Cistus × florentinus Lam. (Cistaceae): Türkiye Florası İçin Yeni Bir Melez Kaydı

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 30 - 40, 31.12.2021

Fatma Şen Hayri Duman

Öz

Cistus x florentinus Lam., gösterişli çiçekleri ve her dem yeşil, yoğun yapraklarıyla süs bitkisi olarak ticareti yapılan ve Akdeniz ülkelerinin kıyı şeritlerinde doğal yayılış gösteren Cistus monspeliensis L. (Pamukluk) ve Cistus salviifolius L. (Kartli) türlerinin bir melezidir. Türkiye’de yayılışı Muğla ilinin, Bodrum ilçesi, Yalı Mevkii civarında, yol kenarları ve orman açıklıklarında tespit edilmiştir. Bu kayıt ile Cistus x florentinus (isim önerisi- akpamukluk) taksonu, Cistus L. cinsinin Türkiye’de yayılış gösteren ilk doğal melez kaydı olarak bildirilmektedir. Bu makalede Cistus x florentinus taksonuna ait tanımlayıcı betim ve çizim sunulmaktadır. Ayrıca ebeveyn türlerle kıyaslandığı, tablo, harita ve fotoğraflar da yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cistaceae, Cistus L., C. monspeliensis, C.salviifolius, C. x florentinus, melez, Türkiye

Teşekkür

Resimli Türkiye Florası Projesi kapsamında “Türkiye Cistus L. Türlerinin Morfolojik Özellikleri ve Sistematiği” tezine destek olan ANG Vakfı’na, ANK, GAZI, EGE, HUB, ISTE, ISTF, NGBB herbaryumları sorumlu ve çalışanlarına, Fransızca metinlerin çevirileri konusunda yardımcı olan Fuat Turan’a ve harita çiziminde yardımından dolayı Tolga Görüm’e teşekkür ederiz. Bu makale yüksek lisans tezinin bir bölümünü içermektedir.

Cistus x florentinus Lam. (Cistaceae): A New Hybrid Record for the Flora of Turkey

Öz

Cistus x florentinus Lam. is a hybrid of Cistus monspeliensis L. (Pamukluk) and Cistus salviifolius L. (Kartli), which are naturally distributed in the coastal areas of Mediterranean countries. Due to its spectacular flowers, evergreen and dense leaves, Cistus x florentinus Lam. is also a commercially popular ornamental plant. A natural distribution of this hybrid species was determined in the roadsides and open spaces of forest around Yalı Mevkii in Bodrum district of Muğla province in Turkey. This record of Cistus x florentinus (“akpamukluk” is proposed as Turkish name) taxon is the first record as a natural hybrid of Cistus L. genus distributed in Turkey. In this article, a descriptive explanation and drawing of Cistus x florentinus taxon is presented. In addition, a comparative table with parent species, a distribution map and photos are provided.

Anahtar Kelimeler

Cistaceae, Cistus L., C. monspeliensis, C. salviifolius, C. x florentinus, hybrid, Turkey

Kaynakça

• Al-Sheikh Hamed, H. H. M. (2009) Qualitiy Control of Cistus incanus Containinig Pharmaceutical Preparations, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Petra University, Faculty of Pharmacy, Amman-Jordan
• Aubin, P. (1986). Deuxième aperçu sur la flore des environs de Genolhac (Gard), la Cézarenque. In: Bulletin mensuel de la Société linnéenne de Lyon, 55ᵉ année, 4, avril 1986. pp. 133-136 doi: https://doi.org/10.3406/linly.1986.10756
• Davis, P.H., Mill. R.R. ve Tan, K. (edlr.). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol 1: 506-508. Edinburgh Univ. Press, Edinburgh.
• Davis, P.H., Mill. R.R. ve Tan, K. (edlr.). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol 10: 61-62. Edinburgh Univ. Press, Edinburgh. Demoly J.-P. (1996). Les Hybrides Binaires Rares Du Genre Cistus L. (Cistaceae), Anales Jardin Botanico de Madrid, 54, 241-254
• Erdoğru. M. A. Ve Özgiray A. (2017), Bodrum Yarımadasının Tarihi Coğrafyası. Halikarnas Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti. Muğla
• Ferrer-Gallego, P. P., (2016). Typification of three Lamarck’s names in Cistus L. (Cistaceae). PHYTOTAXA, 255 (3):259-266
• Ferrer-Gallego, P. P., Laguna, E., Crespo, M. B., (2013). Typification of six Linnaean names in Cistus L. (Cistaceae). TAXON 62 (5), 1046–1049
• Global Biodiversity Information Facility (GBIF): https://www.gbif.org/, erişim tarihi: 02 vi 2021
• Guzman, B. ve Vargas, P. (2009). Historical biogeography and character evolution of Cistaceae (Malvales) based on analysis of plastid rbcL and trnL-trnF sequences. Organisms, Diversity & Evolution 9 (2009), 83–99
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T., (edlr.) (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, 368-369 İstanbul.
• Kubitzki, K. ve Arrington, J. M. (2003). Cistaceae. In: Kubitzki K, Bayer, C, (Eds.) Kubitzki’s The Families and Genera of vascular plants. Vol 5. 62–63. Springer, Berlin & Heidelberg & New York.
• Küpeli E. ve Yeşilada E. (2007). Flavonoids with anti-inflammatory and antinociceptive activity from Cistus laurifolius L. leaves through bioassay-guided procedures. Journal of Ethnopharmacology, 112 (2007) 524–530
• Lamarck J. B. P. ve Marie, J. L. (1786), Encyclopedie methodique. Botanique. 2: 17, Paris Marrero A., Almeida, R. & Rios, C. (2007). CISTUS GRANCANARIAE SP. NOV (CISTACEAE) UNA NUEVA ESPECIE PARA GRAN CANARIA (ISLAS CANARIAS). Bot. Macaronésica, 27: 73-88
• Papaefthimiou, D., Papanikolaou, A., Falara, V., Givanoudi, S., Kostas, S., Kanellis, K (2014). Genus Cistus: a model for exploring labdane-type diterpenes’ biosynthesis and a natural source of high value products with biological, aromatic, and pharmacological properties. Frontiers in Chemistry, Volume 2, Article 35, 1-19 doi: 10.3389 fchem.2014.00035
• Sargın, S. A., Selvi, S. (2016). Türkiye’ de Yayılış Gösteren Cistus L. (Cistaceae) Cinsinin Karşılaştırmalı Yaprak Anatomisi. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 6(2): 41-48
• Sweet R., F. L. S. (1825-1830). Cistineae the Natural Order of Cistus or Rock-Rose. James Ridgway, London
• The International Plant Names Index (IPNI). (2008): http://www.ipni.org, (erişim tarihi: 09 Mayıs 2021).
• Tutin, T. G., Heywood, V. H., Burges, N. A., Moore, D. M., Valentine, D.H., Walters, S.M., WEBB, D. A., (1968). Flora Europea, Volume 2, Great Britain at the Cambridge University Press, Cambridge
• WFO (2021): World Flora Online. Published on the Internet; http://www.worldfloraonline.org. Accessed on: 09 May 2021 WFO (2021)