Sanat Eğitimi ve Çevre Bilincinin Sürdürülebilirlik Üzerindeki Etkisi: İlkokul Öğrencileri Üzerinde Bir Etki Analizi

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 1, 398 - 417

Selma Karaahmet Balcı , Aleyna Çelik , Ahmet Mıhçıoğlu

https://doi.org/10.51460/baebd.1580185

Öz

Sanat eğitimi, öğrencilere tamamlayıcı yetkinlikler kazandırarak ve çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine yönelik olarak çevre ve doğa konusunda farkındalık oluşturmayı amaçlayan önemli bir araçtır. Çocuklar dahil olmadıkları ve görmeye alışık olmadıkları türden tasarımlardan yeteri kadar uyarılmamakta ve farkındalık kazanamamaktadırlar. Bu çalışma ile ilkokul düzeyindeki öğrencilere çevre, iklim, geri dönüşüm gibi konuların öğretilmesi ve doğaya karşı farkındalık geliştirme çalışmaları yapılması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda araştırma, 2022-2023 Bahar Yarıyılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Resim – İş Öğretmenliği Anabilim Dalı öğrencilerinin sekizinci yarıyılda aldığı Topluma Hizmet Uygulamaları dersi kapsamında yürütülen projeyi kapsamaktadır. Bu kapsamda yürütücüler ve lisans öğrencilerinin katılımı ile Topluma Hizmet Uygulamaları dersinde geleneksel etkinliklerin dışına çıkılmıştır. Öğretmen adayları, okul idaresi tarafından belirlenen, resim konusunda ilgili çocuklarla bir araya gelerek etkinlikler yürütmüştür. Doğa ve çevre farkındalığı konularında çocuklarla yapılan çeşitli etkinliklerin ardından, çocuklara resim yapmaları için fırsatlar sunulmuş ve bu resimler, yine çocuklarla birlikte okulun iç ve dış cephelerinde uygulanmıştır. Böylelikle, kendi tasarımlarının okulun duvarlarında yansımalarını gören çocuklar, sanat aracılığıyla kavradıkları çevre konusunda adeta birer doğa elçisi olarak öğrenimlerine devam etmişlerdir. Bu makalede, çocukların resimlerinde doğa ve çevre konularına dair yansımaların ve bu etkinliklerin olumlu etkilerinin, görsel fenomenolojik desene uygun bir şekilde ele alınarak sunulması amaçlanmaktadır. Ayrıca, araştırmacıların deneyimleri de aktarılarak konuya derinlik kazandırılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sanat Eğitimi, Sürdürülebilir Eğitim, Çevre Bilinci, Doğa Koruma.

Destekleyen Kurum

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

PYO.EGF.1908.23.002

Kaynakça

• Arnheim, R. (1974). Art and visual perception: A psychology of the creative eye (New version). University of California Press. (Original work published 1954).
• Artut, K. (2020). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. Ankara: Anı yayıncılık.
• Ayhan, H. (2020). Eğitim bilimine giriş. İstanbul Aydın Üniversitesi Yayınları.
• Bender, M. T. (2005). John Dewey’nin Eğitime Bakışı Üzerine Yeni Bir Yorum. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 13-19.
• Bozlağan, R. (2010). Sürdürülebilir Gelişme Düşüncesinin Tarihsel Arka Planı. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi (50), 1011-1028.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2024). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (35. baskı). Pegem Akademi.
• Clark, B., & Button, C. (2011). Sustainability transdisciplinary education model: interface of arts, science, and community (STEM). International Journal of Sustainability in Higher Education, 12(1), 41-54. https://doi.org/10.1108/14676371111098294
• Çelik, A., Karaahmet Balcı, S., & Kasaba, T. (2024). "Sarı Daire": Antropoloji ve resim bağlamında kompozisyon yöntemi ile illüstrasyon analizi. Uluslararası İletişim ve Sanat Dergisi, 5(12), 86-102.
• Damon, W., & Lerner, R. M. (2008). Child and Adolescent Development: An Advanced Course. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc.
• Erbay, M. (1997). Sanat eğitiminin önemi. Beta Basım A.Ş.
• Herbert ve San. (2020). Sanat öğretimi ve sanat yoluyla eğitim kavramı. M. Akoğuz (Dü.) içinde, Çocuk ve Sanat. San, İnci (s. 27). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Hunter, M. A., Aprill, A., Hill, A., & Emery, S. (2018). Education, Arts, and Sustainability: Emerging Practice for a Changing World. SpringerBriefs in Education. Springer.
• Jónsdóttir, A., (2013). Art and place-based education for the understanding of sustainability. Education in the North, 20(Special Issue), pp. 90-105.
• Karaahemet Balcı, S., & Coşkuner, S. (2021). Koro eğitiminin çocukların kavram algıları üzerindeki etkilerinin çocuk resimleri yoluyla değerlendirilmesi. Turkish Studies - Educational Sciences, 16(4), 1859-1875. https://doi.org/10.47423/TurkishStudies.49881
• Mamur, N. (2017). Ekolojik sanat: çevre eğitimi ile sanatın kesişme noktası. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1000-1016.
• Simonnet ve Dönmez. (2007). Prof. Dr. Kemal Görmez, (Simonnet, Dominique: Çevrecilik, Ç.M.S. Şakiroğlu, İstanbul, 1990.). Çevre sorunları (s. 10,11). Ankara: Nobel yayın dağıtım.
• Teker, E. (2018, Şubat 21). Tasarımda sürdürülebilirlik anlayışıyla değer yaratmak, Teker, Eser. Haziran 15, 2023 tarihinde https://medium.com/@thirteenx/tasar%C4%B1mda-s%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilirlik-anlay%C4%B1%C5%9F%C4%B1yla-de%C4%9Fer-yaratmak-56f96739528e adresinden alındı.