Türkiye, Ürdün ve Lübnan’da Suriyeli Göçmenlerin Eğitimi

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 1105 - 1126, 28.08.2024

Peri Tutar

https://doi.org/10.51460/baebd.1447659

Öz

2011 yılında başlayan Suriye iç savaş 6 milyonun üzerinde Suriyelinin göç etmesine neden olmuş, bu göç dalgası bölgeyi pek çok açıdan etkilemiştir. En fazla Suriyeli sığınmacıyı ağırlayan Türkiye, Lübnan ve Ürdün başta olmak üzere komşu ülkeler bu süreçten siyasal, sosyal ve ekonomik olarak oldukça etkilenmişlerdir. Savaş, toplumun en kırılgan gruplarından olan çocukların yaşamlarını pek çok açıdan olumsuz etkilemektedir. Bu olumsuzlardan biri de kuşkusuz bütün yaşamlarına yön vermelerinde etkili olan öğrenim hayatlarının kesintiye uğramasıdır. Doküman tarama yöntemiyle yapılan bu çalışmada, Suriyeli çocukların göç ettiği ülkelerde eğitime erişim durumları geliştirilen politikalar ve uygulamalar bağlamında ele alınmıştır. Her üç ülkede okul dışı kalan yüzbinlerce çocuğun eğitime erişimlerini sağlamada yaygın eğitim çalışmalarının önemi tartışılmıştır. Müfredat ve dil farklılığı, derslik yetersizliği, yoksulluk ve buna bağlı olarak gelişen çocuk işçiliği, kız çocuklarının erken evlendirilmesi gibi kültürel nedenlerle okul dışında kalan Suriyeli çocukların eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için yaygın eğitim kapsamında dil eğitimleri, telafi eğitimleri ve mesleki eğitim programları düzenlemelidir.

Anahtar Kelimeler

Göçmen eğitimi, Yaygın eğitim, Göçmenlerin sosyal uyumu, Mülteci eğitimi, Suriyeli çocuklar

Etik Beyan

Since the study is a literature review study, ethics committee permission is not required.

Destekleyen Kurum

The author received no financial support for the research, authorship, and/or publication of this article.

Education of Syrian Immigrants in Türkiye, Jordan, and Lebanon

Öz

The Syrian civil war, which started in 2011, caused the migration of more than 6 million Syrians, and this wave of migration affected the region in many ways. Neighboring countries with the highest number of Syrian refugees, especially Türkiye, Lebanon, and Jordan, were greatly affected politically, socially, and economically by this process. War negatively affects the lives of children, one of the most vulnerable groups in society, in many ways. One of these negative effects is undoubtedly the interruption of their education, an important element in shaping their entire lives. This study conducted by document scanning method, has dealt with the access of Syrian children to education in the countries which they migrated to in the context of policies and practices. The importance of non-formal education activities in ensuring access to education for hundreds of thousands of out-of-school children in all three countries was discussed. Language training, catch-up training and vocational training programs should be organized within the scope of non-formal education to meet the educational needs of Syrian children who are out of school due to curriculum and language differences, inadequacy of classrooms, poverty and resulting child labor and early marriage of girls.

Anahtar Kelimeler

Immigrant education, Non-formal education, Social integration of immigrants, Refugee education, Syrian children

Kaynakça

• Acaps. (2022, July 4). Syrian Refugees. https://www.acaps.org/country/jordan/crisis/syrian-refugees#:~:text=According%20to%20an%20assessment%20conducted,belo
• Achilli, L. (2015). Syrian refugees in Jordan: A reality check. The Migration Policy Centre, Policy Briefs, (Report No: 2015/02). https://hdl.handle.net/1814/34904
• Arabacı, İ. B., Başar, M., Akan, D.,Göksoy, S. (2014). An analysis about educational problems in camps in which Syrian refugees stay: Condition analysis. International Journal of Social Sciences & Education, 4(3), 80-94.
• Avcı, F. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden mülteci öğrencilerin sınıf ortamında karşılaştıkları sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Language Teaching and Educational Research (LATER), 2(1), 57-80. https://doi.org/10.35207/later.537817
• Balkar, B., Şahin, S. & Işıklı Babahan, N. (2016). Geçici eğitim merkezlerinde (GEM) görev yapan Suriyeli öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Journal of Theory and Practice in Education / Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(6), 1290-1310.
• Bilecik, S. (2019). Akran görüşlerine göre mülteci çocukların sosyal becerileri üzerine nicel bir araştırma. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (35), 287-314. https://doi.org/10.14395/ hititilahiyat.507178.
• Block, K., Cross, S., Riggs, E., & Gibbs, L. (2014). Supporting schools to create an inclusive environment for refugee students. International Journal of Inclusive Education, 18(12), 1337- 1355. DOI: 10.1080/13603116.2014.899636
• Bulut, S., Kanat Soysal, Ö. & Gülçiçek, D. (2018). Suriyeli öğrencilerin Türkçe öğretmeni olmak: Suriyeli öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(2), 1210-1238.
• Crul, M., Lelie, F., Biner, Ö. et al. (2019). How the different policies and school systems affect the inclusion of Syrian refugee children in Sweden, Germany, Greece, Lebanon and Türkiye. Comparative Migration Studies, 7(10), 2-20. https://doi.org/10.1186/s40878-018-0110-6
• Danış, A. D. (2004). Yeni Göç Hareketleri ve Türkiye. Birikim. No: 184–185, s: 216–224.
• Demirbaş, H. & Bekaroğlu, E. (2013). Evden uzakta olmak: Sığınmacıların/mültecilerin psikolojik sorunları ve alınacak önlemler. Kriz Dergisi, 21(1-2-3), 11-24.
• Deniz, T. (2014). Uluslararası göç sorunu perspektifinde Türkiye. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 181(181), 175-204.
• Dryden-Peterson, S., Adelman, E., Alvarado, S., Anderson, K., Bellino, M., Brooks, R., … Suzuki, E. (2018). Integration of Education for Refugees in National Systems. Global Education Monitoring Report 2019: Migration, Education, and Displacement. Paris: UNESCO Publishing.
• Dryden-Peterson, S., Adelman, E., Bellino, M., Chopra, V. (2019). The purposes of refugee education: Policy and practice of integrating refugees into national education systems. Sociology of Education. 92(4), 346–366. https://doi.org/10.1177/0038040719863054
• Duman, T. (2019). Significance of education towards social cohesion: The case of Syrian refugees in Türkiye. SEFAD, (41),343-368. DOI: https://doi.org/10.21497/sefad.586638
• El Ghali. H., Ghalayini, N. & Ismail, G. (2016). Responding to crisis: Syrian refugee education in Lebanon, Policy Brief. AUB Policy Instıtute. https://www.researchgate.net/publication/304119961
• Er, A.K & Bayındır, N. (2015). İlkokula giden mülteci çocuklara yönelik sınıf öğretmenlerinin pedagojik yaklaşımları. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 175-185.
• Ghoussaini, R. İ. E. (2022). Double shift educational experience of Syrian refugee children in Lebanon: Case of bater offıcıal secondary school. [Project]. American University of Beirut.
• Gökçimen, T. (Mart 2021). Lübnan’daki mülteci kampları. Kriter. Yıl 5, Sayı 55. https://kriterdergi.com/dis-politika/lubnandaki-multeci-kamplari.
• Gümüşten, D. (2017). Mülteci çocukların eğitimi ve uyumlarına yönelik yapılan müdahale programları üzerine bir derleme. Nesne, 5(10), 247-264. DOI: 10.7816/nesne-05-10-03.
• Heywood, A. (2013). Küresel Siyaset. (N. Uslu, H. Özdemir, trans.). Ankara: Adres Yayınları.
• Hodes, M. (2000). Psychologically distressed refugee children in the United Kingdom. Child Psychology & Psychiatry Review, 5(2), 57–68.
• Human Right Watch [HRW] (2016a). Growing Up Without an Education: Barriers to Education for Syrian Refugee Children in Lebanon. https://www.hrw.org/sites/default/files/report_pdf/lebanon0716_brochure_web.pdf
• Human Right Watch [HRW] (2016b). We’re Afraid for Their Future: Barriers to Education for Syrian Refugee Children in Jordan. https://www.hrw.org/report/2016/08/16/were-afraid-their-future/barriers-education-syrian-refugee-children-jordan .
• Human Right Watch [HRW] (2021). Lebanon: Syrian Refugee Children Blocked from School. https://www.hrw.org/news/2021/12/03/lebanon-syrian-refugee-children-blocked-school
• İçduygu, A., Erder, S. & Gençkaya, Ö.F. (2014). Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları (1923-2023): Ulus-Devlet Oluşumundan Ulus Ötesi Dönüşümlere. İstanbul: Koç Üniversitesi Göç Araştırmaları Merkezi.
• Jacobs, D. & Devleeshouwer, P. (2022). Inclusion of migrant children in educational systems, Ed. A. Triandafyllidou, in Routledge Handbook of Immigration and Refugee Studies, Routledge: UK.
• Karakuş Yıldız, B., & Taş, A. (2023). Hayat boyu öğrenmeye katılımın yaygın eğitim kursları bağlamında incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 52 (239), 2335-2356. DOI: 10.37669/milliegitim.1130974
• Kaya, G. & Çolakoğlu, K. (2020). Geçici koruma kapsamındaki Suriyeli sığınmacıların Türkiye’deki onuncu yılına ilişkin sosyolojik bir analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(73), 594-609.
• Kelcey, J. & Chatila, S. (2020). Increasing Inclusion or Expanding Exclusion? How the Global Strategy to Include Refugees in National Education Systems Has Been Implemented in Lebanon. Refuge, 36(2), 9–19. https://doi.org/10.25071/1920-7336.40713
• Kenar, N. & Abdulahoğlu, Z. (2021). Ürdün’ün Suriyeli mülteci politikası. Sakarya İktisat Dergisi. 10(3), 296-320.
• Keskin, A. & Okçu, V. (2021). Ortaokullardaki mülteci öğrencilere yönelik öğretmen ve öğrencilerin tutumlarının incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 311-332. DOI: 10.53506/egitim.892264
• Lenahan, D. (2020, October 8). Education For Syrian Refugee Children In Jordan, Türkiye And Lebanon. The Borgen Project. https://borgenproject.org/education-for-syrian-refugee-children-in-jordan-Türkiye-and-lebanon/.
• Lischer, S. K. (2008). Security and displacement in Iraq: Responding to the forced migration crisis. International Security, 33(2), 95-119.
• Mahfouz, J. (2019). Challenges and agency: Principals responding to the Syrian refugee crisis in Lebanese public schools. International Journal of Leadership in Education, 23(1), 24-40. DOI: 10.1080/13603124.2019.1613570
• McBrien, J. L. (2011). The importance of context: Vietnamese, Somali, and Iranian refugee mothers discuss their resettled lives and involvement in their children’s schools. Compare: A Journal of Comparative and International Education, 41(1), 75-90. doi: https://doi.org/10.1080/03057925.2010.523168
• Ministry of Education and Higher Education, Lebanon, Centre for Educational Research and Development (MEHE-CERD). (2019). Statistical Bulletin of Scholastic Year 2018–2019. https://www.crdp.org/sites/default/ files/2019-11/1_1.pdf
• Ministry of National Education (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. https:// https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1739.pdf
• Ministry of National Education, GDLL. (2022). İzleme ve değerlendirme raporu. http: //hbo gm.me b.gov.tr
• Miser, R. (2013). Yaşam Boyu Öğrenme, Kavram ve Bağlam. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Mezunları Derneği Yayını.
• Muradoğlu, A. (2016, October 9). Farklı coğrafyalarda eğitim sorunları. Dünya Bülteni, https://www.dunyabulteni.net/dubam/farkli-cografyalarda-egitim-sorunlari-h379398.html
• Nar, B. (2008). Göçün eğitime ve eğitim yönetimine etkileri (Dilovası örneği). (Unpublished master’s thesis). Sakarya Üniversitesi.
• Orhan, O. (2015, February 6). Suriye krizinin Lübnan’a etkisi: Lübnan’dan gözlemler. Ortadoğu Araştırmaları Merkezi. https://www.orsam.org.tr/tr/suriye-krizinin-lubnan-a-etkisi-lubnan-dan-gozlemler/
• ORSAM (2014). Suriye’ye komşu ülkelerde Suriyeli mültecilerin durumu: Bulgular, sonuçlar ve öneriler. https://orsam.org.tr//d_hbanaliz/201452_189tur.pdf Last Accessed 30.01.2023.
• Özer, Y.Y., Komsuoğlu A. & Ateşok, Z.Ö. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 4(37), 76-110.
• Pirinççi, F. (2018). Suriye’ye komşu ülkelerin Suriyeli mültecilere yönelik politikaları. TESAM Akademi Dergisi , 5 (2) , 39-60 .
• Rousseau, C., & J. Guzder (2008). School-based prevention programs for refugee children. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 17(3), 533-549. doi: 10.1016/j.chc.2008.02.002
• Sarıahmetoğlu, H. & Kamer, S. T. (2020). Yabancı uyruklu ortaokul öğrencilerinin eğitim sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (76) , 1611-1630. DOI: 10.17755/esosder.709695
• Save the Children (2014). Too young to wed the growing problem of child marriage among syrian girls in Jordan. https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/TOO_YOUNG_TO_WED_REPORT_07 14_0.PDF
• Selby, D. (2018, April 2018). Child Marriage of Syrian Refugees in Jordan Doubled in 3 Years. Global Citizen, https://www.globalcitizen.org/en/content/child-marriage-syrian-refugees-jordan/
• Shuayb, M., Al Maghlouth, N., Held, K., Ahmad, N., Badran, T., & Al Qantar, S. (2016). An education for the future: The schooling experience of Syrian refugee children in Lebanon and Germany. Beirut: Centre for Lebanese Studies.
• Tanrıkulu, F. (2017). Türkiye’de yaşayan Suriyeli çocukların eğitim sorunu ve çözüm önerileri. Liberal Düşünce Dergisi, (86), 127-144.
• Taştan, C., & Çelik, Z. (2017). Türkiye’de Suriyeli çocukların eğitimi: Güçlükler ve öneriler. EğitimBir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi. https://www.researchgate.net/publication/320288420
• Topal, M. & Uluçınar Sağır, Ş. (2021). Göçmen öğrencilerin eğitim öğretim ve okula uyum sürecinde yaşadıkları problemler ile ilgili öğrenci ve öğretmen görüşleri. M. Bulut, C.A. Sugıama ve K. Şahin (Eds.)The Different Approaches of Academic Disciplines to the Phenomenon of Migration (ss.248-365). Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Tutar, P. (2024). Türkiye’s Efforts for the Education of Syrian Children: Ministry of National Education Project on Promoting Integration of Syrian Kids into the Turkish Education System. HAYEF: Journal of Education, 21(2); 146-154
• UNESCO Institute for Statistics [UIS] (2012). The International Standard Classification of Education 2011. Montreal: UNESCO Institute for Statistics. http://www.uis.unesco.org/Education/Documents/isced-2011-en.pdf
• UNICEF (2014). A Study on Early Marriage in Jordan 2014. https://www.unicef.org/media/files/UNICEFJordan_EarlyMarriageStudy2014-email.pdf
• UNICEF & UNESCO (2014). Non-Formal Education as a Means to Meet Learning Needs of Out-Of-School Children and Adolescents. http://ais.volumesquared.com/wp-content/uploads/2015/01/OOSC-2014-Non-formal-education-for-OOSC-final.pdf
• UNICEF & UNESCO Institute for Statistics (UIS) (2014). Global Initiative on Out-of-School Children: South Asia Regional Study covering Bangladesh, India, Pakistan and Sri Lanka. Kathmandu: UNICEF Regional Office for South Asia.
• UNICEF (2015). Curriculum, accreditation and certification for Syrian children in Syria, Türkiye, Lebanon, Jordan, Iraq and Egypt. https://www.unicef.org/mena/media/6751/file/Curriculum,%20Accreditation%20and%20Certification%20for%20Syrian%20Children_EN%20(UNICEF,%202015).pdf%20.pdf
• UNICEF (2022). Humanitarian Action for children. https://www.unicef.org/media/118541/file/2022-HAC-Syrian-refugees-revised-March.pdf Last Accessed 24.01.2023.
• United Nations (2012). Syria Regional Response Plan (Second Revision). http://www.unhcr.org/5062c7429.pdf.
• UNHCR (2019a). Education programme. https://www.unhcr. org/lb/wp-content/uploads/sites/16/2019/04/Education-Factsheet.pdf
• UNHCR. (2019b). Global trends-forced displacement in 2019. https://www.unhcr.org/globaltrends2018/
• Yihan, J. (2023). An analysis of the educational policies related to Chinese migrant children. Journal of Education, Humanities and Social Sciences, 8, 1873-1878. doi:10.54097/ehss.v8i.4600
• Younes, M. & Morrice, L. (2019). Summary of Challenges Relevant to Refugees’ Education in Jordan. Centre for International Education and Development, https://sussex.figshare.com/articles/report/Summary_of_challenges_relevant_to_refugees_education_in_Jordan/23470961
• Yurdakul, A. & Tok, T. N. (2018). Öğretmen gözüyle mülteci/göçmen öğrenci. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 46-58.
• Van Esveld, B. (2023). A will and a way: Making displaced children’s right to education enforceable. Laws, 12:16. https://doi.org/10.3390/ laws12010016
• Watkins, K., & Zyck, S. (2014). Living on hope, hoping for education: The failed response to the Syrian refugee crisis. London: Overseas Development Institute. https://www. odi.org/sites/odi.org.uk/files/odi-assets/publicationsopinion-files/9169.pdf
• Weyer, F. (2009). Non-formal education, out-of-school learning needs and employment opportunities: evidence from Mali, Compare: A Journal of Comparative and International Education, 39: 2, 249-262. DOI: 10.1080/03057920902750509
• Winniefridah, M. (2020). Educational challenges of migrants’ children at home and school: Teachers, learners and caregivers’ perspectives. İn Marginality, Migration and Education (pp 45–57) doi: 10.1007/978-3-030-60873-6_5