Türkçeden Bulgarcaya Geçen Sözcüklerdeki Anlam Değişmeleri Üzerine Bir Deneme

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 18, 01.07.2015

F. Sibel Bayraktar Aydanur Dağdeviren

Öz

Dil, insanoğlunun en gizemli araçlarının başında gelir. Dil, sonsuz algının, sonsuz etkileşimin zaman içinde çoklu değişimlerine sürekli maruz kaldığı halde iletişimin kesintisiz sürmesini sağlamaktadır. İnsanın güçlü-güçsüz, yöneten-yönetilen ikileminde dil de üzerine düşen görevi yapmakta; üsttekinden alttakine, yönetenden yönetilene veri sunmaktadır. Alıcı taraf aldıklarını evirir, kendileştirir öyle ki bir zaman sonra ona ait olmadığını bilmek ancak uzmanların tekelinde olur. Türkler tarih boyu Balkanlara birçok yoldan birçok kez ulaştılar. Ama en derin izlerini elbette ki Osmanlı hâkimiyeti süresinde bıraktılar. Bu izler Balkan dillerinin sözlüklerinde tanıklıklarını bu gün de sürdürmektedir. Ancak alınan her sözcük alındığı dilde başka formlarda, başka seslerde ve başka anlamlarda yaşamayı tercih etmişlerdir. Biz bu çalışmamızda Balkanlarda en çok birlikte yaşadığımız Bulgaristan’da, Bulgar diline verdiğimiz sözcüklerdeki anlam değişmeleri üzerinde duracağız. Bu çalışma Günay Karaağaç’ın “Verintiler Sözlüğü” adlı kitabındaki veriler üzerinden derlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Sözlük, alıntı, anlam bilim, anlam değişmesi, anlam olayları, ağız sözlükleri

AN ESSAY ON THE MEANING TRANSFORMATIONS OF WORDS PASSED TO BULGARIAN FROM TURKISH LANGUAGE

Öz

Language, comes at the beginning of the most mysterious tools of mankind. Language ensures the uninterrupted continuation of the communication although it is constantly exposed to multiple transformations of the infinite perception and endless interaction over time. In the dilemma of strong-weak and administrator-the managed, the Language also plays its role; transferring information from top to bottom and from administrator to the being administered. The receiving side inverts and makes the acquired words so self-owned that, after some time, only specialists can figure out that they are not their own. Turks have reached the Balkans many times throughout history in many ways. But of course they left the deepest traces during the Ottoman domination. These traces continue witnessing in the dictionaries of Balkan Languages till today. However, every word has preferred to live in different forms, different sounds and different means than they were came from. In this study, we will focus on the changes in word meanings we gave to the Bulgarian language, which we longest co-lived among the Balkan nations. This study has been compiled based on the data in the “Verintiler Sözlüğü” (dictionary of words exported) of Günay Karaağaç

Anahtar Kelimeler

dictionary, quotations, semantics, meaning change, meaning events, mouth dictionaries