Tunika Tüylerinin Yerleşimi ve Çiçek Rengi Varyasyon Aralıklarının Tulipa L. (Lâle) Cinsinin Taksonomisindeki Önemi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 1 - 9, 31.08.2019

İsmail Eker

Öz

Tulipa L. / Lâle cinsi diğer tekçenekli bitkilerde olduğu gibi çiftçenekli taksonlara nazaran
ayırt edici morfolojik özellikler bakımından fakir bir cinstir. Altcins Eriostemones nispeten
daha kolay ayırt edilebilirken, altcins Tulipa’nın bazı taksonlarını morfolojik olarak ayırt
edebilmek, habitat ve coğrafik yayılışlarını bilmeden neredeyse imkânsızdır. Başka bir deyişle,
bazı Tulipa türleri için ölçülen ve gözlemlenen birçok karakter, aynı türün popülasyonları
arasında bile yüksek varyasyon düzeylerinde olduğundan türler arasında önemli oranda
çakışma göstermektedir. Bu nedenle birçok ulusal ve uluslararası herbaryumlarda bitkilerin
teşhislerinde yanlışlıklar vardır. Bu çalışmada tunika tüylerinin yerleşimi ve çiçek rengi
varyasyon aralıklarının taksonların ayrımında nasıl kullanılması gerektiği anlatılmaktadır.
Tanımlama hatalarını tamamen sıfırlamak mümkün değildir, ancak azaltmak için bu
çalışmada bazı ipuçları verilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

çiçek rengi, lâle, taksonomi, teşhis, Tulipa, tunika, varyasyon

Kaynakça

• Christenhusz, M.J.M., Govaerts, R., David, J.C., Hall, T., Borland, K., Roberts, P.S., Tuomisto, A., Buerki, S., Chase, M.W. ve Fay, M.F. (2013). Tiptoe through the tulips - cultural history, molecular phylogenetics and classification of Tulipa (Liliaceae). Botanical Journal of the Linnean Society 172: 280–328.
• Dobbs, L. (2003). Tulip — 70 stunning Varieties of The World’s Favorite Flower. St Martin’s, New York.
• Eker, İ., Babaç, M.T. ve Koyuncu, M. (2014). Revision of the genus Tulipa L. (Liliaceae) in Turkey. Phytotaxa 157: 001–112.
• Eker, İ., Yıldırım, H. ve Altıoğlu, Y. (2016). Tulipa cinnabarina subsp. toprakii (Liliaceae), a new subspecies from southwestern Anatolia. PhytoKeys 69: 65–70.
• Eker, İ. (2018). Tulipa L. Şu eserde: Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S., Ekşi, G., Güner, I. ve Çimen, A.Ö. (edlr.). Resimli Türkiye Florası 2: 880–926. ANG Vakfı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları. İstanbul.
• Hoog, M.H. (1973). On the origin of Tulipa. Şu eserde: Napier, E. ve Platt, J.N.O. (edlr.). Lilies And Other Liliaceae 47–64. The Royal Horticultural Society, London.
• Juodkaite, R., Naujalis, J.R., Navalinskiene, M. ve Samuitiene, M. (2005). Evaluation of tulip (Tulipa L.) decorative capacities and resistance to tulip breaking potyvirus in the tulip collection of the Botanical Garden of Vilnius University. Biologija 4: 64–70.
• Pavord, A. (1999) The Tulip. Bloomsbury, London.
• Stuessy, T.F. (2009). Plant Taxonomy: The Systematic Evaluation of Comparative Data/2nd ed. Columbia University Press, New York.
• Thiers, B. (1997). Index Herbariorum: A global directory of public herbaria and associated staff. New York Botanical Garden's Virtual Herbarium: http://sweetgum.nybg.org/science/ih, (erişim tarihi: 01.10.2018).
• Tuyl, J.M.Van ve Creij, M.G.M.Van (2006). Tulipa gesneriana and tulip hybrids. Şu eserde: Anderson, N.O. (ed.). Flower breeding and genetics: issues, challenges, and oppurtunities for the 21st century, 23: 613–637, Springer, Dordrecht.
• World Checklist of Selected Plant Families (WCSP). (2006): http://wcsp.science.kew.org, (erişim tarihi: 10.08.2018). Wilford, R. (2006). Tulips— species and hybrids for the gardener. Timber Press, Portland.