Hızlı, Güvenilir ve Ev Ortamında Doku Kültürü Yöntemi ile Tohum Kapsülünden Orkidenin (Dendrobium sp.) Çoğaltılması

Yıl 2022, Cilt 9, Sayı 3, 55 - 60, 30.12.2022

Fatma TUNABOYLU Elif YÜZBAŞIOĞLU

Öz

Son yıllarda, birçok süs bitkisinin çoğaltılmasında ve ıslahında, geleneksel yöntemlerin yanı sıra, biyoteknolojik bir yöntem olan bitki doku kültürü tekniği de yaygın olarak kullanılmaktadır. Orkide doku kültürü yöntemi ile çoğaltılan ilk süs bitkilerinden biridir. Orkidenin doku kültürü ile çoğaltılması, tüm dünyada satın alınabilir ve yaygın bir süs bitkisi haline dönüşmesine neden olmuştur. Bu çalışmada, in vitro koşularda orkidenin aktif kömür içeren MS besiyeri ortamında mikro çoğaltımı amaçlanmıştır. Laboratuvar çalışması tamamen ev ortamında sağlanmış ve başarılı bir şekilde sonuçlanmıştır. Olgun orkide tohumları asimbiyotik olarak aktif kömür içeren MS ortamında çimlendirildikten sonra, kallus dokusu elde edilmiştir. Kallus dokusundan da çok sayıda orkide bitkicikleri elde edilmiştir. İn vitro koşullarda üretilen orkide bitkicikleri sphagnum yosunu kullanılarak dış ortama alıştırılmıştır. Sonuçta, bitki doku kültürü yöntemi ile tohumdan aktif kömür içeren ortamda başarılı bir şekilde orkide mikroçoğaltım gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aktif Kömür, mikroçoğaltım, spagnum yosunu, Dendrobium sp.

Kaynakça

• Bektaş, E. (2016). Dactylorhiza urvileana’nın in vitro asimbiyotik çimlendirilmesi ve fidelerinin oluşturulması. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 17 (1): 89-95.
• Cardoso, J.C., Zanello, C.A. ve Chen , J-T. (2020). An overview of orchid protocorm-like bodies: mass propagation, biotechnology, molecular aspects, and breeding. Int. J. Mol. Sci. 21: 985: doi:10.3390/ijms21030985.
• Chase, M.W., Cameron, K.M., Freudestein, J.V., Pridgeon, A.M., Salazar, G., Van den Berg, C. ve Schuiteman, A. (2015). An update classification of Orchidaceae. Bot. J. Linn. Soc. 177: 151–174.
• Da Silva, J.A.T., Cardoso, J.C., Dobránszki, J. ve Zeng, S. (2015). Dendrobium micropropagation: a review. Plant Cell Rep. 34: 671–704.
• De Stefano, D., Costa, B.N.S., Downing, J., Fallahi, E. ve Khoddamzadeh, A.A. (2022). In-vitro micropropagation and acclimatization of an endangered native orchid using organic supplements. Am J Plant Sci. 13: 380-393.
• Mohanty, P., Paul, S., Das, M.C., Kumaria, S. ve Tandon, P. (2012). A simple and efficient protocol for the mass propagation of Cymbidium mastersii: an ornamental orchid of Northeast India. AoB PLANTS 2012: pls023; doi:10.1093/aobpla/pls023.
• Murashige, T. ve Skoog, F. (1962). A revised medium for rapid growth and bioassays with tobacco tissue cultures. Plant Physiol. 15: 473-497.
• Nge, K.L., Nwe, N., Chandrkrachang, S. ve Stevens, W.F. (2006). Chitosan as a growth stimulator in orchid tissue culture. Plant Sci. 170: 1185–1190.
• Nongdam P. ve Tikendra, L. (2014). Establishment of an efficient ın vitro regeneration protocol for rapid and mass propagation of Dendrobium chrysotoxum Lindl. using seed culture. The Scientific World Journal. 740150, http://dx.doi.org/10.1S155/2014/740150
• Özzambak, M.E. Süs Bitkilerinde Doku Kültürü Uygulamaları. https://www.turktob.org.tr/upload/dergi/14/16-21.pdf. (Erişim tarihi:31.05.2022)
• Riva S.S. (2016). In Vitro Regeneration and Rapid Multiplication of Two Orchid Varieties of Dendrobium bensoniae and Dendrobium aphyllum. Yüksek Lisans Tezi, Biotechnology Program Department of Mathematics and Natural Sciences BRAC University, Bangladesh.
• Warghat, A.R., Bajpai, P.K., Srivastava, R.B., Chaurasia, O.P., Chauhan, R.S. ve Sood, H. (2014). In vitro protocorm development and mass multiplication of an endangered orchid, Dactylorhiza hatagirea. Turk J Bot. 38: 737-746.
• Yüzbaşıoğlu, E. ve Dalyan E. (2017). Büyüme hormonları ve aktif kömürün in vitro koşullarda kardelen (Galanthus woronowii Losinsk.) soğancık oluşumuna etkisi. Mediterr Agric Sci. 30 (3): 239-243.
• Yüzbaşıoğlu, E., Dalyan, E., Bona, M. ve Öz, G. (2012). In vitro propagation of endemic plant Centaurea arifolia Boiss. Taxa. Eur J Biol. 71 (2): 121-127.