Covid-19 Pandemi Sürecinde Yaşamın Anlamı: Bir Karma Yöntem Araştırması

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 1 - 26, 28.06.2022

Samiye Ogan , Fatma Selda Öz Soysal , Aslı Uz Baş

https://doi.org/10.51460/baebd.1039630

Öz

Bu araştırmanın amacı, COVİD-19 pandemi sürecinde genç yetişkinlerde, orta yetişkinlerde ve ileri yetişkinlerde yaşamın anlamının incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu, Türkiye’nin çeşitli illerinde ikamet eden 403 kadın (%65) ve 217 erkek (%35) olmak üzere toplam 620 yetişkin oluşturmaktadır. Katılımcıların yaş aralığı 20 ile 80 arasında değişmekte olup (x̄=37.8), 383’ü genç yetişkinlik (%61.78), 134’ü orta yetişkinlik (%21.61) ve 103’ü ileri yetişkinlik (%16.61) dönemi içerisinde yer almaktadır. Araştırmada, karma yöntemlerden açımlayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Nicel araştırma için katılımcılara “Yaşamın Anlamı Ölçeği (YAÖ)” uygulanmıştır. Uygulama sonrasında, nitel araştırma için maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi ile seçilen toplam 30 kişiyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen nicel veriler bağımsız örneklemler t testi ve tek yönlü varyans analiziyle (ANOVA); nitel veriler ise içerik analiziyle çözümlenmiştir. Araştırma nicel bulgularında, yaşamın anlamı toplam puanlarının kadınların lehine anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmektedir. Ölçekten alınan puan ortalamalarının, ileri yetişkinler ile genç ve orta yetişkinler arasında anlamlı bir şekilde farklılaştığı; genç yetişkinler ile orta yetişkinler arasında ise anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel bulgularından elde edilen üç farklı ana tema, genç yetişkinlik, orta yetişkinlik ve ileri yetişkinlik olmak üzere üç gelişim dönemi bağlamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

COVİD-19, Yaşamın Anlamı, Genç Yetişkinlik, Orta Yetişkinlik, İleri Yetişkinlik

The Meaning of Life During the Covid-19 Pandemic: A Mixed Method Research

Öz

The purpose of this research is to examine the meaning of life in young adults, middle adults and advanced adults during the COVID-19 pandemic. The study group of the research consists of 620 adults, 403 female (65%) and 217 male (35%) residing in various provinces of Turkey. The age range of the participants ranged from 20 to 80 (x̄=37.8), with 383 (61.78%) in young adulthood, 134 (21.61%) in middle adulthood and 103 (16.61%) in advanced adulthood. Explanatory sequential design, one of the mixed methods, was used in the research. For the quantitative research, the “Meaning in Life Questionnaire (MLQ)” was applied to the participants. After the application, semi-structured interviews were conducted with a total of 30 people selected by the maximum diversity sampling method. Quantitative data obtained within the scope of the research were analyzed by independent samples t-test and one-way analysis of variance (ANOVA); qualitative data were analyzed by content analysis. In the quantitative findings of the research, it is seen that the total meaning of life scores differ significantly in favor of female. The mean scores obtained from the scale differed significantly between advanced adults and young and middle adults; It was found that there was no significant difference between young adults and middle adults. Three different main themes obtained from the qualitative findings of the research were discussed in the context of three developmental periods: young adulthood, middle adulthood and advanced adulthood.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Meaning of Life, Young Adulthood, Middle Adulthood, Advanced Adulthood

Kaynakça

• Adler, A. (2014). Yaşamın anlamı ve amacı (11. Basım). (K. Şipal, Çev.), Ankara: Say Yayınları.
• Bahadır, Z. (2019). Üniversite öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin yaşamın anlamı ile bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bahtiar, B., Sahar, J. & Wiarsih, W. (2020). Meaning of life among elderly individuals with chronic diseases living with family: A qualitative study. Makara Journal of Health Research, 24(1), 6. DOI: 10.7454/msk.v24i1.1161
• Bar-Tur, L., Savaya, R. & Prager, E. (2001). Sources of meaning in life for young and old Israeli Jews and Arabs. Journal of Aging Studies, 15(3), 253-269. https://doi.org/10.1016/S0890-4065(01)00022-6
• Baş, V. & Hamarta, E. (2015). Üniversite öğrencilerinde değerler ve yaşamın anlamı arasındaki ilişki. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 369-391. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ded/issue/29167/312340
• Baumeister, R. F. (1991). Meanings of life. New York: Guilford.
• Bonebright, C. A., Clay, D. A. & Ankenmann, R. D. (2000). The relationship of workaholism with work–life conflict, life satisfaction, and purpose in life. Journal of Counseling Psychology, 47(4), 469-477. DOI:10.1037/0022-0167.47.4.469
• Cotton-Bronk K., Hill P. L., Lapsley D. K., Talib T. L. & Finch H. (2009). Purpose, Hope, and Life Satisfaction in Three Age Groups. The Journal of Positive Psychology 4(6), 500-510. https://doi.org/10.1080/17439760903271439
• Creswell, J.W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed approaches. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Czekierda, K., Banik, A., Park, C. L. & Luszczynska, A. (2017). Meaning in life and physical health: systematic review and meta-analysis. Health psychology review, 11(4), 387-418. https://doi.org/10.1080/17437199.2017.1327325
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (2. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• De Jong, E. M., Ziegler, N. & Schippers, M. C. (2020). From shattered goals to meaning in life: life crafting in times of the COVID-19 pandemic. Frontiers in psychology, 11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.577708
• Deci, E. L. & Ryan, R. M. (2000). The" what" and" why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological inquiry, 11(4), 227-268. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
• Demirbaş, N. (2010). Yaşamda Anlam ve Yılmazlık [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Demirdağ, S. & Kalafat, S. (2015). Yaşamın Anlamı Ölçeği (YAÖ): Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 83-95. DOI: 10.17679/iuefd.16250801
• Dezutter, J., Waterman, A. S., Schwartz, S. J., Luyckx, K., Beyers, W., Meca, A., … Caraway, S. J. (2013). Meaning in life in emerging adulthood: A person-oriented approach. Journal of Personality, 82(1), 57-68. https://doi.org/10.1111/jopy.12033
• Dixon, A. L. (2007). Mattering in the later years: Older adults' experiences of mattering to others, purpose in life, depression, and wellness. Adultspan Journal, 6(2), 83-95. https://doi.org/10.1002/j.2161-0029.2007.tb00034.x
• Duffy, R. D., Manuel, R. S., Borges, N. J. & Bott, E. M. (2011). Calling, vocational development, and well being: A longitudinal study of medical students. Journal of Vocational Behavior, 79(2), 361-366. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2011.03.023
• Emmons, R. A. (2005). Striving for the Sacred: Personal Goals, Life Meaning, and Religion. Journal of Social Issues 61(4), 731-745. Doi: 10.1111/j.1540-4560.2005.00429.x.
• Erpay, T. (2017). Tek başına olma ve tek başına olmayı tercih etmenin yalnızlık, yaşamda anlam ve utangaçlıkla ilişkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Fave, A. D., Brdar, I., Wissing, M. P. & Vella-Brodrick, D. A. (2013). Sources and motives for personal meaning in adulthood. The Journal of Positive Psychology, 8(6), 517– 529. https://doi.org/10.1080/17439760.2013.830761
• Feldman, R. S. (2012). Discovering the life span. USA: Pearson.
• Frankl, V. E. (1946/1984). Man’s search for meaning (Rev. and updated). New York, NY: Washington Square Press/Pocket Books.
• Frankl, V. E. (1963). Man’s search for meaning: An introduction to logotherapy. New York: Washington Square Press.
• Frankl, V. E. (2013). İnsanın anlam arayışı (12. Basım). (S. Budak, Çev.). İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Güven, P. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşamın amacı ve anlamı ile yaşam doyumu ve yakın ilişkiler [Yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Harlow, L. L. & Newcomb, M. D. (1990). Towards a General Hierarchical Model of Meaning and Satisfaction in Life. Multivariate Behavioral Research, 25(3), 387–405. https://doi.org/10.1207/s15327906mbr2503_9
• Hill, C. E., Bowers, G., Costello, A., England, J., Houston-Ludlam, A., Knowlton, G., ...& Thompson, B. J. (2013). What’s it all about? A qualitative study of undergraduate students’ beliefs about meaning of life. Journal of Humanistic Psychology, 53(3), 386-414. https://doi.org/10.1177%2F0022167813477733
• Hupkens, S., Machielse, A., Goumans, M. & Derkx, P. (2018). Meaning in life of older persons: An integrative literature review. Nursing Ethics, 25(8), 973-991. https://doi.org/10.1177%2F0969733016680122
• İkiz, F. E., Asıcı, E., Kaya, Z. & Balkan, K. (2018). Yaşam amaçları ve psikolojik iyi oluşun öğretmenlik mesleğine yönelik tutumu yordayıcı rolü. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 7-26.
• Johnson, R. B. & Onwuegbuzie, A. J. (2004). Mixed methods research: A research paradigm whose time has come. Educational researcher, 33(7), 14-26. https://doi.org/10.3102%2F0013189X033007014
• Karataş, Z. & Tagay, Ö. (2021). The relationships between resilience of the adults affected by the covid pandemic in Turkey and Covid-19 fear, meaning in life, life satisfaction, intolerance of uncertainty and hope. Personality and Individual Differences, 172, 110592. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110592
• Kaya, H. E. & Yaşar, C. (2021). COVID-19 sürecinde toplumsal cinsiyet halleri: Evde kalan erkekler. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 22, 1–30. DOI: 10.26650/iukad.2020.786382
• Kılavuz Çalışkan, E. (2019). Psikolojik danışman adaylarının yaşamda anlama ilişkin görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kim, E. S., Kawachi, I., Chen, Y. & Kubzansky, L. D. (2017). Association between purpose in life and objective measures of physical function in older adults. JAMA psychiatry, 74(10), 1039-1045. DOI: 10.1001/jamapsychiatry.2017.2145
• Kleftaras, G. & Psarra, E. (2012). Meaning in life, psychological well-being and depressive symptomatology: A comparative study. Psychology, 3(4), 337-345. http://dx.doi.org/10.4236/psych.2012.34048
• Krause, N. (2007). Evaluating the stress-buffering function of meaning in life among older people. Journal of aging and health, 19(5), 792-812. https://doi.org/10.1177%2F0898264307304390
• Kul, A., Demir, R. & Katmer, A. N. (2020). Covid-19 salgını döneminde psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak yaşam anlamı ve kaygı. Electronic Turkish Studies, 15(6), 695-719. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44419
• Kumar, A. & Dixit, V. (2017). Altruism, Happiness and Health among Elderly People. Indian Journal of Gerontology, 31(4), 480–496.
• Küçük, A. (2019). Psikoaktif madde kullanım bozukluğu tanısı alan 18-24 yaş arası gençlerde yaşam amacı oluşturma ve yaşamda anlam bulma düzeylerinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Levasseur, M., Tribble, D. S. C. & Desrosiers, J. (2009). Meaning of quality of life for older adults: importance of human functioning components. Archives of gerontology and geriatrics, 49(2), e91-e100. https://doi.org/10.1016/j.archger.2008.08.013
• Mascaro, N. & Rosen, D. H. (2005). Existential meaning’s role in the enhancement of hope and prevention of depressive symptoms. Journal of Personality, 73(4), 985– 1014. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2005.00336.x
• May, R. (1994). Yaratma Cesareti (A. Oysal, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• May, R. (1996) The Meaning of Anxiety. New York: W.W. Norton & Company. Inc
• May, R. (I997). Kendini arayan insan (A. Karpat, Çev.). İstanbul: Kuraldışı Yayıncılık.
• Nelson, L. M., Simard, J. F., Oluyomi, A., Nava, V., Rosas, L. G., Bondy, M. & Linos, E. (2020). US public concerns about the COVID-19 pandemic from results of a survey given via social media. JAMA Intern Med, 180(7), 1020-1022. DOI: 10.1001/jamainternmed.2020.1369
• Orang, S., Hashemi Razini, H., Ramshini, M. & Orang, T. (2018). Investigating the meaning of life and psychological well-being, in youth, adults, and elderly (a comparative study of three age groups). Iranian Journal of Ageing, 13(2), 182-197. http://dx.doi.org/10.32598/sija.13.2.182
• Osipow, S. H. & Fitzgerald, L. F. (1996). Theories of career development (4th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Özmete, E. (2008). Yaşlılıkta yaşamın anlamının refah göstergeleri ile yordanması. Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi, 10(4), 1-14.
• Pappa, S., Ntella, V., Giannakas, T., Giannakoulis, V. G., Papoutsi, E. & Katsaounou, P. (2020). Prevalence of depression, anxiety, and insomnia among healthcare workers during the COVID-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. Brain, behavior, and immunity, 88, 901-907. https://doi.org/10.1016/j.bbi.2020.05.026
• Pappas, G., Kiriaze, I.J., Giannakis, P. & Falagas, M. E. (2009). Psychosocial consequences of infectious diseases. Clin Microbiol Infect 15(8), 743-747. https://doi.org/10.1111/j.1469-0691.2009.02947.x
• Park, C. L., Malone, M. R., Suresh, D. P., Bliss, D. & Rosen, R. I. (2008). Coping, meaning in life, and quality of life in congestive heart failure patients. Quality of Life Research, 17(1), 21-26.
• Paskulin, L. M. G. & Molzahn, A. (2007). Quality of life of older adults in Canada and Brazil. Western Journal of Nursing Research, 29(1), 10-26.
• Pinquart, M. (2002). Creating and maintaining purpose in life in old age: A meta-analysis. Ageing International, 27(2), 90–114.
• Qiu J, Shen B, Zhao M, Wang, Z, Xie, B. & Xu, Y., (2020). A Nationwide Survey of Psychological Distress Among Chinese People in the COVID-19 epidemic: Implications and Policy Recommendations”, General Psychiatry, 33, e100213. DOI: 10.1136/gpsych-2020-100213
• Reker, G. T. & Guppy, B. (1988, October). Sources of personal meaning among young, middle aged, and older adults. Paper presented at the Annual Meeting of the Canadian Association on Gerontology, Halifax, Nova Scotia.
• Reker, G. T. (2005). Meaning in life of young, middle-aged, and older adults: Factorial validity, age, and gender invariance of the Personal Meaning Index (PMI). Personality and Individual Differences, 38, 71-85. https://doi.org/10.1016/j.paid.2004.03.010
• Reker, G. T., Peacock, E. J. & Wong, P. T. (1987). Meaning and purpose in life and well-being: A life-span perspective. Journal of Gerontology, 42(1), 44-49. https://doi.org/10.1093/geronj/42.1.44
• Ryff, C. D. & Singer, B. (1998). The contours of positive human health. Psychological inquiry, 9(1), 1-28. https://doi.org/10.1207/s15327965pli0901_1
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081. DOI:10.1037/0022-3514.57.6.1069
• Sağlık Bakanlığı, (2020). COVİD 19(SARS-Cov-2 Enfeksiyonu) Genel Bilgiler, Epidemioloji ve Tanı. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Bilimsel Danışma Kurulu Çalışması. https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/covid-19-rehberi/COVID19_REHBERI_GENEL_BILGILER_EPIDEMIYOLOJI_VE_TANI.pdf
• Sami, S., Toprak, Y. & Gökmen, A. (2020). Changes and transformations for the meaning of life in young people in the COVID-19 Process. J. Theol. Acad, 2, 217-256.
• Sapmaz, F., Doğan, T., Sapmaz, S., Temizel, S. & Tel, F.D. (2012). Examining predictive role of psychological need satisfaction on happiness in terms of self-determination theory. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 55, 861-868. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.09.573
• Savi Çakar, F., Karataş, Z. & Tagay, Ö. (2016). Başa çıkma stilleri, depresyon ve yaşamda anlamın umutsuzluğu yordama düzeyi. Journal of Human Sciences, 13(3), 4565- 4578. Retrieved from https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/3885
• Seligman, M. E. P. & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5–14.
• Seyrek, Ö. D. & Ersanlı, K. (2017). Üniversite öğrencilerinde yaşamın anlamı ile psikolojik esneklik arasındaki ilişki. Electronic Turkish Studies, 12(4), 143-162. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.10053
• Steger, M. F. & Frazier, P. (2005). Meaning in Life: One Link in the Chain from Religiousness to Well-Being. Journal of Counseling Psychology, 52(4), 574– 582. DOI:10.1037/0022-0167.52.4.574
• Steger, M. F. & Kashdan, T. B. (2007). Stability and specificity of meaning in life and life satisfaction over one year. Journal of Happiness Studies: An Interdisciplinary Forum on Subjective Well-Being, 8(2), 161-179. DOI: 10.1007/s10902-006-9011-8
• Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S. & Kaler. M. (2006). The meaning in life questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of counseling psychology, 53(1), 80-93. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-0167.53.1.80
• Steger, M. F., Kashdan, T. B. & Oishi, S. (2008). Being good by doing good: Daily eudaimonic activity and well-being. Journal of research in personality, 42(1), 22-42. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2007.03.004
• Steger, M. F., Kashdan, T. B., Sullivan, B. A. & Lorentz, D. (2008). “Understanding the Search for Meaning in Life: Personality, Cognitive Style, and the Dynamic Between Seeking and Experiencing Meaning”. Journal of Personality 76(2), 199-228. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2007.00484.x
• Steger, M. F., Oishi, S. & Kesebir, S. (2011). Is a life without meaning satisfying? The moderating role of the search for meaning in satisfaction with life judgments. The Journal of Positive Psychology, 6(3), 173– 180. https://doi.org/10.1080/17439760.2011.569171
• Super, D. E. (1990). A life span, life-space approach to career development. In Career Choice and Development (2nd ed.) (Eds D Brown, L Brooks):197–261. San Francisco, Jossey–Bass.
• Şahin, İ., Zoraloğlu, Y. R. & Fırat, N. Ş. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 429-452.
• Şahin, M., Aydın, B., Sarı, S., Kaya, S. & Pala, H. (2012). Öznel iyi oluşu açıklamada umut ve yaşamda anlamın rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 827-836.
• Şahin, S. (2020). Üç kuşakta yaşamda anlama bakış: Nitel bir çalışma [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Taşdibi Ünlü, F. (2019). Üniversite öğrencilerinde yaşam değeri, yaşamın anlamı ve sosyal iyi olmanın mutluluğu yordamadaki rolü [Yüksek lisans tezi]. Muğla Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Topuz, İ. (2016). Yaşamın anlamı ve din: Gençler üzerinde bir araştırma. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 1(4), 540-560.
• Trzebiński, J., Cabański, M. & Czarnecka, J. Z. (2020). Reaction to the COVID-19 pandemic: the influence of meaning in life, life satisfaction, and assumptions on world orderliness and positivity. Journal of Loss and Trauma, 25(6-7), 544-557. https://doi.org/10.1080/15325024.2020.1765098
• Ulusoy, Y. (2020). Orta yaş dönemi bireylerin içinde bulundukları yaş dönemlerine ilişkin algılarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(74), 587-601. https://doi.org/10.17755/esosder.544967
• Venuleo, C., Marinaci, T., Gennaro, A. & Palmieri, A. (2020). The meaning of living in the time of COVID-19. A large sample narrative inquiry. Frontiers in Psychology, 11, 2282. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.577077
• von Humboldt, S., Mendoza-Ruvalcaba, N. M., Arias-Merino, E. D., Costa, A., Cabras, E., Low, G. & Leal, I. (2020). Smart technology and the meaning in life of older adults during the Covid-19 public health emergency period: a cross-cultural qualitative study. International Review of Psychiatry, 32(7-8), 713-722. https://doi.org/10.1080/09540261.2020.1810643
• Wallace, C. L., Wladkowski, S. P., Gibson, A. & White, P. (2020). Grief during the COVID-19 pandemic: considerations for palliative care providers. Journal of Pain and Symptom Management, 60, e70-e76. https://doi.org/10.1016/j.jpainsymman.2020.04.012
• Wong, P. T. (2015). Meaning therapy: Assessments and interventions. Existential Analysis, 26(1), 154-167.
• World Health Organization (2020). WHO Characterizes COVID-19 As a Pandemic, 11 March 2020, Erişim Adresi: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/events-as-theyhappen, Received: 30.04.2020.
• Yalom, I. D. (2018). Varoluşçu psikoterapi (Çev. Z. Babayiğit). İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Yaşar Dinçer, F. C. & Yirmibeşoğlu, G. (2020). COVID-19’un ekonomik etkilerinin toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında değerlendirilmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(COVID-19 Special Issue), 780-792. https://doi.org/10.21547/jss.787218
• Yeşilyaprak, B. (2016). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığına giriş. Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı kuramdan uygulamaya içinde (8.Baskı, s. 1-41). Ankara: Pegem Akademi.
• Yıkılmaz, M. & Demir Güdül, M. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu, yaşamda anlam ve bilinçli farkındalık arasındaki ilişkiler. Ege Eğitim Dergisi, 2(16), 297- 315.
• Yüksel, R. (2012). Genç yetişkinlerde yaşamın anlamı. Sakarya University Journal of Education, 2(2), 69-83.
• Zika, S. & Chamberlain, K. (1992). On the relation between meaning in life and psychological well-being. British Journal of Psychology, 83(1), 133–145. https://doi.org/10.1111/j.2044-8295.1992.tb02429.x