Ixiolirion (Ixioliriaceae) Cinsi Üzerine Nomenklatürel Bir Çalışma

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 3, 45 - 48, 30.12.2020

Yusuf Menemen

Öz

Ixiolirion Fisch. ex Herb. cinsi birkaç türden oluşmasına rağmen, cinsin ve içerisindeki taksonların taksonomik durumu her zaman tartışılmıştır. Bu çalışmada, Amaryllis tatarica Pall. (≡Ixiolirion tataricum (Pall.) Schult. & Schult.f.) için bir lektotip belirlenmiştir. Ixiolirion tataricum tür altı taksonu bulunmaksızın tür seviyesinde monotipik bir takson olarak tanınmıştır. Kolpakowskia ixiolirioides Regel türünün Ixiolirion cinsine taşındığında varyete düzeyinde (I. tataricum var. ixiolirioides (Regel) X.H. Qian) değil, tür seviyesinde Ixiolirion ixiolirioides (Regel) Dandy olarak tanınmasının daha uygun olacağına karar verilmiştir. Cinsin familya adının kaynaklarda farklı yazılışı üzerine bir değerlendirmede bulunulmuştur. Pfeiffer (1874) tarafından I. montanum olarak belirlenen cinsin tip türü teyit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Amaryllis tatarica, Ixiolirionaceae, Ixiolirion ixiolirioides, Kolpakowskia

Teşekkür

Resimli Türkiye Florası Projesini destekleyen ANG Vakfı'na; ANK, E, G, HUB, ISTE, K ve NGBB herbaryumlarında herhangi bir şekilde bu çalışmaya katkı sağlayan herbaryum personeline ve Ixiolirion tataricum (=Amaryllis tatarica) taksonunun ünlü botanikçi Pallas tarafından toplanmış tip örneğinin bulunduğu rapor edilen LE Herbaryumu’ndaki Kafkas seksiyonunda ve Genel Herbaryum’da varlığını kontrol eden Doç. Dr. Hasan Yıldırım’a ve ona yardımcı olan personele teşekkür ederim. Adlandırma ile ilgili bazı hususlarda sık sık istişarede bulunduğum özellikle J. McNeill’e ve N. Turland’a teşekkürü borç bilirim.

Kaynakça

• Cullen, J. (2011). Ixioliriaceae. Şu eserde: Cullen, J., Knees, S.G., Cubey, H.S. ve Shaw, J.M.H. (edlr.). The European Garden Flora Flowering Plants: A Manual for the Identification, 196. Cambridge University Press, Cambridge.
• Christenhusz, M.J.M., Fay, M.F. ve Chase, M.W. (2017). Ixioliriaceae. Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants, 164. Kew Publishing, Richmond; University of Chicago Press, Chicago.
• Farr, E.R. ve Zijlstra, G. (edlr.) (1996+). Index Nominum Genericorum (Plantarum). <http://botany.si.edu/ing>, [erişim tarihi: 4 viii 2020].
• Govaerts, R.H.A. (2020). Ixioliriaceae. World checklist of selected plant families published update. Facilitated by the Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. <http://apps.kew.org/wcsp/home.do>, [er. tar.: 16 vi 2020].
• Gorshkova, S.G. (1935). Ixiolirion. Şu eserde: Komarov V.L. (ed.). Flora of USSR 4: 490-492[373-375]. Izdatel'stvo Akademii Nauk SSSR, Leningrad.
• Herbert, W. (1821). Ixiolirion. An Appendix [Botanical Magazine] 37-38. James Ridgway, London.
• Mill, R.R. (1984). Ixiolirion. Şu eserde: Davis PH (ed.). Flora of Turkey and the East Aegean Islands 8: 373-374. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Pallas, P. S. (1776). Amaryllis tatarica. Reise durch verschiedene Provinzen des Rußischen Reichs. 3(2): App. 727. Kayserliche Academie der Wissenschaften, St. Petersburg.
• Pfeiffer, L. (1874). Ixiolirion. Nomenclator botanicus. Nominum ad finem anni 1858 publici juris factorum, classes, ordines, tribus, familias, divisiones, genera, subgenera vel sectiones designantium enumeratio alphabetica. Adjectis auctoribus, temporibus, locis systematicis apud varios, notis literariis atque etymologicis et synonymis, 1: 1776. Sumptibus Theodori Fischeri, Cassellis.
• Qian, X.H. (1984). 中国鸢尾蒜属的研究 [Çin’deki Ixiolirion cinsi üzerine bir çalışma]. Bulletin of Botanical Research, Harbin 4(2): 157-158.
• Regel, K. (1877). Kolpakowskia. Trudy Imperatorskago S.-Peterburgskago Botaniceskago Sada 5: 634-635.
• Regel, K. (1878). Kolpakowskia. Gartenflora. 27: 294-296. F. Enke, Erlangen.
• Regel, E. (1879). Amaryllideae. Trudy Imperatorskago S.-Peterburgskago Botaniceskago Sada. Acta Horti Petropolitani 6: 492-494.
• Schultes, J.A. ve Schultes, J.H. (1829). Ixiolirion. Şu eserde: Roemer J.J. ve Schultes J.A. (edlr.). Systema vegetabilium :secundum classes, ordines, genera, species. Cum characteribus, differentiis et synonymiis. 7: 752-753. Sumtibus J.G. Cottae, Stuttgardtiae.
• Turland, N.J., Wiersema J.H., Barrie, F.R., Greuter, W., Hawksworth, D.L. vs. (2018). International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Shenzhen Code) adopted by the Nineteenth International Botanical Congress Shenzhen, China, July 2017. Regnum Vegetabile 159. Koeltz Botanical Books, Glashütten.
• Wendelbo, P. (1970). Amaryllidaceae. Şu eserde: Rechinger K.H. (ed.). Flora Iranica 67: 1-8. Akademische Druck-und Verlagsanstalt, Graz. Wiktionary contributors (202o). 'λείριον', Wiktionary, The Free Dictionary, <https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%B9%CE%BF%CE%BD&oldid=59440275> [er. tar. 4 viii 2020].
• Zhanhe, J. ve Meerow, A.W. (2000). Ixiolirion. Şu eserde: Zhengyi, W. ve Raven, P.H. (edlr.), Flora of China, 24: 269-270. Missouri Botanical Garden Press, St. Louis.