THE RELATIONS BETWEEN KOSOVO NATIONAL PROTECTION COMMITTEE AND THE ALBANIAN GOVERNMENT DURING (1918-1924)

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 77 - 103, 01.07.2021

Ilirjana Kacelı

https://doi.org/10.30903/Balkan.954276

Öz

The Kosovo National Protection Committee (KNPC), which was founded in Shkodra on May 1, 1918, was one of the most important organizations of Albanian political pluralism in the years 1918-1924. The Committee had a broad political, democratic and national program that would have played the role of the government for Kosovo and strongly represented its voice. With such a status, the Committee could play an important role in Albanian political life at that time. Hoping that the Paris Peace Conference of 1919 would resolve the Albanian question, the leadership of the Committee sent successive memoranda and telegrams respecting the independence of Albania and reversing the injustices inflicted by the Great Powers on the Albanian people in 1913. During these years, the Committee established close relations with the Albanian governments. At first, it objected to the pro-Italian capitulation policy of the Durres government and condemned its actions. Later, when the patriots decided to convene a new national congress due to the international political circumstances and the danger of the disintegration of the country, they endorsed this initiative and praised it as a historic congress. They joined the decisions of the Lusnya Congress and participated as members of the resulting national government. If one recognizes the names of the members of this organization, one can say that the KNPC was one of the most important influences in the history of Albanian statehood in the years 1918-1924.

Anahtar Kelimeler

National Protection Committee of Kosovo, Durres Government, Congress of Lushnja

KOSOVA MİLLÎ KORUMA KOMİTESİ VE ARNAVUTLUK DEVLETİ ARASINDAKI İLİŞKİLER (1918-1924)

Öz

1 Mayıs 1918’de İşkodra’da kurulan Kosova Millî Koruma Komitesi (K M K K), Arnavutluk siyasi çoğulculuğunun en başta gelen teşkilatlarından biriydi. Komitenin Kosova için bir devlet rolü oynayabilecek ve onun sesini güçlü bir şekilde temsil edebilecek geniş bir siyasi, demokratik ve milli programı vardı. Bu hali ile komite, o dönem Arnavutluk’unun siyasi hayatında önemli bir rol oynayabilirdi. Paris Barış Konferansı’nın (1919) Arnavutluk sorununu çözmesi umularak, Komite’nin liderliği peşpeşe gönderdiği bildiriler ve telgraflarla Arnavutluk’un bağımsızlığına saygı duyulmasını ve Arnavutluk’un 1913’te gerilemesine sebep olan Büyük Güçlerin yol açtığı adaletsizliklerin giderilmesini talep etti. Bu yıllarda Komite Arnavutluk devleti ile güçlü ilişkiler kurdu. İlk başta, Draç Hükümeti’nin eski-İtalyan kapitülasyon siyasetine karşı geldi ve faaliyetlerini kınadı. Daha sonra vatanseverler, uluslararası siyasi şartları ve ülkenin bölünme tehlikesi ile ilgili olarak yeni bir milli kongre çağrısı yapmaya karar verdikleri zaman, bu girişimi tarihi bir kongre olarak desteklediler ve övdüler. Onlar Lushnja Kongresin’in kararlarını kabul ettiler ve ondan doğan milli devletin üyesi olarak ortak oldular. Bu teşkilatın üyelerinin isimleri dikkate alınarak, KMKK’nın 1918-1924 dönemindeki Arnavutluk’un devlet haline gelmesi tarihinin en önemli faktörlerinden birisi olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kosova Millî Koruma Komitesi (KMKK), Draç Hükümeti, Luşnya Kongresi

Kaynakça

• AQSH-Arkivi Qendror Shqiptar (The Central State Archive of Albania)
• Fondi 446- Komiteti Mbrojtja Kombëtare e Kosovës 1918-1924
• Fondi 422 – Hoxhë Kadriu-Kadri Prishtina Fondi 152- Kongresi i Lushnjës
• AMG- Archives du Ministére de la Guerre de France. Archives historiques de l’Armee de Terre (Guerre 1914-1918).
• AMAE - Archives du Ministére des Affaires Etrangéres de France. Arcives Diplomatiques Serie: Europe 1918-1929, Albanie, vol.10.
• Newspaper Populli, Shkodër, Bujku, Prishtinë
• AHMETAJ, Lavdosh, Albania Paris Peace Conference and Albanian Delegations 1918-1921, Vestprint, Tiranë 2012.
• AQIF PASHË ELBASANI (1860-1926), Summary of documents, Edit. M. Belegu, H. Kordha& R. Mita, Bashkia Elbasan, Tiranë 2012.
• BAJRAMI, Hakif, Bedri Pejani: a life and a death for ethnic Albania 1885-1946, Fjala, Prishtinë 1994.
• BISEDIMET E KËSHILLIT KOMBËTAR, 1920/ 1921, Shtypshkronja Mbrothësia, Tiranë 1923.
• ÇAMI, Muin, “On the establishment of the Committee “National Defense of Kosovo”, and its political orientation”, in: (Përmbledhjen me kumtesa) Komiteti Mbrojtja Kombëtare e Kosovës, Akademia e Shkencave të Shqipërisë, Instituti i Historisë-Tiranë, Instituti i Historisë-Prishtinë, Tiranë 2004, pp. 42-51.
• __________, & VERLI, M, Albania at the Peace Conference (1919-1920). Akademia e Shkencave të Shqipërisë, Kristalina-KH, Tiranë 2015.
• CASTELLAN, Georges, Histori e Ballkanit, (Transl: Arben Puto& Luan Omari) Çabej, Tiranë 1996.
• CULAJ, Lush, “King Zog’s governments for the National Issue”, Gjurmime Albanologjike, Seria e Shkencave Historike, no.49, Prishtinë 2019, pp. 267-281.
• ___________, Kosovo National Protection Committee 1918-1924, Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë 1997.
• DOBRUNA, Alban, “Gjakova and Kosovo National Protection Committee (1918-1924)”, Historical Science Series, Gjurmime Albanologjike, No.48/Prishtinë 2018, pp. 181-193.
• _______________, “The Contribution of Islamic Tariqats to the Kosovo National Protection Committee”, Univers, Tiranë 2020, pp. 67-75.
• DOÇI, Pal, Hoxha Kadri Prishtina life and works, Geer, Tiranë 2005.
• DUKA, Valentina, History of Albania 1912- 2000, ShBLU, Tiranë 2007.
• ELSHANI, Milazim, The Albanian state and Kosovo 1912-1939, University of Tirana, Faculty History-Philology, Unpublished Doctoral Thesis, Supervisor: Prof. Dr. Vlentina Duka, Tiranë 2016.
• GENERAL G.F. PHILLIPS AND KOSOVO NATIONAL PROTECTION COMITTE, Historical documents from Britanic Archive 1913-1921, (Eds.) E. Çeku dhe B. Destani, Tiranë & Londër, Instituti i Çështjeve Kombëtare, Qendra për Studime Shqiptare, Tiranë 2015.
• HASAN PRISHTINA, Summary of Documents 1908-1934, Edit. Kujtim Nuro & Nezir Bata, 8 Nëntori, Tiranë 1983.
• HISTORIA E POPULLIT SHQIPTAR, Volume III, Toena, Tiranë 2007.
• KASTRATI, Jup, “Hoxha Kadri- 40 th anniversary announcement”, Buletin ILPSH, no. 3, Shkodër 1965, pp. 433-441.
• MALKOLM, Noel. Kosovo, a Short History, (Transl; Abdullah Karjagdiu), Koha, Prishtinë 1998.
• MILO, Paskal, Politika e Jashtme e Shqipërisë, (1912-1939), Volume I, Toena, Tiranë 2013.
• MITA (TODRI), Rudina & Kordha, Hysen, Albanian political pluralism during the period 1914-1924, Ramagraf, Elbasan 2012.
• NOSI, Lef. Dokumente Historike 1912-1918, Instituti i Historisë, Tiranë 2007.
• PRIFTI, Kristaq & Shtylla, Zamir, “Komiteti Mbrojtja Kombëtare e Kosovës dhe veprimtaria e tij për çlirimin dhe unitetin kombëtar”, Studime Historike, nr. 4, Tiranë 1988, pp.137-149.
• ______________, “Contribution of the “MCR” Committee for the restoration of Albania’s independence and for national unification (1918-1924),” in: (Summary with paper releases Kosovo National Protection Committee, Akademia e Shkencave të Shqipërisë; Instituti i Historisë-Tiranë, Instituti i Historisë- Prishtinë, Tiranë 2004, pp. 16-32.
• RIFATI, Fitim, Kosova gjatë Luftës së Parë Botërore, Insituti i Historisë Kosovë, Prishtinë 2019.
• ___________, Organizatat Pararendëse të Komitetit “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës” (1913-1916), Instituti i Historisë Prishtinë, Kosova, no. 44, Prishtinë 2019, pp. 277-285.
• SHALA, Xheladin, “The role of the “KNP” Committee in the Albanian-Serbian wars during the years 1918-1921”, in: Summary with paper releases Kosovo National Protection Committee, Akademia e Shkencave të Shqipërisë, Tiranë 2004, pp. 109-129.
• SHTYLLA, Zamir, “About the Establishment of the Activity of the Committee Kosovo National Protection in the years 1918-1920”, Studime Historike, Akademia e Shkencave e RPSH: Instituti i Historisë, Year XXXX (XXIII), No. 3, Tiranë 1986, pp. 97-115.
• SKENDI, Eqber, Hoxhë Kadriu (Kadri Prishtina), Rilindja, Prishtinë 1992.
• THE STRUGGLE OF THE ALBANIAN PEOPLE FOR NATIONAL LIBERATION 1918-1920, (Summary with documents), Volume I, Edit. Muin Cami & Hidajete Luga (Bejtja), Akademia e Shkencave, Institute of History & General Directorate of Archives, Tiranë 1975.
• VLLAMASI, Sejfi, Ballafaqime Politike në Shqipëri (1897-1942), Marin Barleti, Tiranë 1995.
• VLORA, Eqerem Bej, Memories 1885-1925, (transl.) Afrim Koçi, Shtepia e Librit dhe Komunikimit, Tiranë 2003.
• XHAFA, Bajram, Lufta e Dibres 1920: qëndresa dibrane ndaj pushtimit ushtarak jugosllav në vitet 1918-1921, Camaj-Pipa, Shkoder 2001.