Sosyal Onay İhtiyacının Yordanmasında İlişkisel-Bireyci-Toplulukçu Benlik ve Ana-Baba Tutumunun Rolü

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 316 - 334, 28.06.2022

Aylin Saltürk

https://doi.org/10.51460/baebd.894829

Öz

Sosyal onay ihtiyacının yordanmasında ilişkisel-bireyci-toplulukçu benlik ile ana-baba tutumunun rolünün incelendiği ilişkisel tarama modelindeki araştırmanın çalışma grubu 219 lisans öğrencisinden oluşmaktadır. Verilerin toplamasında ‘’Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeği’’, ‘’İlişkisel-Bireyci-Toplulukçu Benlik Ölçeği’’, ‘’Ana-Baba Tutum Ölçeği’’ kullanılmıştır. Veriler t testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Tekniği, Standart Doğrusal Çoklu Regresyon Analiziyle çözümlenmiştir. Bulgular araştırmanın değişkenlerinin cinsiyete göre farklılaşmadığını ortaya koymuştur. Sonuçlar, bireyci benliğin sosyal onay ihtiyacı toplam puanı ile negatif yönlü, toplulukçu benlik ile koruyucu/istekçi ana-baba tutumunun ise pozitif yönlü anlamlı ilişkili olduğunu göstermiştir. Regresyon analizi, ana-baba tutumunun sosyal onay ihtiyacıyla anlamlı olarak ilişkili olmasına rağmen modelindeki katkısının anlamlı olmadığını göstermiştir. Buna karşılık bulgular sosyal onay ihtiyacı alt boyutlarından Başkalarının Yargılarına Duyarlılık ile Sosyal Geri Çekilmeyi toplulukçu benlik ile bireyci benliğin yordadığını göstermiştir. Olumlu İzlenim Bırakmanın en güçlü yordayıcısı ise bireyci benliktir. Bununla birlikte, Sosyal Onay İhtiyacı ölçeğinden alınan toplam puanların %13’ünü bireyci benlik ile toplulukçu benlik açıklamaktadır. Bu bağlamda bireyci benliğin sosyal onay ihtiyacını azalttığı; toplulukçu benliğin ise artırdığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

sosyal onay ihtiyacı, ana-baba tutumu, benlik kurgusu

The Role of Relational-Individual-Collective Self and Parental Attitude in Predicting the Need for Social Approval

Öz

The relational survey model was used in this study which examines the role of relational-individual-collective self and parental attitude in predicting the need for social approval with a study group of 219 undergraduates. "Need for Social Approval Scale", "Relational-Individualist-Collectivism Self Scale”, “Parent Attitude Scale" were used to collect data and analysed by t test, Pearson Moment Correlation, Linear Multiple Regression. Findings revealed that the variables of this research don’t differ according to gender. Additionally, the total score of the need for social approval was negatively correlated with individual self, however, collective self and protective/willing parental attitude was positively correlated. Regression analysis showed that even though parental attitude is significantly associated with the need for social approval, their contribution wasn’t significant. Moreover, collective self and individual self were shown to predict Sensitivity to Judgments of Others and Social Withdrawal in the sub-scales of the need for social approval. Furthermore, the strongest predictor of Leaving a Positive Impression subscale was found to be the individual self. However, individual self and collective self explain 13% of the total scores obtained from the need for social approval scale. In that regard, individual self decreases the need for social approval while collectivist self increases it.

Anahtar Kelimeler

the need for social approval, parental atttitude, self-construal

Kaynakça

• Aronson, E., Wilson, T. D. ve Akert, R. M. (2012). Sosyal psikoloji. (O. Gündüz, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Aydoğdu, F. ve Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 69-585. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/befdergi/issue/28762/307860
• Aydoğmuş, E.N. ve Demir, M. (2017, Mayıs). Problemli İnternet Kullanımı ve Sosyal Onay İhtiyacı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. 1.Uluslararası Al Farabi Sosyal Bilimler Kongresi, 11- 14 Mayıs 2017. Erişim adresi: https://www.guvenliweb.org.tr/dosya/KLphn.pdf
• Banaji, M. R. ve Prentice, D. A. (1994). The self in social contexts. Annual Review of Psychology, 45, 297–332. https://doi.org/10.1146/annurev.ps.45.020194.001501
• Barcellos, S.H., Carvalho, L. ve Lleras-Muney, A. (2014). Child Gender and Parental Investments in India: Are
• Boys and Girls Treated Differently? American Economic Journal: Applied Economics 6(1), 157–89. https://doi.org/10.1257/app.6.1.157
• Barreto, M., ve Ellemers, N. (2000). You can’t always do what you want: Social identity and self-presentational determinants of the choice to work for a low-status group. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(8), 891-906. https://doi.org/10.1177/01461672002610001
• Baytemir, K. (2019). Perfectionism, Irrational Beliefs, Need for Social Approval and Gender as Predictors of Parent Exam Anxiety. Bartın University Journal of Faculty of Education, 8(1), 161-178. https://doi.org/10.14686/buefad.417814
• Baytemir, K., Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2017). Ebeveyne bağlanma ve sosyal onay ihtiyacının kişilerarası yeterliği yordayıcılığı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 949-960. https://doi.org/10.17860/mersinefd.305546
• Biricik, Z. (2011). Üniversite öğrencilerinde algılanan anne baba tutumları ile uyum düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Erişim adresi: https://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12415/3132
• Budd, K.S., Behling, S., Li, Y., Parikshak, S., Gershenson, R. A., Feuer, R., ve Danko, C. M. (2012). Measuring Attitudes Toward Acceptable and Unacceptable Parenting Practices. Journal of Child and Family Studies, 21, 247–261. https://doi.org/10.1007/s10826-011-9470-3
• Burke, P.J. (1980). The self: measurement implications from a symbolic interactionist perspective, Social Psychology Quarterly, 43, 18-29. https://doi.org/10.2307/3033745
• Canlı, D. ve Karaşar, B. (2021). Predictors of Major Depressive Disorder: The Need for Social Approval and Self-Esteem. Alpha Psychiatry,22(1), 38-42.
• Cooley, C.H. (1902). Human Nature and The Social Order. Charles Scribner’s Sons, New York.
• Crowl, T. K. (2001). Grading Behavior and Teacher's Need for Social Approval. Education, 104(3), 291−295. Erişim adresi: https://eric.ed.gov/?id=EJ301799
• Crowne, D. P., ve Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24, 349–354. https://doi.org/10.1037/h0047358
• Crowne, D. P., ve Marlowe, D. (1964). The approval motive. New York: Wiley.
• Çetinkaya, S. (2019). Algılanan Anne Baba Tutumlarının Ergenlerde Akıllı Telefon Bağımlılığı ile İlişkisinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Erişim adresi: https://openaccess.izu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12436/350
• Davis, E. M. (1983). Effects Of Self-Monitoring, Need for Social Approval, And Sex on The Occurrence of Constructive Humour. (Abstract Of Doctoral Dissertation, University of Nebraska). Erişim adresi: http://Digitalcommons.Unl.Edu/Dissertations/AAI8404811/.
• Değirmenci̇, E. ve Demirli̇, C. (2019). Çekirdek veya Geniş Ailede Yetişen Bireylerde Sosyal Onay İhtiyacı ile Benliğin Farklılaşması Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 2(1), 79-95. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/apjec/issue/50946/664688
• Demiriz, S. (1997). 9 ve 12 Yaş Çocuklarının Benlik Kavramları ile Ana-Baba Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Doğru, D. (2017). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Anne Baba Tutumlarının Eş Seçme Stratejileri ve Evlilik Tutumu ile İlişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Erişim adresi: http://acikerisim.gelisim.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11363/831/525400.pdf?sequence=1veisAllowed=y
• Dokuyan M. (2016). 12.sınıf öğrencilerinde algılanan anne-baba tutumları ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 1-21. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/aeusbed/issue/25261/282781
• Dozier, J. B., Husted, B. W. Ve McMahon, J. T. (1998). Need for approval ın low-context and hıgh-context cultures: a communıcatıons approach to cross-cultural ethıcs. Teaching Business Ethics, 2, 111–125.
• Dönmezer, İ. (2009). Ailede iletişim ve etkileşim. Ankara: Hegem Yayınları
• Eldeleklioğlu, J. (1996). Karar stratejileri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişki. (Doktora Tezi). Gazi üniversitesi. Ankara.
• Ekşi, A. (1990). Çocuk, Genç, Ana Babalar, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Ekşi, F., (2012). Kişilerarası ilişkiler: psikolojik danışmanlık ve halkla ilişkiler öğrencilerinin karşılaştırılması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 79-94. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/makale/TVRNek56STFOUT09/kisilerarasi-iliskiler-psikolojik-danismanlik-ve-halkla-iliskiler-ogrencilerinin-karsilastirilmasi
• Ercan, H. (2011). İlişkisel-Bireyci-Toplulukçu Benlik Ölçeğinin Psikometrik Özellikleri ve Uyarlama Çalışması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(21), 37-45. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kmusekad/issue/10215/125552
• Ercan, H. (2013). Genç Yetişkinlerde Benlik Kurgusu Üzerine Bir Çalışma. Journal of World of Turks, 6(2), 157-178. Erişim adresi: http://www.dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/viewArticle/454
• Erözkan, A. (2004). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası duyarlılıkları ile reddedilme duyarlılıklarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 5(2), 85-98. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1336977
• Feldman, S. S., ve Rosenthal, D. A. (1991). Age expectations of behavioral autonomy in Hong Kong, Australian and American youth: The influence of family variables and adolescents' values. International Journal of Psychology, 26(1), 1–23. https://doi.org/10.1080/00207599108246846
• Göller, L. (2010). Ergenlerin akılcı olmayan inançları ile depresyon-umutsuzluk düzeyleri ve algıladıkları akademik başarılar arasındaki ilişkiler. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Gökkaya, F., Deniz, İ. ve Gedik, Z. (2020). Sosyal medya bağımlılığının sosyal onay ihtiyacı ve beden memnuniyeti ile ilişkisi. Klinik Psikoloji Dergisi, 4(2), 94-105. Erişim adresi: https://www.ejmanager.com/mnstemps/12/12-1577888634.pdf?t=1591476783
• Gökmenoğlu, E. (2011). Üniversite öğrencilerinin utangaçlık düzeyleri ile algıladıkları anne-baba tutumları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul. Erişim adresi: http://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12415/2749
• Heine, S. J., ve Renshaw, K. (2002). Interjudge agreement, self-enhancement, and liking: Cross-cultural divergences. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 578–587. https://doi.org/10.1177/0146167202288002
• Hewitt, P. L. ve Flett, G. L., (1991). Perfectionism in the self and social contexts: conceptualization, assessment, and association with psychopathology. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 456-470. https://doi.org/10.1037/0022-3514.60.3.456
• Hofstede, G. (1991). Cultures and Organizations: Software of the Mind. London: McGraw-Hill.
• Ingman, K. A. (1999). Examination of social anxiety, social skills, social adjustment, and self-construal in Chinese and American students at an American university, (Doctoral Dissertation), Faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University. Erişim Adresi: http://scholar.lib.vt.edu/theses/available/etd-051099-181252/unrestricted/dissetd.pdf
• İmamoğlu, E. O., Küller, R., İmamoğlu, V., ve Küller, M. (1993). The social psychological worlds of Swedes and Turks in and around retirement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 24, 26-41. https://doi.org/10.1177/0022022193241002
• Johnson, T. P., ve Van de Vijver, F. J. R. (2003). Social desirability in cross-cultural research. In J. A. Harkness, F. J. R. Van de Vijver, ve P. P. Mohler (Eds.), Cross-Cultural Survey Methods (pp. 195-204). Wiley.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). The model of family change: A rejoinder. International Journal of Psychology, 34(1), 15-17. https://doi.org/10.1080/002075999400069
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Kültürel psikoloji: Kültür bağlamında insan ve aile. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2005). Autonomy and Relatedness in Cultural Context. Journal of Cross-Cultural Psychology, 36 (4), 403-422.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Günümüzde İnsan ve İnsanlar. Sosyal Psikolojiye Giriş. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kasatura, İ. (1998). Kişilik ve Özgüven. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kashima, E. S., ve Hardie, E. A. (2000). The development and validation of the Relational, Individual, and Collective self-aspects (RIC) Scale. Asian Journal of Social Psychology, 3(1), 19–48. https://doi.org/10.1111/1467-839X.00053
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karaşar, B. (2014). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Onay İhtiyacının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi: Ankara. Erişim adresi: https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/35363
• Karaşar, B. (2020a). Mediator role of the need for social approval in the relationship between perfectionism and codependency: A structural equation modeling study. International Journal of Contemporary Educational Research, 7(2), 40-47. https://doi.org/10.33200/ijcer.663837
• Karaşar, B. (2020b). Üniversite öğrencilerinde narsisizm ve sosyal onay ihtiyacı, Turkish Studies -Education, 15(2), 999-1009. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.41539
• Karaşar, B. (2021). Codependency: An Evaluation in Terms of Depression, Need for Social Approval and Self-Love/Self-Efficacy. Kastamonu Education Journal, 29(1), 117-126. https://doi.org/10.24106/kefdergi.738845
• Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2016a). Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeği. Geçerlik ve Güvenirlik Analizi, Ege Eğitim Dergisi. 17(1). 84-104. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/egeefd/issue/24391/258585
• Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2016b). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Onay İhtiyacının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 469-495. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/uefad/issue/26859/282490
• Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (Ekim, 2017). Üniversite öğrencilerinde sosyal onay ihtiyacı ve akademik güdülenme. II. International Academic Research Congress, 18-21 Ekim 2017, Antalya.
• Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2020). Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeği’nin ergenler üzerinde geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(2), 871-886. https://dx.doi.org/10.18039/ajesi.7584561
• Kır, İ. (2011). Toplumsal bir kurum olarak ailenin işlevleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36), 381-404. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6150/82609
• Kitayama, S., Markus, H.R., Matsumoto, H, ve Norasakkunit, V. (1997). Individual and collective processes in the construction of the self: Self enhancement in the United States and self-criticism in Japan. Journal of Personality and Social Psychology, 72, 1245-67. DOI: 10.1037//0022-3514.72.6.1245
• Koydemir, S. ve Mısır, S. (2015). Benlik Kurguları ve Mutluluk: Deneysel Bir Hazırlama Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(44), 49-60. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tpdrd/issue/42746/515946
• Kulaksızoğlu, A. (2011). Ergenlik Psikolojisi. 13. Baskı. İstanbul: Remzi.
• Kuzgun, Y. (1972). Ana Baba tutumlarının Bireyin Kendini Gerçekleştirme Düzeyine Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kuzgun, Y. ve Eldeleklioğlu, J. (1999). Ana Baba Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/uefad/issue/26993/283716
• Kuzgun, Y. ve Eldeleklioğlu, J. (2005). Anne Baba Tutumları Ölçeği. (Ed. Kuzgun, Y. ve Bacanlı, F.). PDR’de Kullanılan Ölçekler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Leary, M.R. (1996) Self-Presentation: Impression Management and Interpersonal Behaviour. Westview Press, Boulder.
• Leary, M. R. (2007). Motivational and emotional aspects of the self. Annual Review of Psychology, 58, 317-344.
• Maccini, S. ve Dean, Y. (2009). Under the Weather: Health, Schooling, and Economic Consequences of Early-Life Rainfall. American Economic Review, 99(3), 1006–26. https://doi.org/10.1257/aer.99.3.1006
• Marlowe, D. ve Crowne, D. P. (1961). Social desirability and response to perceived situational demands. Journal of Consulting Psychology, 25(2), 109-115. DOI:10.1037/h0041627.
• Markus, H. R. ve Kitayama, S. (1991). Culture and the self: implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98, 224–253. ttps://doi.org/10.1037/0033-295X.98.2.224
• Markus, H. R. ve Kitayama, S. (2010). Cultures and selves: A cycle of mutual constitution. Perspectives on Psychological Science, 5, 420-430. DOI:10.1177/1745691610375557
• Masterson, M. L. (1971). Family Structure Variables and Need Approval. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 36(1), 12-13. https://doi.org/10.1037/h0030470
• Matsumoto, D. (2000). Culture and psychology: People around the world (2nd ed.). Wadsworth/Thomson Learning.
• Miller, I. W., Ryan, C. E., Keitner, G. I., Bishop, D. S., ve Epstein, N. B. (2000). The McMaster approach to families: Theory assessment, treatment, and research. Journal of Family Therapy, 22, 168-189. https://doi.org/10.1111/1467-6427.00145
• Moran, G. (1967). Ordinal Position and Approval Motivation. Journal of Consulting Psychology, 31(3), 319-320. https://doi.org/10.1037/h0024660
• Niles, F. (1995). Cultural differences in learning motivation and learning strategies: A comparison of overseas and Australian students at an Australian university. International Journal of Intercultural Relations, 19(3), 369-385. https://doi.org/10.1080/00223980.1996.9914991
• Özdemir, Y. (2010). Ergenlik Döneminde Benlik Kurgusu Gelişiminin Ana-babanın Çocuk Yetiştirme Biçimleri Açısından İncelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(2), 83-90. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/330873367_Ergenlik_Doneminde_Benlik_Kurgusu_Gelisiminin_Anababanin_Cocuk_Yetistirme_Bicimleri_Acisindan_Incelenmesi
• Özdemir, Y. ve Çok, F. (2011). Psychometric properties and adaptation of the “Autonomous- Related Self in Family Scales” for high school students. Elementary Education Online, 10(1), 121-132. Erişim adresi: https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/ailede-ozerk-iliskisel-benlik-olcekleri-toad.pdf
• Rothbart, M., Dalfen, S., ve Barrett, R. (1971). Effects of Teacher's Expectancy on Student-Teacher İnteraction. Journal of Educational Psychology, 62(1), 49-54. https://doi.org/10.1037/h0030765
• Sağat, H. (2016). Bireylerin Anne Baba Tutumlarının Özgüven ve Sosyal Fobiye Olan İlişkisinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Erişim adresi: http://acikerisim.demiroglu.bilim.edu.tr:8080/xmlui/handle/11446/1121?locale-attribute=tr
• Sevinç, G. ve Şener Kılınç, T. (2018). Güvenli bağlanma düzeyi ve benlik kurguları ile üniversiteye yeni başlayan öğrencilerin uyumu arasındaki ilişki. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(3), 306-324. https://doi.org/10.17244/eku.377465
• Singelis, T. M. (1994). The measurement of independent and interdependent self-construals. Personality and Social Psychology Bulletin, 20(5), 580–591. https://doi.org/10.1177/0146167294205014
• Siyez, D. M. (2015). Üniversite öğrencilerinde onay bağımlılığı ve empatinin sosyal fayda aracılığıyla aşırı internet kullanımına etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(1), 30-36.
• Steinberg, L. ve Silk, J.S. (2002) Parenting adolescents. In M.H. Bornstein (Ed), Handbook of Parenting: Vol. 1: Children and Parenting (2nd Ed, pp. 103-133) Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Sullivan, K. (2002). Baskı altındaki çocuklar, çocuğunuzu stressiz ve mutlu nasıl yetiştirirsiniz. (Çev. Sermin Can). İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Şenocak, E. (2015). Kur’an Kursu Öğrencilerinde Benlik Saygısı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston, Pearson
• Tanhan, F. ve Mukba, G. (2014). Spann-fischer ilişki bağımlılığı ölceği’nin türkçe’ye uyarlama calışmasına ilişkin psikometrik bir analiz. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 179-189.
• Triandis, H. C. (1995). Individualism and collectivism. Boulder: Westview.
• Tuzgöl, M. (1998). Ana-baba tutumları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Türkmen, E. (2019). Sosyal Kaygı, Onay İhtiyacı ve Sosyal Medya Kullanımı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Twenge, J. M., ve Im, C. (2007). Changes in the need for social approval, 1958–2001. Journal of Research in Personality, 41(1), 171–189. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2006.03.006
• Yalçınkaya, M., Taner, M. ve Demirci, E. (2019). Ergenlerde Sosyal Onay ve İyilik Hallerinin İncelenmesi. Folklor/edebiyat, 25(97-1), 739-752. https://doi.org/10.22559/folklor.976
• Yavuzer, H. (2003). Çocuğu Tanımak ve Anlamak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yörükoğlu, A. (2000). Gençlik Çağı Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunları. İstanbul: Özgür Yayınevi.