Macar Ozanı Sebestyén Tinodi’nin (1510?-1556) Eserlerinde Osmanlı-Macar İlişkilerinin İzleri

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 2, 1 - 25, 01.12.2013

Gökhan Dilbaş

Öz

XVI. yüzyıl, Macar ulusal tarihi açısından hayati gelişmelerin meydana geldiği, Macar tarihinin önemli dönüm noktalarından birisidir. Osmanlılar ve Macarlar arasında devam etmekte olan çarpışmalar en üst noktaya taşınmış ve çetin bir dönemece girmiştir. Macaristan üzerinde bir yandan da Habsburg İmparatorluğu hâkimiyet kurmaya çalışmakta ve etkisini arttırmanın yollarını aramaktadır. Bu tarihi gelişmeler XVI. yüzyıl Macar edebiyatında da yansımasını bulmuştur. XVI. yüzyıl Macar edebiyatının en verimli şairi olan Sebestyén Tinódi çağında Macaristan’da yaşanan olayları eserlerinde en çarpıcı şekilde işlemiş ve Macar ulusunu yaşananlar konusunda ayrıntılı şekilde bilgilendirmiştir. Bundan başka Macar edebiyatına edebi anlamda da birçok yenilik kazandırmış, bu yenilikler Macar edebiyatına canlılık ve heyecan getirmiştir. Tinódi’nin lavtası eşliğinde terennüm ettiği eserleri Macar ulusal birliğinin sağlanmasında önemli görevler üstlenmişlerdir. Lavtacı Sebestyén Tinódi’nin hem edebi kişilik, hem de eserlerine olan Türk etkisi açısından incelenmesi dönemin tarihi ve edebi oluşumlarının aydınlatılmasına katkıda bulunacağı gibi, aynı zamanda sınır kalelerinde yaşanan mücadelelerin ve Macar ulusunun yaşanmakta olan gelişmeler karşısında neler hissettiğinin anlaşılmasına da yardımcı olacaktır

Anahtar Kelimeler

Sebestyén Tinódi, Cronica, XVI. Yüzyıl Macar Edebiyatı, Osmanlı-Macar Mücadelesi, XVI. Yüzyıl Macaristan Tarihi

TRACES OF THE OTTOMAN-HUNGARIAN RELATIONS IN THE WORKS OF HUNGARIAN POET SEBESTYÉN TINÓDI (1510?-1556)

Öz

The XVIth century is a turning point in the Hungarian history during which vital developments took place for the Hungarian national history. In that century, the recurrent wars between the Ottomans and the Hungarians reached their apex and took a crucial turning. The empire of the Habsburgs was trying to dominate Hungary and seeking ways to increase its influence on that country. These historical developments are reflected in the XVIth century Hungarian literature. Sebestyén Tinódi, this most prolific poet of the XVIth century Hungarian literature, dealt with the events of his time in his works in the most spectacular way and thus informed Hungarian people of what was going on. In addition, he is the author of a number of innovations in the Hungarian literature, which brought liveliness and excitement to the Hungarian literature. The works of Tinódi, that he used to recite playing the lute, played an important part in the creation of the Hungarian national unity. A study of the lute player Sebestyén Tinódi as a literary person from the point of view of the Turkish influence on his works will contribute to bring light to the history of the time and its literary products as well as to have a better understanding of the conflicts at the frontiers and how the Hungarian people felt faced with the developments of the time

Anahtar Kelimeler

Sebestyén Tinódi, Cronica, XVIth Century Hungarian Literature, Ottoman-Hungarian Conflicts, XVIth Century Hungarian History