The Effect Of Interactive Book Reading Activities On Preschool Children’s Social Skills

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 1881 - 1903, 28.08.2024

Melis İmal , Duygu Çetingöz

https://doi.org/10.51460/baebd.1523951

Öz

This study aimed to investigate the effectiveness of interactive book reading activities on the social skills of 60-72 month-old preschool children. The study group consisted of 60-72 month-old children enrolled in two kindergartens affiliated with the Ministry of National Education in the village settlements of Selendi district of Manisa province in the 2022-2023 academic year. The study employed a pre-test-post-test control group design from the quasi-experimental models. The Social Skills Evaluation Scale-Parent Form was used to assess the children's social skill levels, and the Personal Information Form prepared by the researcher was used to collect the children's demographic information. A total of 20 children participated in the experimental study, 10 in the experimental group and 10 in the control group. Interactive book reading activities were conducted with the children in the experimental group for a total of 8 weeks, three days a week. No intervention plan was applied to the children in the control group. In the examinations conducted after the implementation of the interactive reading program applied in the study, differences were found in favor of the post-tests in all sub-dimensions for the experimental group: communication, adaptation, self-control, prosocial behaviors, and assertiveness. In the control group, there were no significant differences between the pre-tests and post-tests in the sub-dimensions. According to these results, it can be said that interactive book reading activities are effective in the social skill development of 60-72 month-old children.

Anahtar Kelimeler

Preschool education, interactive book reading activities, social skills

Etkileşimli Kitap Okuma Etkinliklerinin Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Sosyal Becerilerine Etkisi

Öz

Bu araştırmanın amacı etkileşimli kitap okuma etkinliklerinin 60-72 aylık okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerilerine etkililiğinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubu 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Manisa Selendi ilçesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı, köy yerleşim yerlerinde bulunan ve ilkokul bünyesinde iki anasınıfında öğrenim gören 60-72 aylık çocuklardan oluşturmaktadır. Araştırmada yarı deneme modellerinden öntest-sontest kontrol gruplu model kullanılmıştır. Veri toplama araçları olarak çocukların sosyal beceri düzeylerini belirlemek için Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği- Ebeveyn Formu ve çocukların demografik bilgilerini toplamak için araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Deneysel olarak yürütülen çalışmaya 10’u deney grubu, 10’u kontrol grubu olmak üzere toplam 20 çocuk katılmıştır. Deney grubuna bağlı çocuklar ile haftanın üç günü toplamda 8 hafta süren etkileşimli kitap okuma etkinlikleri yapılmıştır. Kontrol grubundaki çocuklara herhangi bir müdahale planı uygulanmamıştır. Çalışmada uygulanan etkileşimli okuma programının sonrasında yapılan incelemelerde deney grubu için elde edilen puan ortalamalarında; iletişim, uyum, kendini kontrol, prososyal davranışlar ve atılganlık olmak üzere tüm alt boyutlarda son testler lehine farklar tespit edilmiştir. Kontrol grubunda ise alt boyutlarda ön testler ve son testler arasında anlamlı farklara rastlanmamıştır. Araştırmanın sonuçları, uygulanan etkileşimli kitap okuma etkinliklerinin 60-72 aylık çocukların sosyal becerilerini geliştirdiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi dönem, etkileşimli kitap okuma etkinlikleri, sosyal beceriler

Kaynakça

• Aksoy, P. (2014). Hikâye anlatma temelli ve oyun temelli sosyal beceri eğitiminin anasınıfına devam eden çocukların sosyal becerilerine etkisinin incelenmesi [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi].
• Aydın, İ. ve Uzun, M. (2020). Çocuk kitaplarının taşıması gereken özellikler: Cemil Kavukçu’nun bir Öykü Yazalım Mı? ve Masal Anlatma Oyunu adlı eserlerine eleştirel bir bakış. Rumeli Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö7), 315-340.
• Baker, C. E. (2013). Fathers’ and mothers’ home literacy involvement and children’s cognitive and social emotional development: Implications for family literacy programs. Applied Developmental Science, 17(4), 184-187.
• Barnett, W. S. (2008). Preschool education and its lasting effects: Research and policy implications. Boulder and Tempe: Education and the Public Interest Center & Education Policy Research Unit. Retrieved from http://epicpolicy.org/publication/preschool-education
• Basun, B. ve Erden, Ş. (2020). Kent Merkezi ve Kırsalda Yaşayan Okul Öncesi Çocuklarının Sosyal Problem Çözme Becerilerinin İncelemesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(227), 271-288.
• Bayraktar, V. (2019). Annelerin Çocuk Kitaplarının İç ve Dış Yapı Özellikleri ile İlgili Görüşleri¹. e-Kafkas Journal of Educational Research, 6(1), 24-34.
• Bekkaya, K. ve Güven, G. (2021). 0-6 yaş arası çocuk kitaplarının yapısal özelliklerinin incelenmesi: Kesitsel bir alan yazın analizi. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 2(1), 1-14.
• Bilir Seyhan, G. (2022). Resimli öykü kitabı okuma etkinliklerinin 3 yaş çocuklarının dil gelişimleri ve sosyal becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi].
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (4. baskı). Pegem Yayıncılık.
• Caldarella, P. ve Merrell, K. W. (1997). Common Dimensions of Social Skills of Children and Adolescents: A Taxonomy of Positive Behaviors. School Psychology Review, 26(2), 264–278.
• Ceyhan, S. ve Yıldız M. (2021). İlkokulda etkileşimli sesli okuma (1.baskı). Pegem Akademi.
• Chiatovich, T. ve Stipek, D. (2016). Instructional approaches in kindergarten: What works for whom?. The Elementary School Journal, 117(1), 1-29.
• Çelebi Öncü, E. (2016). Etkileşimli kitap okumanın beş-altı yaş çocuklarının sosyal durumlara yaklaşımlarına etkisinin incelenmesi, Ana Dili Eğitimi Dergisi 4(4), 489-503.
• Doğan, A. ve Keskinkılıç, A. U. (2022). Diyalojik Okumanın Beş-Altı Yaş Çocukların Erken Okuryazarlık Becerilerine Etkisi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 16, 189–207. https://doi.org/10.51293/socrates.213
• Dugard, P. ve Todman, J. (1995). Analysis of pre-test-post-test control group designs in educational research. Educational Psychology, 15(2), 181–198. https://doi.org/10.1080/0144341950150207
• Er, S. (2016). Okulöncesi dönemde anne babaların etkileşimli hikâye kitabı okumalarının önemi. Başkent University Journal of Education, 3(2), 156-160. Eray Alışkan, E. ve Güneyli, A. (2016) Okul öncesi öğretmenlerinin Türkçe dil etkinliklerine ilişkin görüşleri: Lefkoşa örneği. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(3), 348-371.
• Erdoğan, F. (2020). Çocuklar için yazmak (2.baskı). Binbirkitap.
• Ergül, C., Akoğlu, G., Sarıca, A., Tufan, M. ve Karaman, G. (2015). Ana sınıflarında gerçekleştirilen birlikte kitap okuma etkinliklerinin “etkileşimli kitap okuma” bağlamında incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3).
• Erten, H. (2012). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının sosyal beceri, akran ilişkileri ve okula uyum düzeyleri arasındaki ilişkilerin izlenmesi [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi].
• Genç, S. (2005). İlköğretimde Sosyal Becerilerin Gerçekleşme Düzeyinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 41 - 54.
• Göllü, Ö. (2018). Anaokulunda kullanılan öğretim yöntem ve teknikler. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi (ULED), 3(3).
• Gönen, M., Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z. ve Kahve, Ö. (2016). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 31(4), 724-735. https://doi.org/10.16986/HUJE.2015014224
• Graham Doyle B. ve Bramwell, W. (2006). Promoting emergent literacy and social-emotional learning thruogh dialogic reading. The Reading Teacher, 59(6),554-564.
• Gültekin Akduman, G. (2010). Okul öncesi eğitime giriş. G. Uyanık Balat (Ed.), Okul öncesi eğitimin tanımı ve önemi (s. 2-15). Pegem Akademi.
• Günindi, Y. (2011). Bağımsız anaokullarına ve anasınıflarına devam eden çocukların sosyal becerilerinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 133-144.
• Gürgen, F. (2019). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerin çocuklarla kurdukları ilişki ile çocukların sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi].
• Hudson, M. E. ve Test, D. W. (2011). Evaluating the Evidence Base of Shared Story Reading to Promote Literacy for Students with Extensive Support Needs. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 36(1-2), 34-45. https://doi.org/10.2511/rpsd.36.1-2.34
• Işıkoğlu Erdoğan, N. ve Akay, B. (2015). Okul Öncesi Eğitimde Hikaye Okuma ve Öğretmen Sorularının İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(36), 34-46.
• Işıkoğlu Erdoğan, N. ve Şimşek, Z. C. (2020). Erken çocukluk eğitimi öğretmenlerinin hikâye anlatma/kitap okuma uygulamaları tercihleri ve nedenleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1519-1533.
• Justice, L. M. ve Pullen, P. C. (2003). Promising interventions for promoting emergent literacy skills: Three evidence-based approaches. Topics in Early Childhood Special Education, 23(3), 99-113.
• Kapıkıran, N. A., Acun Kapıkıran, N., İvrendi, A. B. ve Adak, A. (2006). Okul Öncesi Çocuklarında Sosyal Beceri: Durum Saptaması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 19-27. Karaoğlu, H. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının gelişim özellikleri ve sosyal beceri düzeyleri [Yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi].
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (3. baskı). Nobel Yayın Evi.
• Kerigan, B. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarına etkileşimli okuma yöntemiyle sosyal becerilerin kazandırılması [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi].
• Kerigan, B. ve Çelebi Öncü, E. (2022). The Effectiveness of Dialogic Book Reading Technique in Order to Develop Social Skills to 4-5 Years Old Children. Theory and Practice in Child Development, 2(2), 37-57. https://doi.org/10.46303/tpicd.2022.16
• Kök, M., Tuğluk, M. N. ve Bay, E. (2005). Okul öncesi eğitimin öğrencilerin gelişim özellikleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 294-303.
• Kutlu, S. (2011). Okulöncesi çocuk edebiyatı yapıtlarındaki resimlerin çocuğa göreliğinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Eskişehir ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi].
• Lickona, T. (1991). Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility. New York Bantam.
• Lonigan, C. J., Bloomfield, B. G., Anthony, J. L., Bacon, K. D., Phillips, B. M. ve Samwel, C. S. (1999). Relations among emergent literacy skills, behavior problems, and social competence in preschool children from low- and middle-ıncome backgrounds. Topics in Early Childhood Special Education, 19(1), 40-53. https://doi.org/10.1177/027112149901900104
• Lowter, T. L. (2004). The impact of a social skills intervention on the development of resiliency in preschool children [Master’sthesis, Available ProQuest Dissertations Theses Database]. UMI No: 1424930.
• Mağden, D. ve Uzmen, S. (2002). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 193212.
• Maleki, M., Chehrzad, M. M., Kazemnezhad Leyli, E., Mardani, A. ve Vaismoradi, M. (2019). Social skills in preschool children from teachers’ perspectives. Children, 6(5), 64.
• Manigo, C.C. ve Allison, R.B. (2017). Does pre-school education matter? understanding the lived experiences of parents and their perceptions of preschool education. Teacher Educators' Journal, 10, p5-42.
• Mar, R., Djikic, M. ve Oatley, K. (2008). Effects of reading on knowledge, social abilities, and selfhood: Theory and empirical studies. In I. S. Zyngier, M. Bortolussi, A. Chesnokova & J. Auracher (ed.), Directions in Empirical Literary Studies: In honor of Willie van Peer. John Benjamins.
• Mathur, S. R. ve Rutherford, R. B. (1996). Is social skills training effective for students with emotional or behavioral disorders? Research Issues and Needs. Behavioral Disorders, 22(1), 21–28. https://doi.org/10.1177/019874299602200106
• McArthur, J. R. (2002). The why, what, and how of teaching children social skills. The Social Studies, 93(4), 183–185. https://doi.org/10.1080/00377990209599907 Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. Milli Eğitim Bakanlığı. Retrieved [date] from https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/guncellenenokuloncesiegitimprogrami.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. (2024). Okul Öncesi Eğitim Programı. Milli Eğitim Bakanlığı. Okul Öncesi Çocuklar İçin Sosyal Beceri Destek Eğitimi Öğretmen Rehber Kitabı [OSBEP], 2014. Ankara.
• Öncü, T. (2018). Lev S. Vygotsky'nin gelişim kuramı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 39(1-2), 227-236.
• Öz, A.Ş. 2016. Erken çocukluk döneminde sosyal beceri öğretim programı- sosyal beceri öğretim öncesi rehberi. Mcginnis, E. (Ed.), Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özkubat, S. (2013). Okul Öncesi Kurumlarında Eğitim Ortamlarının Düzenlenmesi ve Donanım. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 58-66.
• Pankey, J. C. (2000). The benefits of reading aloud to preschool children [Master's thesis, Biola University].
• Samancı, O. ve Uçan, Z. (2017). Çocuklarda Sosyal Beceri Eğitimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1) , 281-288.
• Schapira, R. ve Aram, D. (2019): Shared book reading at home and preschoolers’ socio-emotional competence. Early Education and Development, 31(2). https://doi.org/10.1080/10409289.2019.1692624
• Şimşek, Z. C. (2017). Farklı kitap okuma tekniklerinin 48-66 ay grubu çocuklarının dil gelişimine olan etkileri [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi].
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (7th ed). Pearson.
• Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Aile ve Toplum, 21(21), 30-39. https://doi.org/10.21560/spcd.43960
• Temel, D. ve Türkoğlu, B. (2019). Yerleşim Yerlerine Göre Anne Baba Tutumlarının Okul Öncesi Çocukların Sosyal Becerilerine Etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 843-871. https://doi.org/10.17152/gefad.447017
• Tercanlı Metin, G. ve Gökçay, G. (2014). Bebeklik ve erken çocukluk döneminde kitap okuma: Çocuk sağlığı izlemlerinde etkili bir gelişim önerisi. Çocuk Dergisi, 14 (3), 89-94. https://doi.org/10.5222/j.child.2014.089
• Towson, J. (2015). Dialogic reading: Language and preliteracy outcomes for young children with disabilities. Journal of Early Intervention, 38(4).
• Towson, J. A., Fettig, A., Fleury, V. P. ve Abarca, D. L. (2017). Dialogic Reading in Early Childhood Settings: A Summary of the Evidence Base. Topics in Early Childhood Special Education, 37(3), 132-146. https://doi.org/10.1177/0271121417724875
• Uzmen, F. S. (2001). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Uzmen, S. ve Mağden, D. (2013). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(15), 193-212.
• Ünveren Kapanadze, D. (2019). Vygostky’nin sosyo- kültürel ve bilişsel gelişim teorisi bağlamında türkçe öğretiminin değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(47), 181-195. https://doi.org/10.35237/sufesosbil.565193
• Wasik, B. A. ve Bond, M. A. (2001). Beyond the pages of a book: Interactive book reading and language development in preschool classrooms. Journal of Educational Psychology, 93(2), 243–250. https://doi.org/10.1037/0022-0663.93.2.243
• Whitehurst, G. J., Arnold, D. S., Epstein, J. N., Angell, A. L., Smith, M. ve Fischel, J. E. (1994). A picture book reading intervention in day care and home for children from low-income families. Developmental Psychology, 30(5), 679-689.
• Yalçın, V. ve Uzun, H. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin öğretim yöntem ve teknikleri kullanma düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Kilis ve Gaziantep İli Örneği). Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 3(2), 42-54.
• Yurtseven, L. ve Kurt, G. (2014). Okul Öncesi Eğitimin ve Annelerin Hikâye Kitabı Okumasının Çocukların Sosyal Beceri Gelişimi ile İlişkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37(2), 99-119.
• Zevenbergen, A. A., Worth, S., Dretto, D. ve Travers, K. (2018). Parents’ experiences in a home-based dialogic reading programme. Early Child Development and Care, 188(6), 862–874. https://doi.org/10.1080/03004430.2016.1241775