Ebeveynleri Boşanmış ve Boşanmamış İlkokul Öğrencilerinin Değer Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 1422 - 1445, 28.08.2024

Zeynep Başkan İşler , Bilal Yorulmaz

https://doi.org/10.51460/baebd.1457778

Öz

Bu çalışmada ebeveynleri boşanmış ve boşanmamış ilkokul öğrencilerinin değer düzeyleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda İstanbul ilinde MEB’e bağlı ilkokullarda öğrenim gören 117 ebeveyni boşanmış, 102 ebeveyni boşanmamış öğrenciyle çalışma grubu oluşturulmuştur. Çalışma nicel araştırma yöntemlerinden biri olan kesitsel tarama çalışması olarak yürütülmüştür. Veriler Okul Öncesi Değerler Ölçeği Öğretmen Formu aracılığıyla toplanmıştır. Saygı, sorumluluk, dürüstlük, iş birliği, paylaşım, dostluk/arkadaşlık alt boyutlarını kapsayan ölçek, öğrencilerin sınıf öğretmenlerine uygulatılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde ilişkisiz örneklemler için t testi ve tek yönlü ANOVA kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ebeveynleri boşanmış ve boşanmamış ilkokul öğrencilerinin ölçek genelinde ve tüm alt boyutlarda değer düzeyleri arasında ebeveynleri boşanmamış öğrenciler lehine anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Değer düzeyleri ve cinsiyet arasındaki ilişkide kızların lehine anlamlı farklılık olduğu, anne ve babanın eğitim durumu arttıkça öğrencinin değer düzeyinin de arttığı elde edilen diğer sonuçlardır. Son olarak sınıf düzeyi, aile sosyoekonomik düzeyi ve kardeş sayısı ile öğrencilerin değer düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Değerler, değerler eğitimi, boşanmış aile, tek ebeveyn, ilkokul öğrencileri

Etik Beyan

Bu araştırma Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü Araştırma ve Yayın Etik Kurulunun 16.01.2024 tarihli ve 711592 sayılı onayı ile yürütülmüştür.

Destekleyen Kurum

Bu araştırmada herhangi bir kurum, kuruluş ya da kişiden destek alınmamıştır.

Teşekkür

Araştırmanın verilerinin toplanmasına katkı sunan tüm öğretmenlerimize teşekkür ederiz.

Investigation of the Relationship Between Value Levels of Primary School Students with Divorced and Non-Divorced Parents

Öz

This study aims to investigate the relationship between the value levels of primary school students with divorced and non-divorced parents, considering various variables. The study group comprised 117 students with divorced parents and 102 students with non-divorced parents studying in primary schools affiliated with the Ministry of National Education in Istanbul. The study was conducted using a cross-sectional survey design. The data were collected through the Preschool Values Scale Teacher Form developed. The scale covering the sub-dimensions of respect, responsibility, honesty, co-operation, sharing, friendship was administered to the classroom teachers of the students. The data was analysed using Independent-Sample t test, one-way ANOVA, and Tukey tests. As a result of the research, it was seen that there was a significant difference between the value levels of elementary school students whose parents were divorced and whose parents were not divorced in the overall scale and in all sub-dimensions in favour of the students whose parents were not divorced. The other results indicate that there is a significant difference in favour of girls in the relationship between value levels and gender, and as the educational level of the mother and father increases, the value level of the student also increases. In addition, it was observed that there was no significant difference between the grade level, family socioeconomic level and the number of siblings and the value levels of the students.

Anahtar Kelimeler

Values, values education, divorced parents, single parents, primary school students

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9–27.
• Akkaya, B. (2022). Ebeveyni boşanmış ve boşanmamış okul öncesi çocukların sosyal ilişkilerindeki iletişim becerilerinin ebeveyn görüşlerine göre değerlendirilmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 9(3), 1067–1103.
• Balcı Arvas, F. (2020). Aile, değerler ve din: Teorik bir yaklaşım. Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 4(1), 199-233. https://doi.org/10.32711/tiad.674658.
• Barnes, G. G. (1999). Divorce transitions: Identifying risk and promoting resilience for children and their parental relationships. Journal of Marital and Family Therapy, 25(4), 425–441. https://doi.org/10.1111/j.1752-0606.1999.tb00260.x
• Bulut Serin, N., & Öztürk, S. (2007). Anne-babası boşanmış 9–13 yaşlarındaki çocuklar ile aynı yaş grubundaki anne-babası boşanmamış çocukların benlik saygısı ve kaygı düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt, 8(2), 117–128.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, M. (2023). Ailede değerlerin inşasına psikolojik ve pedagojik yaklaşım: Sevgi, saygı, sabır, hoşgörü değerleri örneği. Kocatepe İslami İlimler Dergisi, 6(2), 541-565. https://doi.org/10.52637/kiid.1327397
• Gür, E. (2019). Boşanmış ve evli ebeveynlere sahip ergenlerin siber zorbalık sosyal dışlanma ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Hökelekli, H. (2011). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kan, Ç. (2010). Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim, (187), 138–145.
• Kapan, E., & Gökçe, N. (2016). 7. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki değerleri kazanma durumlarının incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi(6), 84-105.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi.
• MEB. (2018a). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara.
• MEB. (2018b). Hayat bilgisi dersi öğretim programı. Ankara.
• Meydan, H. (2014). Okulda değer eği̇ti̇mi̇ni̇n yeri̇ ve değerler eği̇ti̇mi̇ yaklaşımları üzeri̇ne bi̇r değerlendi̇rme. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 93–108.
• Neslitürk, S., & Çeliköz, N. (2015). Okul öncesi değerler ölçeği aile ve öğretmen formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi (24), 19-42. https://doi.org/10.14582/DUZG
• Ongider, N. (2013). Boşanmanın çocuk üzerindeki etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(2), 140. https://doi.org/10.5455/cap.20130510
• Öngören, S. (2017). Boşanma ve boşanmanın erken çocukluk dönemi çocuklar üzerindeki etkileri. The Journal of International Educational Science, 4(13), 73–87. https://doi.org/10.16991/inesjournal.1497
• Özsarı, E., & Güngör Aytar, A. (2018). Aileleri boşanmış ve boşanmamış okul öncesi dönem çocuklarının sosyal değerler kazanımı ve sosyoduygusal gelişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası IV. Çocuk Gelişimi Kongresi, 41(2), 715–729.
• Rosnati, R., Barni, D., & Uglia, D. (2014). Adolescents and parental separation or divorce: The protective role of values against transgressive behavior. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 140, 186–191. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.04.407
• Sağlam, E., & Genç, S. Z. (2015). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(4), 1708–1728.
• Sağlam, H. İ. (2021). Karakter ve değer eğitimi (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Saǧlam, H. İ., & Tunar, T. (2018). İlkokul öğrencilerinin aile birliğini önemseme ve hoşgörü eğilim düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 43(195), 119–136. https://doi.org/10.15390/EB.2018.7432
• Şahin, H. (2020). Comparison of value acquisitions of children of divorced and non-divorced parents. Educational Research and Reviews, 15(9), 587–596. https://doi.org/10.5897/err2020.4032
• Tanrıverdi, H., & Erarslan, N. (2015). Okul öncesi çocuklarin sosyal uyum ve beceri düzeyleri ile değer kazanimlari arasindaki ilişki. KTÜ SBE Sosyal Bilimler Dergisi, (9), 9–23.
• TÜİK. (2022). Evlenme ve boşanma istatistikleri. Retrieved from https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2022-49437
• Ulusoy, K., & Dilmaç, B. (2018). Değerler eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Yorulmaz, B. (2017). Ailede değerler eğitimi. İstanbul: Erkam Yayınları.