İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Trafik Güvenliği Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Eylem Araştırması: İzmir İli Örneği

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 1036 - 1066, 28.12.2022

Ceren Şentürk Tuncay Canbulat

https://doi.org/10.51460/baebd.1181515

Öz

Her geçen gün küreselleşen dünyada gelişen ulaşım ve iletişim teknolojileri, 21. yüzyılın insanlarının bir taraftan yaşantısını kolaylaştırırken diğer yandan da birtakım sorunlara sebep olmaktadır. Karşılaşılan bu sorunlardan bir tanesi de özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki kontrol altına alınamayan trafik güvenliği sorununu oluşturmaktadır.
Bu çalışmada; Türkiye’de ilkokullarda trafik güvenliği dersi ile verilen eğitimin genel bir değerlendirmesini yaparak temel sorun ve eksikliklere değinmek, bu eksiklikleri en aza indirmek için hazırlanan eylem planının uygulanması ile öğrencilerin trafik güvenliği becerilerinin arttırılması amaçlanmıştır. Bu araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan eylem araştırması modelinde tasarlanmış olup katılımcılar, İzmir ili Buca ilçesinde bulunan Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı özel bir ilkokulda öğrenim gören 16 (11 erkek ve 5 kız), 4.sınıf öğrencisi olarak belirlenmiştir. Veriler, öğrencilerin trafik güvenliği becerilerini ölçmek için, araştırmacı tarafından hazırlanan açık uçlu sorulardan oluşan yazılı yoklama testi, öğrenci görüşme formu ve araştırmacı gözlem formuyla elde edilmiştir. Araştırmada verilerin analizi nicel ve nitel veri analiz yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. Nicel verilerin analizi SPSS 25 programı ile gerçekleştirilmiş olup frekans, yüzde, Shapiro Wilk Testi ve bağımlı gruplar t testi teknikleri ile analiz edilmiştir. Nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır.
Yedi hafta süren eylem planının uygulanması sonucunda öğrencilerden elde edilen bulgular ışığında, öğrencilerin trafik güvenliği bilgi ve becerilerinde anlamlı düzeyde artış gerçekleşmiştir. Ayrıca öğrencilerle yapılan görüşme ve araştırmacı gözlemi sonuçlarına göre de yapılan eylemlerin onların trafik güvenliği becerilerine olumlu katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Trafik, Trafik güvenliği eğitimi, Eylem araştırması, İlkokul.

Kaynakça

• Alpar, R. (2003). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemlere giriş-1, Ankara: Nobel Kitabevi.
• Alat, A. (2014). Trafik kazalarının çocuklar üzerindeki etkileri ve trafik polislerinin çocukları koruyucu görevleri. Yüksek Lisans Tezi. Polis Akademisi, Güvenlik Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Arslan, F. (2002). Trafik eğitim kampanyasına farklı bir yaklaşım (Elâzığ Örneği). Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, 8- 10 Mayıs 2002.
• Beyhan, A. (2013). Eğitim Örgütlerinde eylem araştırması. Journal of Computer and Education Research, 1(2), 65-89.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (23. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Çeviker Pekgöz, A. (2014). Çocuk trafik eğitim parkı kullanımının ilkokul 4.sınıf öğrencilerinin trafik güvenliği dersine yönelik tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Çiğiltepe, A. (1998). İlköğretim çağındaki çocukların trafik eğitimleri. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Dindar, R. (2009). Örgün eğitim sistemi içinde trafik eğitiminde oyunla öğretimin önemi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Dragutinovic, N. ve Twisk, D. (2006). The effectiveness of road safety education. A literature review. The Netherlands: SWOV Institute for Road Safety Research.
• EGM. (2001). Trafik güvenliği hakkında derlemeler ve trafik kültürü 2. Ankara: Trafik Hizmetleri Başkanlığı: Trafik Araştırma Merkez Müdürlüğü Yayınları.
• Elliott, B. (2000). Review of good practice: children and road safety education. Western Australia: Department of Transport Office of Road Safety.
• Ertürk, R. (2016). İlkokul öğrencilerinin uygulamalı trafik eğitimlerine yönelik algıları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (34), 546-553.
• Ferrance, E. (2000). Themes in education: action research. Providence, Rhode Island: The Education Alliance: Brown University.
• Gökdağ, M. ve Atalay, A. (2015). Trafik eğitiminin trafik kazaları üzerindeki etkisi. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8 (2), 272-283.
• Hatipoğlu, S. (2002). Okul öncesi çocuklarda trafik eğitiminin gerekliliği. Uluslararası trafik ve yol güvenliği kongresi bildirileri. Gazi Üniversitesi Trafik Planlaması ve Uygulaması Anabilim Dalı: Ankara.
• Hatipoğlu, S., Özdemir, S. ve Öztürk, A. (2012). Türkiye’de ilköğretim okullarında verilen trafik eğitiminin farklı ülkelerde verilen eğitimle karşılaştırılarak incelenmesi ve geliştirilmesi için öneriler. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 9-22.
• İnal, K. (2001). Trafik güvenliği ve Türkiye'de sürücü eğitiminin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Johnson, A. P. (2019). Eylem araştırması el kitabı (3. baskı). Uzuner, Y., Öztan Anay, M. (Ed.) Ankara: Anı Yayıncılık
• Kavsıracı, O. (2014). Örgün eğitimde sürekli ve uygulamalı trafik eğitiminin çocukların trafik bilgi ve algısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Polis Akademisi, Güvenlik Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Kaya, A. (2008). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımını uygulayan sınıf öğretmenleri ile bu yaklaşımı uygulamayan dal öğretmenlerinin sınıf yönetimi yaklaşımlarının karşılaştırılması (Gaziantep ili örneği). Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Malatya.
• MEB. (2018). İlkokul 4.Sınıf Trafik Güvenliği Ders Kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Miles, M. & Huberman, A. (1994). Qualitative data analysis an expanded source book. California: Sage Publications.
• Nagai, Y., ve Fukuda, A. (2005). Research on traffic safety education and evaluation of its in chiba prefecture. Japan proceedings of The Eastern AsiaSociety For Transportation Studies, 5(1).
• Ocak, G. ve Baysal, E. (2020). Eylem araştırmasını anlamak. Ocak, G. (Ed.) içinde, Eğitimde eylem araştırması ve örnek araştırmalar (s.1-46). Pegem Akademi, Ankara.
• Özdemir, S. (2010). Türkiye’de örgün eğitim sistemi içerisinde trafik eğitiminin durumu; Avrupa ve dünya ülkeleri ışığında geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Polis Akademisi, Başkanlığı Güvenlik Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Payam, M. (2018). Avrupa birliği ve Türkiye'de trafik güvenliği eğitimi. Adıyaman: İKSAD Yayınevi.
• Payam, M. (2012). İlk ve ortaöğretim okullarında trafik eğitimindeki temel sorunlar: Siirt ili örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Polis Akademisi Başkanlığı, Güvenlik Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Riaz, M. S., Cuenen , A., Janssens, D., Brijs, K., ve Wets, G. (2019). Evaluation of a gamified e-learning platform to ımprove traffic safety among elementary school pupils in Belgium (s. 931-941). Springer Link.
• Sarı, C. (2021). İlkokul 4.sınıf öğrencilerinin trafik güvenliği konusuna ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Sayıştay Başkanlığı. (2008). Trafik kazalarını önleme faaliyetleri, performans denetim raporu. https://sayistay.gov.tr/reports/64-trafik-kazalarini-onleme-faaliyetleri-dene. Erişim Tarihi: 15.05.2022 adresinden alındı.
• Schagen, I. V., ve Rothengatter, T. (1997). Classroom ınstruction versus roadside training in traffic safety education. Journal of Applied Developmental Psychology-Elsevıer, 283-292.
• Schwebel, D. C., McClure, L. A. ve Severson, J. (2014). Teaching children to cross streets safely: a randomized, controlled trial. Health Psychology, 33(7), 628–638.
• Şengül, A. (2015). Trafik kazalarında gerçek verilerin oluşturulması ve trafik kazalarının önlenmesine yönelik etkin eğitim faaliyetlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
• Tezcan, Ö., Ada, S. ve Baysal, Z. N. (2016). Eğitim alanında eylem araştırmaları. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (32), 133-148.
• TÜİK. (2021). Türkiye İstatistik Kurumu. Trafik kaza istatistikleri: karayolu. www.tuik.gov.tr/IcerikGetir.do? istab_id=70 adresinden alındı.
• Tütüncü, M. (2001). Türkiye’de örgün eğitim sistemi içinde trafik eğitiminin önemi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.