learning (pp. 409-442). Routledge.
• Haggarty, L., ve Pepin, B. (2002). An investigation of mathematics textbooks and their use in English, French, and German classrooms: Who gets an opportunity to learn what? British Educational Research Journal, 28(4), 567-590.
• Herman, M. F. (2002). Relationship of college students' visual preference to use of representations: Conceptual understanding of functions in algebra. [Unpublished Doctoral dissertation]. The Ohio State University, Mathematics Education Graduate School of Ohio State University, Ohio.
• Hiebert, J., & Carpenter, T. P. (1992). Learning and teaching with understanding. In D. A. Grouws (Ed.), Handbook of research on mathematics teaching and learning: A project of the National Council of Teachers of Mathematics (pp. 65–97). Macmillan Publishing Co, Inc.
• Işık, E. (2008). Predicting 9th grade students’ geometry achievement: Contributions of cognitive style, spatial ability and attitude toward geometry. [Unpublished Master Thesis]. Middle East Technical University, Ankara.
• Ilgar, L., ve Gülten, D. Ç. (2013). Matematik konularının günlük yaşamda kullanımının öğrencilere öğretilmesinin gerekliliği ve önemi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 119-128.
• İncikabi, L. (2011). Analysis of grades 6 through 8 geometry education in Turkey after the reform movement of 2004. [Unpublished Doctoral dissertation]. Columbia University, Teachers College, Columbia.
• İncikabi, S. (2017). Çoklu temsiller ve matematik ögretimi: Ders kitaplari üzerine bir inceleme. Cumhuriyet International Journal of Education, 6(1), 66-81.
• İncikabı, S., ve Biber, A. Ç. (2018). Ortaokul matematik ders kitaplarında yer verilen temsiller arası ilişkilendirmeler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(3), 729-740.
• İskenderoğlu, T., ve Baki, A. (2011). İlköğretim 8. sınıf matematik ders kitabındaki soruların PISA matematik yeterlik düzeylerine göre sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim, 36(161), 287-300.
• Janvier, C. (1987). Conceptions and representations: The circle as an example. In C. Janvier (Ed.), Problems of Representations in the Learning and Teaching of Mathematics (pp. 147-159). Lawrence Erlbaum Associates.
• Johansson, M. (2003). Textbooks in mathematics education: A study of textbooks as the potentially implemented curriculum. [Unpublished doctoral dissertation]. Luleå tekniska universitet, Department of Arts, Communication and Education, Education, Luleå.
• Kaput, J.1. (1992). Technology and mathematics education. In D. A. Grouws (Ed) NCTM Handbook of Research on Mathematics Teaching and Learning (pp. 515-556). Macmillan Publishing Co, Inc.
• Karakuzu, B. (2017). İlkokul ve Ortaokul Matematik Ders Kitaplarındaki Geometri Görevlerinin Tür, Bağlam, Temsil Biçimi ve Bilişsel İstem Düzeyleri Açısından İncelenmesi. [Yayımlanmış Yüksek lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Karpuz, Y., Koparan, T. ve Güven, B. (2014). Geometride öğrencilerin şekil ve kavram bilgisi kullanımı. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 5(2),108-118.
• Keller, B. A. ve Hirsch, C. R. (1998). Student preferences for representations of functions. International Journal in Mathematics Education Science Technology, 29(1), 1-17.
• Kerpiç, A. ve Bozkurt, A. (2011). Etkinlik tasarım ve uygulama prensipleri çerçevesinde 7. Sınıf matematik ders kitabı etkinliklerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 303-318.
• Kendal, M. (2002). Teaching and learning introductory differential calculus. [Unpublished doctoral dissertation]. The University of Melbourne, Australia.
• Kilpatrick, J., Swafford, J., ve Findell, B. (2001). Adding It Up Helping Children Learn Mathematics. DC National Academy Press.
• Konyalıoglu, A. C. (2003). Üniversite düzeyindeki vektör uzayları konusundaki kavramların anlaşılmasında görselleştirme yaklaşımının etkinliğinin incelenmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Atatürk Ünversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Lesh, R., Post, T., ve Behr, M. (1987). Representations and translations among representations in mathematics learning and problem solving. In C. Janvier (Ed.), Problems of Representation in the Teaching and Learning of Mathematics (pp. 33-40). Lawrence Erlbaum Associates.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Nakahara, T. (2008). Cultivating mathematical thinking trough representation. Retrieved from http://www.criced.tsukuba.ac.jp/math/apec /apec2008/index_en.php.
• National Council of Teachers of Mathematics (2000). Principles and standards for school mathematics. NCTM.
• Özhan-Turan, A. (2011). 12. sınıf öğrencilerinin analitik geometrideki temsil geçişlerinin Krutetskii düşünme yapıları bağlamında incelenmesi: Doğruların birbirine göre durumları. [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Prain, V. ve Waldrip, B. (2010). Representing science literacies: An introduction. Research in Science Education, 40, 1-3.
• Sevimli, E. (2009). Matematik öğretmen adaylarının belirli integral konusundaki temsil tercihlerinin uzamsal yetenek ve akademik başarı bağlamında incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sevimli, E., ve Delice, A. (2012). The relationship between students’ mathematical thinking types and representation preferences in definite integral problems. Research in Mathematics Education, 3(14), 295-296.
• Şaban, İ. H. (2019). Matematik ders kitapları cebir öğrenme alanındaki soruların PISA matematik yeterlik düzeylerine göre incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şahin, S., ve Turanlı, N. (2005). Liselerde okutulmakta olan lise I. sınıf matematik kitaplarının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 327-341.
• Taşdemir, C. (2011). Ortaöğretim 10. sınıf matematik ders kitabının bazı değişkenler bakımından incelenmesi: Bitlis ili örneklemi. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 2(2), 41-54.
• Tekin, A. T. (2007). Dokuzuncu ve on birinci sınıf öğrencilerinin zihinde döndürme ve uzamsal görselleştirme yeteneklerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uğurel, I., Bukova-Güzel, E. ve Kula, S. (2010). Matematik öğretmenlerinin öğrenme etkinlikleri hakkındaki görüş ve deneyimleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 103-123.
• Uçar, Z. T. (2015). Ortaokul matematik öğretmen adaylarının reel sayıları kavrayışlarına temsillerin etkisi. Kastamonu Education Journal, 24(3), 1149-1164.
• Uysal Koğ, O. (2012). Görselleştirme yaklaşımı ile yapılan matematik öğretiminin öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal gelişimi üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yeşildere-İmre, S., Akkoç, H., ve Baştürk-Şahin, B. N. (2017). Ortaokul öğrencilerinin farklı temsil biçimlerini kullanarak matematiksel genelleme yapma becerileri. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 8(1), 103-129.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Sözkesen Matbaacılık: Ankara.