An ethnobotanical preliminary study in İkizce Ordu-Turkey district

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 3, 25 - 43, 01.09.2018

Afra Aydın Yeter Yeşil

Öz

This survey has an aim to identify the various folk usage of the plants in İkizce Ordu district. For this reason, an ethnobotanical study was initiated in face to face interviews with local residents in 8 settlements between June 2017-April 2018 in İkizce district. In this study, a total of 43 people, 19 female and 24 male, were interviewed and 60 plant specimens were collected. The information for these plants, such as local names, used parts, their usages, methods of preparation, administration dosage and duration of treatments have been recorded. The collected specimens are kept in the Herbarium of the Faculty of Pharmacy, Istanbul University ISTE . As a result of this identification, 41 taxa have been determined for several usages. Among them 15 taxa are used as medicinal purposes, 19 taxa as food, 4 taxa as veterinary field, 2 taxa as cosmetical purposes, 2 taxa as furniture making and firewood and 7 taxa for different purposes. The local names of 5 taxa are known but these plants are not used. The results were compared with the ethnobotanical studies in the near regions

Anahtar Kelimeler

Black Sea, ethnobotany, Ikizce, Ordu, traditional usage

İkizce Ordu-Türkiye ilçesinde etnobotanik bir ön çalışma

Öz

Bu araştırma, İkizce Ordu ilçesinde bitkilerin halk arasında çeşitli kullanılışlarını saptamak amacıyla yapılmıştır. Bu nedenle İkizce ilçesinde Haziran 2017-Nisan 2018 ayları arasında 8 yerleşim yerinde arazi çalışmaları ve yerel halk ile yüz yüze görüşmeler yapılarak etnobotanik bir çalışma başlatılmıştır. Bu çalışma sırasında 19’u kadın, 24’ü erkek olmak üzere toplam 43 kişi ile görüşülmüş ve 60 adet bitki örneği toplanmıştır. Bu bitkilerin yöresel adları, kullanılan kısımları, kullanılışları, hazırlanışları, uygulanış şekilleri ve uygulama süreleri hakkında bilgiler derlenmiştir. Toplanan örnekler, İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbaryumu’unda ISTE muhafaza edilmektedir. Bu çalışmanın sonucunda kullanılışı olan 41 takson saptanmıştır. Bunlardan 15 taksonun tıbbi, 19 taksonun gıda, 4 taksonun veteriner hekimlik, 2 taksonun kozmetik amaçla, 2 taksonun mobilya yapımı ve yakacak olarak ve 7 taksonun ise farklı amaçlarla kullanıldığı tespit edilmiştir. 5 taksonun yerel isimlerinin bilindiği fakat kullanılmadığı saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar yakın bölgelerde yapılan etnobotanik çalışmalar ile karşılaştırılmıştır

Anahtar Kelimeler

Etnobotanik, geleneksel kullanım, İkizce, Karadeniz, Ordu

Kaynakça

• Akbulut, S. ve Bayramoglu, M.M. (2014). Reflections of socio-economic and demographic structure of urban and rural on the use of medicinal and aromatic plants: The sample of Trabzon Province. Ethno Med 8: 89-100.
• Birinci, S. (2008). Doğu Karadeniz Bölgesinde Doğal Olarak Bulunan Faydalı Bitkiler Ve Kullanım Alanlarının Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Cansaran, A., Kaya, Ö.F. ve Yıldırım, C. (2007). Ovabaşı, Akpınar, Güllüce ve Köseler köyleri (Gümüşhacıköy/Amasya) arasında kalan bölgede etnobotanik bir araştırma. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 19: 243-257.
• Cansaran, A. ve Kaya, Ö.F. (2010). Contributions of the ethnobotanical investigation carried out in Amasya district of Turkey (Amasya-Center, Bağlarüstü, Boğaköy and Vermiş villages; Yassıçal and Ziyaret towns). BioDiCon 3: 97-116.
• Davis, P.H.(1965-1985). Flora of Turkey And The East Aegean Islands, 1-9. Edinburgh Univ. Press, Edinburgh.
• Davis, P.H., Mill, R.R. ve Tan, K.(edlr.) (1988). Flora of Turkey And The East Aegean Islands, 10. Edinburgh Univ. Press, Edinburgh.
• Demir, E., Sürmen, B., Özer, H.ve Kutbay H.G. (2017). Salıpazarı ve çevresinde (Samsun/Türkiye) doğal olarak yetişen bitkilerin etnobotanik özellikleri. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi 7(2):68-78.
• Ertuğ, F. (2014). Etnobotanik kaynakları. Şu Eserde: Güner A. (Ed.). Resimli Türkiye Florası, Cilt 1, Ang Vakfı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, İstanbul
• Ezer, N. ve Arısan-Mumcu, Ö. (2006). Folk medicines in Merzifon (Amasya, Turkey). Turk J Bot 30: 223-230. Fransworthy, N.R. (1990). The role of entnopharmacology in drug development. Şu eserde: Proceeding of Cıba Foundation Symposium on Bioactive Compound From Plants, 154. Wileyandsons, pp. 2-21.
• Gül, V. ve Seçkin Dinler, B. ( 2016) Kumru (Ordu) yöresinde doğal olarak yetişen bazı tıbbi ve aromatik bitkiler. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 11 (1):146-156.
• Gül, V. ve Topçu, E. (2017). Salıpazarı (Samsun) ilçesinde yayılış gösteren zehirli bitkiler üzerine bir araştırma. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 4(2): 162–168.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. ve Başer, K.H.C. (edlr.). (2000). Flora of Turkey And The East Aegean Islands, 11. Edinburgh University Press, Edinburgh
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T. (edlr.) (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul.
• Güner, A. (2014). Resimli Türkiye Florası, Cilt 1. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, Flora Dizisi 2, İstanbul. Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım, H., Aslan, S., Ekşi, G., Güner, I. ve Çimen, A.Ö. (2018). Resimli Türkiye Florası, Cilt 2, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, İstanbul.
• Kandemir, A. (2002). Şalpazarı (Trabzon) yöresindeki bazı bitkilerin yerel adları ve kullanım amaçları. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6: 119-124.
• Karaköse, M. ve Karaköse, G. Ç. (2017). Medicinal and aromatic plants of Esenli (Giresun) forest planning unit. Int. J. Sec. Metabolite, 4; 3: 285-305.
• Kendir, G. ve Güvenç, A.( 2010). Etnobotanik Ve Türkiye’de etnobotanik çalışmalara genel bir bakış. Hacettepe Üniv. Ecz. Fak. Der. 30: 49-80.
• Özçelikay, G., Şar, S. ve Asil, E. (1997). 1989-1995 yılları arasında sağlık bakanlığı tarafından bitkisel ilaçlar için verilen ithal ve üretim ruhsatları üzerinde bir çalışma. Şu Eserde: Coşkun, M. (ed.), VI. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı Bildiri Kitabı, s. 482-489, Ankara.
• Polat, R., Çakılcıoğlu,U., Kaltalıoğlu, K., Ulusan, M.D. ve Türkmen, Z. (2015). An ethnobotanical study on medicinal plants in Espiye and its surrounding (Giresun-Turkey). J Ethnopharmacol 163: 1-11.
• Principe, P.P. (1991). Valingthe Biodiversity of Medicinal Plants. Şu eserde: Akerele, O., Heywood, V., Synge,H.(edlr.), Conservation of Medicinal Plants pp. 79-124. Cambridge Univ. Press, Cambridge
• Sağıroğlu, M., Arslantürk, A., Akdemir, Z.K. ve Turna, M. (2012). An ethnobotanical survey from Hayrat (Trabzon) and Kalkandere (Rize/Turkey). BioDiCon 5: 31-43.
• Saraç, D.U., Özkan, Z.C. ve Akbulut, S. (2013). Ethnobotanic features of Rize/Turkey Province. BioDiCon 6;3: 57-66.
• Sezik, E., Zor, M. ve Yesilada, E. (1992). Traditional medicine in Turkey II. folk medicine in Kastamonu. Int J Pharmacogn 30: 233-239.
• Temizel, İ. (2002). İkizce (Ünye-Ordu) Yöresi Volkanik Kayaçların Petrografik, Jeokimyasal ve Petrolojik İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Türkan, Ş., Malyer, H., Öz Aydın, S. ve Tümen, G. (2006). Ordu ili ve çevresinde yetişen bazı bitkilerin etnobotanik özellikleri. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 10: 162-166.
• Yazıcıoğlu, A. ve Tuzlacı, E. (1995). Folk medicinal plants of Trabzon (Turkey). Marmara Pharm J 11: 333-342.
• Yazıcıoğlu, A. ve Tuzlacı, E. (1996). Folk medicinal plants of Trabzon (Turkey). Fitoterapia 67: 307-318.
• Yeşilyurt, E.B., Şimşek, I., Akaydın, G. ve Yeşilada, E. (2017). An ethnobotanical survey in selected districts of the Black Sea region (Turkey). Turk J Bot 41: 47-62.
• Yıldırımlı, Ş. (2004). Etnobotanik ve türk etnobotaniği, Kebikeç İnsan Bilimleri için Kaynak Araştırmaları Dergisi 17, 175-193. http://www.ikizce.gov.tr, (erişim Tarihi: 02.07.2018).