Sürücü Davranışlarını Geliştirme Eğitimine Katılan Erkek Sürücülerin Sosyodemografik Özellikleri ve Verilen Eğitimin Bireylerin Özdenetimi Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 2, 139 - 147, 30.06.2021

Barış Yılbaş

https://doi.org/10.51982/bagimli.852403

Öz

Amaç: Araştırmada alkol etkisi altında araç kullandığı için zorunlu bir eğitime tabi tutulan sürücülerin sosyodemografik verilerinin tanımlanması amaçlanmıştır. Ayrıca verilen eğitime ek olarak psikiyatri uzmanınca yapılan bireysel görüşmelerin sürücülerin özdenetim becerilerine olan etkisinin değerlendirilmesi hedeflenmektedir.
Yöntem: Çalışmaya 106 birey alınmıştır. Eğitime ek olarak sürücülerle psikiyatrist tarafından iki kez bireysel görüşme yapılmıştır. Verilen eğitimin özdenetim becerilerine olan etkisini değerlendirmek amacıyla gönüllülere 1. ve 6. haftada özdenetim ölçeği uygulanmıştır.
Bulgular: Katılımcıların tamamı erkek olup, yaş ortalamaları 39.92±10.55 yıldı. Katılımcıların 20’sinin (%18.9) yaşamının herhangi bir döneminde madde kullanımı olmuştu, 27’si (%25.5) en az bir kez cezaevine girmişti. Katılımcıların 78‘i (%73.6) KESİ Anketinde en az iki soruya evet yanıtı vermiş olup test ortalamaları 1.81±0.83 idi. Katılımcıların 1. haftadaki özdenetim ölçeğinden 45.38±14.83, 6. haftadakinden ise 41.45±14.57 puan ortalaması elde edildi. Aradaki fark istatiksel olarak anlamlı idi.
Sonuç: Çalışmamız zorunlu olarak verilen eğitimin sürücülerin özdenetim becerilerini geliştirme konusunda yetersiz olduğunu göstermektedir. Ayrıca katılımcılardaki madde kullanım ve suç oranının yüksek olması bu eğitime katılan sürücülerin düzenli aralıklarla psikiyatri polikliniğinde takibinin gerekli olduğuna işaret etmektedir..

Anahtar Kelimeler

Trafik, alkol, özdenetim

Sociodemographic Characteristics of Male Drivers Participating in Driver Behavior Development Training and Evaluation of the Effect of Training on Self-Control of Individuals

Öz

Objective: The aim of this study was to describe the sociodemographic data of drivers who were subjected to compulsory training because they drive under the influence of alcohol. In addition to the training provided, it is aimed to evaluate the effect of individual interviews made by a psychiatrist on the self-control skills of the drivers. Method: 106 individuals were included in the study. In addition to the training, the drivers were interviewed twice by psychiatrist. In order to evaluate the effect on self-control skills, the self-control scale was applied to the volunteers in the 1st and 6th weeks.
Results: All of the participants were male and their mean age was 39.92 ± 10.55 years. Twenty of the participants (18.9%) had substance use in any period of their lives, 27 (25.5%) had been in prison at least once. 78 of the participants (73.6%) answered yes to at least two questions in CAGE and their test average was 1.81 ± 0.83. Participants mean scores of 45.38 ± 14.83 from the self-control scale in the 1st week and 41.45 ± 14.57 from the 6th week were obtained. The difference was statistically significant.
Conclusion: Our study shows that compulsory education is insufficient in developing self-control skills of drivers. In addition, the high rate of substance use and crime in the participants indicates that the drivers participating in this training should be followed up in the psychiatric outpatient clinic at regular intervals.

Anahtar Kelimeler

Traffic, alcohol, self-control

Kaynakça

• 1. World Health Organization. Global status report on road safety. World Health Organization 2018; 1-14.
• 2. Karayolları Trafik Yönetmeliği Madde 97 (Başlığı ile birlikte değişik: RG-19/2/2014-28918) Alkol, uyuşturucu veya uyarıcı maddeler etkisi altında araç sürme yasağı 2014.
• 3. Karayolları Trafik Kanunu Madde 48 (Değişik: RG-24/5/2013-6487/19 md.) 2013.
• 4. Jiang Z, Zhao X. Self-control and problematic mobile phone use in Chinese college students: the mediating role of mobile phone use patterns. BMC Psychiatry 2016; 16: 416-424.
• 5. Duyan V, Gülden Ç, Gelbal S. Özdenetim Ölçeği-ÖDÖ: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet 2012; 23: 25-38.
• 6. Rosenbaum M. The three functions of self-control behavior: redressive, reformative, and experiential. Work and Stress 1993; 7: 33-46.
• 7. Delisi M, Beaver KM, Vaughn MG, et al. Personality, gender, and self-control theory revisited: results from a sample of institutionalized juvenile delinquents. Applied Psychology in Criminal Justice 2010; 6: 31-46.
• 8. Friese M, Hofmann W. Control me or I will control you: impulses, trait self control and the guidance of behavior. Journal of Research in Personality 2009; 43: 795-805.
• 9. Allahverdipour H, Hidarnia A, Kazamnegad A, et al. The status of self-control and its relation to drug abuse related behaviors among Iranian male high school students. Social Behavior and Personality 2006; 34: 413-424.
• 10. Ezinga MAJ, Weerman FM, Westenbergb PM, Bijleveld C. Early adolescence and delinquency: levels of psychosocial development and self-control as an explanation of misbehaviour and delinquency. Psychology, Crime and Law 2008; 14: 339-356.
• 11. Bogg T, Finn PR, Monsey KE. A year in the college life: evidence for the social investment hypothesis via trait self control and alcohol consumption. J Res Pers 2012; 46: 694-699.
• 12. Arneklev BJ, Elis L, Medlicott S. Testing the general theory of crime: comparing the effects of imprudent behavior and an attitudinal indicator of low self control. Western Criminology Review 2006; 7: 41-55.
• 13. Tellioğlu M, Tekin ÖF, Arıkan I. Bir toplum sağlığı merkezinde sürücü davranışlarını geliştirme eğitimlerine katılan sürücülerin tanımlayıcı özellikleri. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi 2019; 4: 176-183.
• 14. Esirgen L, Emiroğlu PŞ. 2018 yılı İstanbul sürücü davranışlarını geliştirme eğitimine katılan sürücülerin başarılarının değerlendirilmesi. 3.International 21.National Public Health Congress 2019. https://2019.uhsk.org/ocs236/index.php/UHSK21/UHSK/paper/view/582 (14 Aralık 2020 ‘de ulaşıldı)
• 15. Taymur I, Duyan V, Özdel K, et al. Sürücü Davranışlarını Geliştirme Eğitimi’nin alkollü araç kullanan bireylerin özdenetimlerine etkisi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2014; 3:182-190.
• 16. Ewing JA. Detecting alcoholism. The CAGE questionnaire. JAMA 1984; 252: 1905-1907.
• 17. Arıkan Z, Özdemir YD, Candansayar S. MAST ve CAGE tarama testlerinin alkolizmin tanısal önemi üzerine bir çalışma. 27. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Antalya, 1991.
• 18. Rosenbaum M. A Schedule for assessing self-control behavior: redressive, reformative, and experiential: preliminary findings. Behavior Therapy 1980; 11: 109-121.
• 19. Fell JC, Tippets AS, Voas RB. Fatal traffic crashes involving drinking drivers: what have we learned? Ann Adv Automot Med 2009; 53: 63-76.
• 20. Werch CE. Behavioral self-control strategies for deliberately limiting drinking among college students. Addict Behav 1990; 15: 119-128.
• 21. Mehta R. Exploring self-control: moving beyond depletion hypothesis. Advances in Consumer Research 2010; 37: 174-178.
• 22. Müller A. Revoking the driver’s licence, assessment of driver competence, re-education and therapy in alcohol offenses: approaches to a necessary reorientation. Blutalkohol 1993; 30: 65-95.
• 23. Kayser RE, Schippers GM, Van der Staak CPF. Evaluation of a dutch educational ‘Driving while intoxicated (DWI)’ prevention program for driving schools. J Drug Education 1995; 25: 379-393.
• 24. Sabates AL, Guiu GF, Garcia MJ, Capdevila JM. Evaluation of a program for changing attitudes in pre-drivers to prevent road accidents related to drink-driving in Catalonia. Adicciones 2011; 23: 257-265.
• 25. Doğanay S, Sözmen K, Kalaça S, Ünal B. Türkiye’de toplumda sigara içme sıklığı nasıl değişiyor? Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2012; 10: 93-115.
• 26. Tunçoğlu T. Madde Kullanım Yaygınlığı: Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı EMCDDA 2012 Ulusal Raporu (2011 Yılı Verileri): Reitox Ulusal Temas Noktası. Türkiye: Yeni Gelişmeler Trendler, Seçilmiş Konular, Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı Merkezi. Türkiye Uyuşturucu Raporu, KOM yayınları Yayın No:92, Ankara, 2012; 50-54.