Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Tokat Merkez Koşullarına Adaptasyonu

Yıl 2018, Cilt: 47 Sayı: (Özel Sayı 1) Türkiye 9. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, 187 - 194, 28.06.2018

Duran Kılıç , Yalçın Kaya , Bülent Başaran , Hüseyin Topal , Nurhan Mutlu , Adem Yağcı , Rüstem Cangi

Öz

Bu araştırma 13 sofralık üzüm çeşidinin (Italia, Mevlana, Alphonse Lavallee, Bilecik İrikarası, Horoz Karası, M.Palieri, Royal, Tekirdağ Çekirdeksizi, Prima, Cardinal, Lival, Trakya İlkeren, Victoria) Tokat Merkez ekolojik koşullarına adaptasyon yeteneklerini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma, Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonunda 2011 yılında tesis edilmiş bağda iki yıl süreyle gerçekleştirilmiştir. Asmalar çift kollu kordon terbiye sistemine sahiptir. Bu amaçla üzüm çeşitlerinde fenolojik gözlemler, pazarlanabilir verim (kg/omca), salkım sayısı (adet/sürgün; adet/omca), tane ağırlığı (g), SÇKM (%), toplam asitlik (g/l), olgunluk indisi değerleri ile uyanma ve hasat tarihleri arasındaki etkili sıcaklık toplamları (EST, gün.derece) belirlenmiştir. Üzüm çeşitlerinde gözlenen fenolojik safhalar çeşit ve yıllara göre değişiklik göstermiştir. En erken olgunlaşan çeşit Prima, en geç olgunlaşan çeşit ise Mevlana olmuştur. Salkım özellikleri, tane ağırlığı, SÇKM, TA ve Oİ bakımından çeşitler arasında istatistiki açıdan farklar ortaya çıkmıştır. Çeşitlerin uyanmadan hasada kadar en düşük EST isteği 1008.0 gd ile Prima (2014) çeşidinde, en yüksek 1748.0 gd ile Mevlana çeşidinde (2014) saptanmıştır. Hasat döneminde en yüksek değerler; pazarlanabilir verimde Bilecik İrikarası (8.1 kg/omca), salkım ağırlığında Horoz Karası (645.2 g), SÇKM’de Bilecik İrikarası (%18.3), olgunluk indisinde M.Palieri (39.75) ve tane ağırlığında M.Palieri (8.9 g) çeşidinde belirlenmiştir. İki yıllık sonuçlara göre, Tokat Merkez ekolojik koşulları için, Prima, Trakya İlkeren ve Cardinal üzüm çeşitleri erkencilik açısından ümitvar bulunurken, İtalia, M.Palieri ve Tekirdağ Çekirdeksizi geçci çeşitler olarak ön plana çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Prima , olgunluk indisi , pazarlanabilir verim , salkım sayısı , tane ağırlığı

Adaptation of Some Table Grape Cultivars in Tokat Central Ecological Conditions

Öz

This study has been aimed to determine the adaptation capabilities of 13 grape cultivars (Italia, Mevlana, Alphonse Lavallee, Bilecik İrikarası, Horoz Karası, M.Palieri, Royal, Tekirdağ Çekirdeksizi, Prima, Cardinal, Lival, Trakya İlkeren, Victoria) in Tokat central ecological condition. The study was carried out in the vineyard established in 2011 of Middle Black Sea Transitional Zone Agricultural Research Institute for two years. The vines were trained as double high–cordon trellis systems. By this aim, phonological observations; marketable yield (kg/vine), bunch weight (g), bunch number (number/shoot; number/vine), berry weight (g), total soluble solid contents (TTSC, %), total acidity (TA, l/g), maturation index (MI) grades and effect heat summation (degree–days) were detected. The date of the phenology stages of grapes cultivars varied according to varieties and years. The earliest ripening time was Prima variety, whereas the latest ripening time was Mevlana cultivar. According to the results, significant differences were found among cultivars for bunch characteristics, berry weight, TSSC, TA and MI. Effect heat summation values (EHS, dd) for bud–break to maturity was determined minimum 1008.0 dd in Prima (2014) and maximum 1748.0 dd in Mevlana (2014). The highest values at harvest Bilecik İrikarası (8.1 kg/vine omca) for, marketable yield, Horoz Karası (645.2 g) for bunch weight, Bilecik İrikarası (18.3%) for TSSC, M. Palieri (39.75) for MI and M.Palieri (8.9 g) for berry weight. According to two-year results, Prima, Trakya İlkeren and Cardinal cultivars for earliness, while İtalia, M.Palieri and Tekirdağ Çekirdeksizi for late–ripening were found to be promising for Tokat central condition.

Anahtar Kelimeler

Prima , maturation index , marketable yield , bunch number , berry weight

Kaynakça

• Uzun, İ., 2004. Bağcılık El Kitabı. Hasat Yayıncılık Ltd. Şti. İstanbul. 156.
• Çelik H., Ağaoğlu Y.S., Fidan Y., Marasalı B., Söylemezoğlu G., 1998. Genel Bağcılık. Sun Fidan A.Ş. Mesleki Kitap. Serisi:1, 253s.
• Akman, A. ve R. Topaloğlu, 1975. Güneydoğu, Özellikle Gaziantep–Kilis Çevresi Ekolojik Koşullarına Uygun Yerli ve Yabancı Üzüm Çeşitlerinin Şaraplık Değerleri Üzerinde Araştırmalar. TÜBİTAK Tarım ve Ormancılık Grubu, Yayın No:45, Ankara, 54s.
• Fidan, Y., 1985. Özel Bağcılık. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:930. Ders Kitabı. 4015.
• Ergenoğlu, F., 1988. Çukurova Koşullarında Yetişen Yabancı Kökenli Erkenci Üzüm Çeşitlerinin Adaptasyonu Üzerinde Bir Araştırma. Doğa 12(1):11-18.
• Kara, Z., 1990. Tokat Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Cangi, R., Şen, A., Kılıç, D., 2008. Bazı Üzüm Çeşitlerinin Kazova (Tokat–Turhal) Koşullarındaki Fenolojik Özellikleri İle Etkili Sıcaklık Toplamı (EST) İsteklerinin Saptanması. TABAD 1(2):45–4821.
• Sağlam, M., Y. Boz, M.A. Kiracı ve S. Aydın, 2009. Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Trakya Bölgesindeki Değişik Ekolojik Koşullara Uyumu. 7. Türkiye Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, Manisa, 05–09.10.2009, 2:129–137.
• Söğüt, A.T. ve G. Özdemir, 2015. Bazı Şaraplık Üzüm Çeşitlerinin Diyarbakır Ekolojisindeki Fenolojik Özellikleri İle Etkili Sıcaklık Toplamı İsteklerinin Belirlenmesi. 8. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, 25–28.09.2013, Konya, 403–412.
• Kaya, M. ve G. Özdemir, 2015. Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Diyarbakır Koşullarındaki Kalite Özellikleri ile Etkili Sıcaklık Toplamı İsteklerinin Belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, A–27:199–208.
• Gargın, S., 2016. Bazı Şaraplık Üzüm Çeşitlerinin Eğirdir/Isparta Koşullarındaki Fenolojilerinin Bazı İklimsel Parametrelerle İlişkileri. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, A–27. 54–260.
• Taylan, T., 1972. İlmi Şarapçılık. Cilt:1, Tekel Enstitüsü Yay., Sen:C, No:5, İstanbul, 467s.
• Winkler, A.J., Cook, J.A., Kliewer, W.M., Lider, L.A., 1974. General Viticulture. Univ. of California. Pres, Berkeley. 633
• Fidan, Y., Eriş, A., 1974. Farklı Anaçlar Üzerine Asılı Hafızali ve Karagevrek Üzüm Çeşitlerinin Olgunluk Zamanlarının Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı 24(3–4):324–339.
• Uzun, H.I., 1996. Heat Summation Requirements of Grape Cultivars. Proceedings of the 5. International Symposium on Temperate Zone Fruits in Tropics and Subtropics (May 29–June 1, Adana/Turkey) Acta Hort. 441:383–386.
• Çelik, H., G. Söylemezoğlu, H. Çetiner, B. Kunter ve A. Çakır, 2005. Bazı Üzüm Çeşitlerinin Kalecik (Ankara) Koşullarındaki Fenolojik Özellikleri İle Etkili Sıcaklık Toplamı (EST) İsteklerinin Belirlenmesi. Türkiye 6. Bağcılık Sempozyumu, 19–23 Eylül, Tekirdağ, 7s.
• Kamiloğlu, Ö., Atak, A., Kiraz, E., 2014. Bazı Üzüm Çeşitlerinin Hatay/Amik Ovası Koşullarındaki Performanslarının Belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(3):413–420.
• Leeuwen, V., Friant P., Chone X., Treqoat O., Koundouras S., Doburdiev D., 2004. Influence of Climate, Soil, and Cultivar on Terroir. Am. J. of Enol. and Vitic. 55(3):207–217.
• Çelik, H., 2006. Üzüm Çeşit Kataloğu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Ankara Sunfidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi 3, 165s.
• Sağlam, M., Y. Boz, M.A. Kiracı, S. Aydın, 2011. Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Pamukova’da (Sakarya) Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 6. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 04–08 Ekim, Şanlıurfa, 2:193–197.
• Kamiloğlu, Ö., Çandar E., Özdemir E., 2011. Hassa (Hatay) Koşullarında Yetiştirilen Sofralık Üzüm Çeşitleri ve Kalite Özellikleri. Türkiye 6. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 04–08 Ekim, Şanlıurfa, 2:146–158.
• Kamiloğlu, Ö. ve A.A. Polat, 2009. Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Dörtyol–Erzin Yöresi Koşullarında Verim ve Kalite Performanslarının Belirlenmesi. MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 14(1):9–16.
• Cangi, R. ve M.A. Altun, 2015. Bazı Önemli Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Sakarya/Taraklı Ekolojisine Adaptasyonu. Research Journal of Agricultural Sciences (TABAD), 8(1):1–6.
• Kamiloğlu, Ö., 2013. Bazı Erkenci Sofralık Üzüm Çeşitlerinde Tane Kalite Özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 6(2):65–70.
• Özdemir, G., Tangolar, S., 2005. Diyarbakır ve Adana Koşullarında Yetiştirilen Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinde Fenolojik Devreler ile Etkili Sıcaklık Toplamı Değerleri ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 6. Bağcılık Sempozyumu, Tekirdağ. 2:446–453s.