Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Factors Affecting Social Media Addiction in University Students and the Relationship of Social Media Addiction with Depression and Fear of Missing Out

Yıl 2023, , 334 - 348, 30.09.2023
https://doi.org/10.51982/bagimli.1191206

Öz

Objective: The study was a cross-sectional study to determine the factors affecting social media addiction in university students, relationship between social media addiction and depression, relationship between social media addiction and fear of missing out.
Method: The research was conducted with 448 students studying at a university in the West. Data were collected using the questionnaire form,Social Media Addiction Scale-Adult Form(SMAS-AF),Üsküdar Fear of Missing Out Scale (Ü-FOMOS) and Beck Depression Inventory(BDI).
Results: The mean SMAS-AF score averages of female students were higher than that of male students, the SADS-AF score decreased as the age increased. Increasing mother's use of social media, the use of drugs by the students, the increase in the frequency of social media use, increase in social media usage time in a single session, connecting to social media with a smart phone, using social media for sharing increases the SMAS-AF score. There was a weak positive correlation between students' SMAS-AF scores and BDI scores, a moderately positive correlation between SMAS-AF scores and ÜFOMOS scores. The three strongest factors in the increase of social media addiction are ÜFOMOS score, social media use for more than 3 hours per day and BDI score, respectively.
Conclusion: Students have a moderate level of social media addiction. Depression and social media addiction affect each other bilaterally. Likewise, the fear of missing out and social media addiction affect each other bilaterally. It can be suggested that students be informed about the negative consequences of social media addiction and social media literacy, and that public service announcements about addiction should be broadcast on social media.

Kaynakça

  • Senemoğlu N. Gelişim, Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. 1. Baskı, Ankara: Spot Matbaası, 1997: 37.
  • Selçuk Z. Gelişim ve Öğrenme. 10. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2004:1-20.
  • Balat GU, Akman B. Lise öğrencilerinin psikolojik durumların sosyo demografik özelliklerine göre incelenmesi. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi 2006; 13(1): 3-12.
  • Volkow, ND, Li TK. Drugs and alcohol: treating and preventing abuse, addiction and their medical consequences. Pharmacology and Therapeutics 2005; 108(1): 3-17.
  • Chambers RA, Taylor JR, Potenza MN. Developmental neurocircuitry of motivation in adolescence: a critical period of addiction vulnerability. American journal of psychiatry 2003; 160(6): 1041-1052.
  • Aktan E. Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi 2003; 5(4): 405-421.
  • APA. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th edition (DSM-5). Washington DC: American Psychiatric Association, 2013.
  • Turel O, Brevers D, Bechara A. Time distortion when users at-risk for social media addiction engage in non-social media tasks. Journal of Psychiatric Research 2018; 97: 84-88.
  • Longstreet P, Brooks S. Life satisfaction: A key to managing internet & social media addiction. Technology in society 2017; 50: 73-77.
  • Limayem M, Cheung CM. Predicting the continued use of Internet-based learning technologies: the role of habit. Behaviour & Information Technology 2011; 30(1): 91-99.
  • Turel O, Serenko A. The benefits and dangers of enjoyment with social networking websites. European Journal of Information Systems 2012; 21(5): 512-528.
  • Milani L, Osualdella D, Di Blasio P. Quality of interpersonal relationships and problematic internet use in adolescence. CyberPsychology & Behavior 2009; 12(6): 681-684.
  • Ögel K. İnternet Bağımlılığı: İnternetin Psikolojisini Anlamak ve Bağımlılıkla Başa Çıkmak. 1. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2012: 17-23.
  • Yılmaz S. İnternet ve İnternet Kafelerin İlk ve Orta Öğretim Öğrencilerine Etkileri. Yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
  • Lenhart A. Teens social media and technology overview 2015. http://www.pewinternet.org/2015/04/09/teens-social-media-technology-2015/ (16 Kasım 2022 tarihinde ulaşıldı).
  • Duggan M, Ellıson NB, Lampe C, et al. Social Media Update 2014. https://www.pewresearch.org/internet/2015/01/09/social-media-update-2014/ (16 Kasım 2022 tarihinde ulaşıldı).
  • Dahlstrom E, de Boor T, Grunwald P, Vockley M. ECAR national study of undergraduate students and information technology 2011. https://grunwald.com/pdfs/EDUCAUSE_Grunwald_College_Student_Tech_Study.pdf ( 16 Kasım 2022 tarihinde ulaşıldı).
  • Yen JY, Yen CF, Chen CC, et al. Family factors of ınternet addiction and substance use experience in Taiwanese adolescents. CyberPsychology and Behavior 2007; 10(3): 323–329.
  • Sarıçam F. Öğrencilerin Okul Dışı Sosyal Medya Kullanım Amaçlarının Öğrencilerin Ders Başarılarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015.
  • Bedir A. Sosyal Medya Kullanımının Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2016.
  • Strasburger VC. Risky business: what primary care practitioners need to know about the infl uence of media on adolescents. Primary Care Clinics in Office Practice 2006; 33: 317–348 .
  • Fox J, Moreland JJ. The dark side of social networking sites: an exploration of the relational and psychological stressors associated with Facebook use and affordances. Computers in Human Behavior 2015; 45: 168–176.
  • Wang P, Wang X, Wu Y, et al. Social networking sites addiction and adolescent depression: a moderated mediation model of rumination and self-esteem. Personality and Individual Differences 2018; 127: 162-167.
  • Dossey L. FOMO, digital dementia, and our dangerous experiment. Explore: The Journal of Science and Healing 2014; 10(2): 69-73.
  • Şahin C, Yağcı M. Sosyal medya bağımlılığı ölçeği-yetişkin formu: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 2017; 18(1): 523-538.
  • Deniz L, Tutgun-Ünal A. Sosyal medya çağında kuşakların sosyal medya kullanımı ve değerlerine yönelik bir dizi ölçek geliştirme çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2019; 11(18): 1025-1057.
  • Metin, B, Pehlivan R, Tarhan N. Üsküdar gelişmeleri kaçırma korkusu ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. The Journal of Neurobehavioral Sciences 2017; 4(2): 43-46.
  • Beck AT, Ward C, Mendelson M, Erbaugh JJAGP. Beck depression inventory (BDI). Arch Gen Psychiatry 1961; 4(6): 561-571.
  • Hisli N. Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliliği ve güvenilirliği. J. Psychology 1989; 7: 3-13.
  • Andreassen CS, Billieux J, Griffiths MD, et al. The relationship between addictive use of social media and video games and symptoms of psychiatric disorders: a large-scale cross-sectional study. Psychology of Addictive Behaviors 2016; 30(2): 252.
  • Bozkurt İ. Sosyal Medya Bağımlılık Düzeyi ile Temel Psikolojik İhtiyaçlar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021.
  • Gündoğdu S. Üniversite Öğrencilerinde Ertelemenin Problemli Sosyal Medya, İnternet, Akıllı Telefon Kullanımları ve Kişilik Özellikleri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021.
  • Koç A, Gökler ME, Bilgehan T. Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve takıntılı özçekim davranışının sosyal medya kullanım sıklığı bakımından karşılaştırılması. Yeni Symposium 2019; 57(4): 15-20.
  • Kıran S, Küçükbostancı H, Emre İE. Sosyal medya kullanımının kişiler üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi 2020; 13(4): 435-441.
  • Çayırlı E. Sosyal Medya Kullanım Özelliklerinin Kişilik Yapılanmaları, Yaşam Doyumu ve Depresyon Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul; Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.
  • Eşer AK, Alkaya SA. Hemşirelik öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık durumu ve gelişmeleri kaçırma korkusunun incelenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi 2019; 1(1): 27-36.
  • Çiftçi H. Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 2018; 7(4): 417-434.
  • Koçak M, Traş Z. Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ile sosyal ortamlarda gelişmeleri kaçırma korkusu ve yaşamın anlamı arasındaki yordayıcı ilişkiler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 2021; 10(3): 1618-1631.
  • Aliusta Z, Akmanlar Z, Gökkaya F. Üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri ve sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2019; 20(1): 10-13.
  • Koç T. Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Öznel İyi Oluşun Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021.
  • Özdemir Z. Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı. Beykoz Akademi Dergisi 2019; 7(2): 91-105.
  • Uğurlu Ö, Yakın M. Sosyal Medyada Kimlik Temsilinin Mekân Üzerinden Okunması: Foursquare. 1. Baskı, İstanbul: Kalkedon Yaynları, 2015: 199-240.
  • Kovan A, Ormancı N. Üniversite öğrencilerinin sosyal medyadaki gelişmeleri kaçırma korkusu ile sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişki: COVID-19 pandemi örneği. Erciyes İletişim Dergisi2021; 2: 125-145.
  • Karaboğa MT. Üniversite öğrencilerinin bir sosyalleşme alanı olarak sosyal medya hakkındaki görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2018; 14(3): 912-936.
  • Ho SS, Lwin MO, Lee EW. Till logout do us part? comparison of factors predicting excessive social network sites use and addiction between Singaporean adolescents and adults. Computers in Human Behavior 2017; 75: 632-642.
  • Bozok M. Türkiye’de ataerkillik, kapitalizm ve erkeklik ilişkilerinde biçimlenen babalık. Fe Dergi 2018; 10(2): 30-42.
  • Ertem Ö, Yazıcı S. Ergenlik döneminde psiko-sosyal sorunlar ve depresyon. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 2006; 9(9): 7-12.
  • Smetana JG, Campione-Barr N, Metzger A. Adolescent development in interpersonal and societal contexts. Annu. Rev. Psychol. 2006; 57: 255-284.
  • Balcı Ş, Gölcü A. Facebook addiction among university students in Turkey: Selcuk university example. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 2013; 1(34): 255-278.
  • Bandura A. Social cognitive theory of mass communication. Media Psychology2001; 3(3): 265-299.
  • CASA. National survey of American attitudes on substance abuse XVI: teens and parents. The National Center on Addiction and Substance Abuse at Columbia University 2011; 633(3): 79-137.
  • Hebden R, Lyons AC, Goodwin I, McCreanor T. “When you add alcohol, it gets that much better” university students, alcohol consumption, and online drinking cultures. Journal of Drug Issues 2015; 45(2): 214–226.
  • Freeman B, Chapman S. British American tobacco on Facebook: undermining article 13 of the global World Health Organization framework convention on tobacco control. Tobacco Control 2010; 19(3): 1–9.
  • Morgan E.M, Snelson C, Elison-Bowers P. Image and video disclosure of substance use on social media websites. Computers in human behavior 2010; 26(6): 1405-1411.
  • Karaca Ö. Farklı Okul Türlerinde Öğrenim Gören Lise Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı ile Akademik Güdülenmenin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2019.
  • Goudriaan AE, Oosterlaan J, de Beurs E, Van den Brink W. Pathological gambling: a comprehensive review of biobehavioral findings. Neuroscience & Biobehavioral Reviews 2004; 28(2): 123-141.
  • Yılmaz M, Yılmaz A, Sönmez CI, Aşıkhasan İ. Düzce ili aile sağlığı merkezi çalışanlarında internet, sigara, alkol, madde bağımlılığı ile kişilik ilişkisi. Prevalence 2019; 30: 38.
  • Cömert I.T. İstanbul’da Yaşayan 18-28 Yaş Arası Üniversite Öğrencilerinin İnternet ve Madde Kullanımlarının İlişkilendirilmesi. Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, 2007.
  • Sefer C. Madde Kullanım Bozukluğu Olan Erkek Hastalarda İnternet Bağımlılığı ve Bağlanma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul; Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
  • Dinç M. Lise Öğrencilerinde Özgül İnternet Bağımlılığının Bağlanma Stilleri ve Mizaç Özellikleri Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul; Marmara Üniversitesi eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2017.
  • Öner Ö, Ergüder T, Çakır B, et al. Ergenlerin bildirdiği dürtüsellik belirtileri ve ruhsal sorunlar: epidemiyolojik bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi 2012; 23: 1-9.
  • Yilman M. A. Lise Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin; Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
  • Wu M, Jakubowicz P, Cao C. Internet Mercenaries and Viral Marketing: The Case of Chinese Social Media. Wu, M (editor). Hershey:IGI Global, 2013: 24-45.
  • Alabi OF. A survey of Facebook addiction level among selected Nigerian University undergraduates. New media and mass communication 2013; 10(2012): 70-80.
  • Akdemir NT. İlköğretim Öğrencilerinin Facebook Tutumları ile Akademik Erteleme Davranışları ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2013.
  • Çelik İ. Öğretmen Adaylarının Sosyal Ağ (Facebook) Kullanımlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2012.
  • Tutgun-Ünal A. Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015.
  • Bozkurt İ, Bozkurt Ö. COVID-19 kısıtlamaları sürecinde üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve temel psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi 2021; 23(2): 1-1.
  • Griffiths M. A ‘components’ model of addiction within a biopsychosocial framework. Journal of Substance use 2005; 10(4): 191-197.
  • Sutherland K, Davis C, Terton U, Visser I. University student social media use and its influence on offline engagement in higher educational communities. Student Success 2018; 9(2): 13-24.
  • Çalışır G. Kişilerarası iletişimde kullanılan bir araç olarak sosyal medya: Gümüşhane üniversitesi iletişim fakültesi öğrencilerine yönelik bir araştırma. Humanities Sciences 2015; 10(3): 115-144.
  • Mauri M, Cipresso P, Balgera A, et al. Why is Facebook so successful? psychophysiological measures describe a core flow state while using Facebook. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking 2011; 14(12): 723-731.
  • Nakaya AC. Internet and social media addiction. Webology 2015; 12(2): 1-3.
  • Durar E. Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığının Depresyon ve Sosyal Fobi İle İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kars: Kafkas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2018.
  • Çağlak U. Whatsapp, Whatsapp grupları ve kullanım alışkanlıkları: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Journal of International Social Research 2019; 12(66): 626-639.
  • Tutgun-Ünal, A, Deniz L. Sosyal medya kuşaklarının sosyal medya kullanım seviyeleri ve tercihleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2020; 15(22): 1289-1319.
  • Çömlekçi MF, Başol O. Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2019; 17(4): 173-188.
  • Avcılar, MY, Atalar S. Narsistik kişilik özelliklerinin sosyal medya bağımlılık düzeyi ve gösterişçi tüketim eğilimleri üzerine etkisinin tespiti, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2019; 11(18): 1373-1407.
  • Balcı Ş. Sarıtaş H. Sosyal medya kullanımının bir belirleyicisi olarak narsisizm: Konya’da yaşayan kullanıcılar üzerine bir inceleme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 2019; 6(31): 689-709.
  • Leung L. Generational differences in content generation in social media: the roles of the gratifications sought and of narcissism. Computers in Human Behavior 2013; 29(3): 997-1006.
  • Karamızrak N. Ses ve müziğin organları iyileştirici etkisi. Koşuyolu Heart Journal 2014; 17(1): 54-57.
  • Tamam L, Zeren T. Depresyonda serotonerjik düzenekler. Klinik Psikiyatri 2002; 5: 11- 18.
  • Bromberg M, Ethan S, Matsumoto M, Hikosaka O. Dopamine in motivational control: Rewarding, aversive and alerting. Neuron 2010; 68(5): 815-834.
  • Demirci İ. Bergen sosyal medya bağımlılığı ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması, depresyon ve anksiyete belirtileriyle ilişkisinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2019; 20(1): 15-22.
  • Balcı Ş, Baloğlu E. Sosyal medya bağımlılığı ile depresyon arasındaki ilişki: üniversite gençliği üzerine bir saha araştırması. İletişim Dergisi 2018; 29: 209-233.
  • Dikmen M. COVID-19 pandemisinde üniversite öğrencilerinin depresyon düzeylerinin sosyal medya bağımlılığı üzerindeki rolünün incelenmesi: bir yapısal eşitlik modeli. Bağımlılık Dergisi 2021; 22(1): 20-30.
  • Can SY. Adölesanlarda Sosyal Medya Kullanımının Depresyon ve Yalnızlığa Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2020.
  • Seabrook EM, Kern ML, Rickard NS. Social networking sites, depression, and anxiety: a systematic review. JMIR mental health 2016; 3(4): 50.
  • Blachino A, Przepio’rka A, Pantic I. Internet use, Facebook intrusion, and depression: results of a cross-sectional study. European Pyschiatry 2015; 30: 681-684.
  • Lin LY, Sidani JE, Shensa A, et al. Association between social media use and depression among US young adults. Depression and anxiety 2016; 33(4): 323-331.
  • Vidal C, Lhaksampa T, Miller L, Plat R. Social media use and depression in adolescents: a scoping review. International Review of Psychiatry2020; 32(3): 235-253.
  • Steers MLN, Wickham RE, Acitelli LK. Seeing everyone else’s highlight reels: how Facebook usage is linked to depressive symptoms. Journal of Social and Clinical Psychology 2014; 33: 701–731.
  • Subrahmanyam K, Greenfield P. Online communication and adolescent relationships. The Future of Children 2008; 18(1): 119–146.
  • Buunk AP, Gibbons FX. Social comparison: the end of a theory and the emergence of a field. Organizational Behavior and Human Decision Processes 2007; 102(1): 3-21.
  • Hsu D.T, Sanford BJ, Meyers KK, et al. It still hurts: altered endogenous opioid activity in the brain during social rejection and acceptance in major depressive disorder. Molecular Psychiatry 2015; 20(2): 193–200.
  • Shensa A, Sidani JE, Hoffman BL, et al. Positive and negative social media experiences among young adults with and without depressive symptoms. Journal of Technology in Behavioral Science 2021; 6(2): 378-387.
  • Baker N, Ferszt G, Breines JG. A qualitative study exploring female college students' Instagram use and body image. Cyberpsychology, behavior, and social networking 2019; 22(4): 277-282.
  • Hamutoğlu NB, Topal M, Gezgin DM. Investigating direct and indirect effects of social media addiction, social media usage and personality traits on FOMO. International Journal of Progressive Education,- 2020; 16(2): 248-261.
  • Adams SK, Williford DN, Vaccaro A, et al. The young and the restless: socializing trumps sleep, fear of missing out, and technological distractions in first-year college students. International Journal of Adolescence and Youth 2017; 22(3): 337-348.
  • Slater MD. Reinforcing spirals: the mutual influence of media selectivity and media effects and their impact on individual behavior and social identity. Communication Theory 2007; 17(3): 281-303.

Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığını Etkileyen Faktörler ve Sosyal Medya Bağımlılığının Depresyon ve Gelişmeleri Kaçırma Korkusu İle İlişkisi

Yıl 2023, , 334 - 348, 30.09.2023
https://doi.org/10.51982/bagimli.1191206

Öz

Amaç: Araştırma üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığını etkileyen faktörleri ve sosyal medya bağımlılığının depresyon, gelişmeleri kaçırma korkusu ile ilişkisini belirlemek amacı ile kesitsel olarak yapılmıştır.
Yöntem: Çalışma 448 üniversite öğrencisi ile yapılmıştır. Veriler; anket formu, Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu (SMBÖ-YF), Üsküdar Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeği (ÜGKKÖ) ve Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) kullanılarak toplanmıştır.
Bulgular: Kadın öğrencilerin SMBÖ-YF puan ortalamalarının erkek öğrencilere göre yüksek olduğu ve yaş arttıkça SMBÖ-YF puanının azaldığı görülmüştür. Annenin sosyal medya kullanımının artması, öğrencilerin uyuşturucu madde kullanması, sosyal medya kullanım sıklığının ve tek oturumda sosyal medya kullanım süresinin artması, sosyal medyaya akıllı telefon ile bağlanmak, sosyal medyayı paylaşımda bulunmak amacıyla kullanmak SMBÖ-YF puanını arttırmaktadır. Öğrencilerin SMBÖ-YF puanları ile BDÖ puanları arasında pozitif yönde zayıf düzeyde, SMBÖ-YF puanları ile ÜGKKÖ puanları arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı ilişki saptanmıştır. Sosyal medya bağımlılığının artmasındaki en güçlü 3 etken sırasıyla; ÜGKKÖ puanı, günlük 3 saatten fazla sosyal medya kullanımı ve BDÖ puanıdır.
Sonuç: Öğrencilerin orta düzeyde sosyal medya bağımlılığına sahip olduğu bulunmuştur. Depresyon ve sosyal medya bağımlılığı birbirlerini çift taraflı olarak etkilemektedir. Aynı şekilde gelişmeleri kaçırma korkusu ve sosyal medya bağımlılığı da birbirlerini çift taraflı olarak etkilemektedir. Öğrencilerin sosyal medya bağımlılığının olumsuz sonuçları ve sosyal medya okuryazarlığı hakkında bilgilendirilmesi, bağımlılık ile ilgili kamu spotlarının sosyal medya üzerinden yayınlanmasının sağlanması önerilebilir.

Kaynakça

  • Senemoğlu N. Gelişim, Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. 1. Baskı, Ankara: Spot Matbaası, 1997: 37.
  • Selçuk Z. Gelişim ve Öğrenme. 10. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2004:1-20.
  • Balat GU, Akman B. Lise öğrencilerinin psikolojik durumların sosyo demografik özelliklerine göre incelenmesi. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi 2006; 13(1): 3-12.
  • Volkow, ND, Li TK. Drugs and alcohol: treating and preventing abuse, addiction and their medical consequences. Pharmacology and Therapeutics 2005; 108(1): 3-17.
  • Chambers RA, Taylor JR, Potenza MN. Developmental neurocircuitry of motivation in adolescence: a critical period of addiction vulnerability. American journal of psychiatry 2003; 160(6): 1041-1052.
  • Aktan E. Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi 2003; 5(4): 405-421.
  • APA. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th edition (DSM-5). Washington DC: American Psychiatric Association, 2013.
  • Turel O, Brevers D, Bechara A. Time distortion when users at-risk for social media addiction engage in non-social media tasks. Journal of Psychiatric Research 2018; 97: 84-88.
  • Longstreet P, Brooks S. Life satisfaction: A key to managing internet & social media addiction. Technology in society 2017; 50: 73-77.
  • Limayem M, Cheung CM. Predicting the continued use of Internet-based learning technologies: the role of habit. Behaviour & Information Technology 2011; 30(1): 91-99.
  • Turel O, Serenko A. The benefits and dangers of enjoyment with social networking websites. European Journal of Information Systems 2012; 21(5): 512-528.
  • Milani L, Osualdella D, Di Blasio P. Quality of interpersonal relationships and problematic internet use in adolescence. CyberPsychology & Behavior 2009; 12(6): 681-684.
  • Ögel K. İnternet Bağımlılığı: İnternetin Psikolojisini Anlamak ve Bağımlılıkla Başa Çıkmak. 1. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2012: 17-23.
  • Yılmaz S. İnternet ve İnternet Kafelerin İlk ve Orta Öğretim Öğrencilerine Etkileri. Yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
  • Lenhart A. Teens social media and technology overview 2015. http://www.pewinternet.org/2015/04/09/teens-social-media-technology-2015/ (16 Kasım 2022 tarihinde ulaşıldı).
  • Duggan M, Ellıson NB, Lampe C, et al. Social Media Update 2014. https://www.pewresearch.org/internet/2015/01/09/social-media-update-2014/ (16 Kasım 2022 tarihinde ulaşıldı).
  • Dahlstrom E, de Boor T, Grunwald P, Vockley M. ECAR national study of undergraduate students and information technology 2011. https://grunwald.com/pdfs/EDUCAUSE_Grunwald_College_Student_Tech_Study.pdf ( 16 Kasım 2022 tarihinde ulaşıldı).
  • Yen JY, Yen CF, Chen CC, et al. Family factors of ınternet addiction and substance use experience in Taiwanese adolescents. CyberPsychology and Behavior 2007; 10(3): 323–329.
  • Sarıçam F. Öğrencilerin Okul Dışı Sosyal Medya Kullanım Amaçlarının Öğrencilerin Ders Başarılarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2015.
  • Bedir A. Sosyal Medya Kullanımının Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2016.
  • Strasburger VC. Risky business: what primary care practitioners need to know about the infl uence of media on adolescents. Primary Care Clinics in Office Practice 2006; 33: 317–348 .
  • Fox J, Moreland JJ. The dark side of social networking sites: an exploration of the relational and psychological stressors associated with Facebook use and affordances. Computers in Human Behavior 2015; 45: 168–176.
  • Wang P, Wang X, Wu Y, et al. Social networking sites addiction and adolescent depression: a moderated mediation model of rumination and self-esteem. Personality and Individual Differences 2018; 127: 162-167.
  • Dossey L. FOMO, digital dementia, and our dangerous experiment. Explore: The Journal of Science and Healing 2014; 10(2): 69-73.
  • Şahin C, Yağcı M. Sosyal medya bağımlılığı ölçeği-yetişkin formu: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 2017; 18(1): 523-538.
  • Deniz L, Tutgun-Ünal A. Sosyal medya çağında kuşakların sosyal medya kullanımı ve değerlerine yönelik bir dizi ölçek geliştirme çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2019; 11(18): 1025-1057.
  • Metin, B, Pehlivan R, Tarhan N. Üsküdar gelişmeleri kaçırma korkusu ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. The Journal of Neurobehavioral Sciences 2017; 4(2): 43-46.
  • Beck AT, Ward C, Mendelson M, Erbaugh JJAGP. Beck depression inventory (BDI). Arch Gen Psychiatry 1961; 4(6): 561-571.
  • Hisli N. Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliliği ve güvenilirliği. J. Psychology 1989; 7: 3-13.
  • Andreassen CS, Billieux J, Griffiths MD, et al. The relationship between addictive use of social media and video games and symptoms of psychiatric disorders: a large-scale cross-sectional study. Psychology of Addictive Behaviors 2016; 30(2): 252.
  • Bozkurt İ. Sosyal Medya Bağımlılık Düzeyi ile Temel Psikolojik İhtiyaçlar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021.
  • Gündoğdu S. Üniversite Öğrencilerinde Ertelemenin Problemli Sosyal Medya, İnternet, Akıllı Telefon Kullanımları ve Kişilik Özellikleri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021.
  • Koç A, Gökler ME, Bilgehan T. Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve takıntılı özçekim davranışının sosyal medya kullanım sıklığı bakımından karşılaştırılması. Yeni Symposium 2019; 57(4): 15-20.
  • Kıran S, Küçükbostancı H, Emre İE. Sosyal medya kullanımının kişiler üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi 2020; 13(4): 435-441.
  • Çayırlı E. Sosyal Medya Kullanım Özelliklerinin Kişilik Yapılanmaları, Yaşam Doyumu ve Depresyon Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul; Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.
  • Eşer AK, Alkaya SA. Hemşirelik öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık durumu ve gelişmeleri kaçırma korkusunun incelenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi 2019; 1(1): 27-36.
  • Çiftçi H. Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 2018; 7(4): 417-434.
  • Koçak M, Traş Z. Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ile sosyal ortamlarda gelişmeleri kaçırma korkusu ve yaşamın anlamı arasındaki yordayıcı ilişkiler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 2021; 10(3): 1618-1631.
  • Aliusta Z, Akmanlar Z, Gökkaya F. Üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri ve sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2019; 20(1): 10-13.
  • Koç T. Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Öznel İyi Oluşun Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021.
  • Özdemir Z. Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı. Beykoz Akademi Dergisi 2019; 7(2): 91-105.
  • Uğurlu Ö, Yakın M. Sosyal Medyada Kimlik Temsilinin Mekân Üzerinden Okunması: Foursquare. 1. Baskı, İstanbul: Kalkedon Yaynları, 2015: 199-240.
  • Kovan A, Ormancı N. Üniversite öğrencilerinin sosyal medyadaki gelişmeleri kaçırma korkusu ile sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişki: COVID-19 pandemi örneği. Erciyes İletişim Dergisi2021; 2: 125-145.
  • Karaboğa MT. Üniversite öğrencilerinin bir sosyalleşme alanı olarak sosyal medya hakkındaki görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2018; 14(3): 912-936.
  • Ho SS, Lwin MO, Lee EW. Till logout do us part? comparison of factors predicting excessive social network sites use and addiction between Singaporean adolescents and adults. Computers in Human Behavior 2017; 75: 632-642.
  • Bozok M. Türkiye’de ataerkillik, kapitalizm ve erkeklik ilişkilerinde biçimlenen babalık. Fe Dergi 2018; 10(2): 30-42.
  • Ertem Ö, Yazıcı S. Ergenlik döneminde psiko-sosyal sorunlar ve depresyon. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 2006; 9(9): 7-12.
  • Smetana JG, Campione-Barr N, Metzger A. Adolescent development in interpersonal and societal contexts. Annu. Rev. Psychol. 2006; 57: 255-284.
  • Balcı Ş, Gölcü A. Facebook addiction among university students in Turkey: Selcuk university example. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 2013; 1(34): 255-278.
  • Bandura A. Social cognitive theory of mass communication. Media Psychology2001; 3(3): 265-299.
  • CASA. National survey of American attitudes on substance abuse XVI: teens and parents. The National Center on Addiction and Substance Abuse at Columbia University 2011; 633(3): 79-137.
  • Hebden R, Lyons AC, Goodwin I, McCreanor T. “When you add alcohol, it gets that much better” university students, alcohol consumption, and online drinking cultures. Journal of Drug Issues 2015; 45(2): 214–226.
  • Freeman B, Chapman S. British American tobacco on Facebook: undermining article 13 of the global World Health Organization framework convention on tobacco control. Tobacco Control 2010; 19(3): 1–9.
  • Morgan E.M, Snelson C, Elison-Bowers P. Image and video disclosure of substance use on social media websites. Computers in human behavior 2010; 26(6): 1405-1411.
  • Karaca Ö. Farklı Okul Türlerinde Öğrenim Gören Lise Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı ile Akademik Güdülenmenin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2019.
  • Goudriaan AE, Oosterlaan J, de Beurs E, Van den Brink W. Pathological gambling: a comprehensive review of biobehavioral findings. Neuroscience & Biobehavioral Reviews 2004; 28(2): 123-141.
  • Yılmaz M, Yılmaz A, Sönmez CI, Aşıkhasan İ. Düzce ili aile sağlığı merkezi çalışanlarında internet, sigara, alkol, madde bağımlılığı ile kişilik ilişkisi. Prevalence 2019; 30: 38.
  • Cömert I.T. İstanbul’da Yaşayan 18-28 Yaş Arası Üniversite Öğrencilerinin İnternet ve Madde Kullanımlarının İlişkilendirilmesi. Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, 2007.
  • Sefer C. Madde Kullanım Bozukluğu Olan Erkek Hastalarda İnternet Bağımlılığı ve Bağlanma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul; Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
  • Dinç M. Lise Öğrencilerinde Özgül İnternet Bağımlılığının Bağlanma Stilleri ve Mizaç Özellikleri Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul; Marmara Üniversitesi eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2017.
  • Öner Ö, Ergüder T, Çakır B, et al. Ergenlerin bildirdiği dürtüsellik belirtileri ve ruhsal sorunlar: epidemiyolojik bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi 2012; 23: 1-9.
  • Yilman M. A. Lise Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin; Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
  • Wu M, Jakubowicz P, Cao C. Internet Mercenaries and Viral Marketing: The Case of Chinese Social Media. Wu, M (editor). Hershey:IGI Global, 2013: 24-45.
  • Alabi OF. A survey of Facebook addiction level among selected Nigerian University undergraduates. New media and mass communication 2013; 10(2012): 70-80.
  • Akdemir NT. İlköğretim Öğrencilerinin Facebook Tutumları ile Akademik Erteleme Davranışları ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2013.
  • Çelik İ. Öğretmen Adaylarının Sosyal Ağ (Facebook) Kullanımlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2012.
  • Tutgun-Ünal A. Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015.
  • Bozkurt İ, Bozkurt Ö. COVID-19 kısıtlamaları sürecinde üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve temel psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi 2021; 23(2): 1-1.
  • Griffiths M. A ‘components’ model of addiction within a biopsychosocial framework. Journal of Substance use 2005; 10(4): 191-197.
  • Sutherland K, Davis C, Terton U, Visser I. University student social media use and its influence on offline engagement in higher educational communities. Student Success 2018; 9(2): 13-24.
  • Çalışır G. Kişilerarası iletişimde kullanılan bir araç olarak sosyal medya: Gümüşhane üniversitesi iletişim fakültesi öğrencilerine yönelik bir araştırma. Humanities Sciences 2015; 10(3): 115-144.
  • Mauri M, Cipresso P, Balgera A, et al. Why is Facebook so successful? psychophysiological measures describe a core flow state while using Facebook. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking 2011; 14(12): 723-731.
  • Nakaya AC. Internet and social media addiction. Webology 2015; 12(2): 1-3.
  • Durar E. Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığının Depresyon ve Sosyal Fobi İle İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kars: Kafkas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2018.
  • Çağlak U. Whatsapp, Whatsapp grupları ve kullanım alışkanlıkları: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Journal of International Social Research 2019; 12(66): 626-639.
  • Tutgun-Ünal, A, Deniz L. Sosyal medya kuşaklarının sosyal medya kullanım seviyeleri ve tercihleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2020; 15(22): 1289-1319.
  • Çömlekçi MF, Başol O. Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2019; 17(4): 173-188.
  • Avcılar, MY, Atalar S. Narsistik kişilik özelliklerinin sosyal medya bağımlılık düzeyi ve gösterişçi tüketim eğilimleri üzerine etkisinin tespiti, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2019; 11(18): 1373-1407.
  • Balcı Ş. Sarıtaş H. Sosyal medya kullanımının bir belirleyicisi olarak narsisizm: Konya’da yaşayan kullanıcılar üzerine bir inceleme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 2019; 6(31): 689-709.
  • Leung L. Generational differences in content generation in social media: the roles of the gratifications sought and of narcissism. Computers in Human Behavior 2013; 29(3): 997-1006.
  • Karamızrak N. Ses ve müziğin organları iyileştirici etkisi. Koşuyolu Heart Journal 2014; 17(1): 54-57.
  • Tamam L, Zeren T. Depresyonda serotonerjik düzenekler. Klinik Psikiyatri 2002; 5: 11- 18.
  • Bromberg M, Ethan S, Matsumoto M, Hikosaka O. Dopamine in motivational control: Rewarding, aversive and alerting. Neuron 2010; 68(5): 815-834.
  • Demirci İ. Bergen sosyal medya bağımlılığı ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması, depresyon ve anksiyete belirtileriyle ilişkisinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2019; 20(1): 15-22.
  • Balcı Ş, Baloğlu E. Sosyal medya bağımlılığı ile depresyon arasındaki ilişki: üniversite gençliği üzerine bir saha araştırması. İletişim Dergisi 2018; 29: 209-233.
  • Dikmen M. COVID-19 pandemisinde üniversite öğrencilerinin depresyon düzeylerinin sosyal medya bağımlılığı üzerindeki rolünün incelenmesi: bir yapısal eşitlik modeli. Bağımlılık Dergisi 2021; 22(1): 20-30.
  • Can SY. Adölesanlarda Sosyal Medya Kullanımının Depresyon ve Yalnızlığa Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2020.
  • Seabrook EM, Kern ML, Rickard NS. Social networking sites, depression, and anxiety: a systematic review. JMIR mental health 2016; 3(4): 50.
  • Blachino A, Przepio’rka A, Pantic I. Internet use, Facebook intrusion, and depression: results of a cross-sectional study. European Pyschiatry 2015; 30: 681-684.
  • Lin LY, Sidani JE, Shensa A, et al. Association between social media use and depression among US young adults. Depression and anxiety 2016; 33(4): 323-331.
  • Vidal C, Lhaksampa T, Miller L, Plat R. Social media use and depression in adolescents: a scoping review. International Review of Psychiatry2020; 32(3): 235-253.
  • Steers MLN, Wickham RE, Acitelli LK. Seeing everyone else’s highlight reels: how Facebook usage is linked to depressive symptoms. Journal of Social and Clinical Psychology 2014; 33: 701–731.
  • Subrahmanyam K, Greenfield P. Online communication and adolescent relationships. The Future of Children 2008; 18(1): 119–146.
  • Buunk AP, Gibbons FX. Social comparison: the end of a theory and the emergence of a field. Organizational Behavior and Human Decision Processes 2007; 102(1): 3-21.
  • Hsu D.T, Sanford BJ, Meyers KK, et al. It still hurts: altered endogenous opioid activity in the brain during social rejection and acceptance in major depressive disorder. Molecular Psychiatry 2015; 20(2): 193–200.
  • Shensa A, Sidani JE, Hoffman BL, et al. Positive and negative social media experiences among young adults with and without depressive symptoms. Journal of Technology in Behavioral Science 2021; 6(2): 378-387.
  • Baker N, Ferszt G, Breines JG. A qualitative study exploring female college students' Instagram use and body image. Cyberpsychology, behavior, and social networking 2019; 22(4): 277-282.
  • Hamutoğlu NB, Topal M, Gezgin DM. Investigating direct and indirect effects of social media addiction, social media usage and personality traits on FOMO. International Journal of Progressive Education,- 2020; 16(2): 248-261.
  • Adams SK, Williford DN, Vaccaro A, et al. The young and the restless: socializing trumps sleep, fear of missing out, and technological distractions in first-year college students. International Journal of Adolescence and Youth 2017; 22(3): 337-348.
  • Slater MD. Reinforcing spirals: the mutual influence of media selectivity and media effects and their impact on individual behavior and social identity. Communication Theory 2007; 17(3): 281-303.
Toplam 100 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Psikiyatri
Bölüm Araştırma
Yazarlar

Mustafa Talha Çağlayan 0000-0003-1981-5026

Hülya Arslantaş 0000-0002-3018-2314

Yayımlanma Tarihi 30 Eylül 2023
Kabul Tarihi 14 Ocak 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023

Kaynak Göster

AMA Çağlayan MT, Arslantaş H. Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığını Etkileyen Faktörler ve Sosyal Medya Bağımlılığının Depresyon ve Gelişmeleri Kaçırma Korkusu İle İlişkisi. Bağımlılık Dergisi. Eylül 2023;24(3):334-348. doi:10.51982/bagimli.1191206

Bağımlılık Dergisi - Journal of Dependence