Asma Fidanı Üretiminde Ön Bekletme ve Alttan Isıtma Uygulamalarının Randıman ve Kalite Üzerine Etkileri

Yıl 2018, Cilt: 47 Sayı: (Özel Sayı 1) Türkiye 9. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, 393 - 400, 28.06.2018

Muhsin Balcı , Adem Yağcı

Öz

Bağcılıkta kuraklığa dayanıklı Amerikan asma anaçlarının varlığı bir şans olarak değerlendirilebilir. Fakat bunların fidan randımanın düşük olması, fidan üreticileri tarafından az kullanılmasına neden olmaktadır. Bu çalışma 2015 ve 2016 yıllarında yapılmıştır. Bitkisel materyal olarak 110R anacı ile Narince çeşidi kullanılmıştır. Aşılama öncesi anaçlar 2 ve 8 gün oda sıcaklığında bekletilmiştir. Aşılı materyaller alttan ısıtmalı ve ısıtmasız bankolara dikilmiştir. Çalışma esnasında Kallus gelişim düzeyi (0-4 skalası), kök uzunluğu (cm), kök sayısı (adet), kök gelişim düzeyi (0-4 skalası), sürgün uzunluğu (cm), kök yaş ve kuru ağırlığı (g), fidan randımanı (%) değerleri alınmıştır. Çalışma bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre düzenlenmiş ve varyans analizine tabii tutulmuştur. Çalışma sonucunda iki yılda da incelenen özellikler bütün uygulamalardan istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Aşılı ve aşısız fidan randımanı sırasıyla 2015 yılında %66.5-71.1 iken 2016 yılında %65.3-71.5; bekletmeli ve bekletmesiz uygulamalar sırasıyla 2015 yılında %70.7-67.0 iken 2016 yılında %71.6-65.2; ısıtmalı ve ısıtmasız uygulamalar sırasıyla 2015 yılında %73.5-64.1 iken 2016 yılında %71.5-65.3 olarak belirlenmiştir. Fidan randımanı etkileyecek interaksiyonlara rastlanmamıştır. Aşılı asma fidanı üretiminde fidan randımanı artırmaya yönelik bekletme ve alttan ısıtma uygulamaları başarı ile kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Bağcılık , Amerikan asma anacı , aşılama , 110R

Determination of The Effects of The Application of Pre-Incubation and Bottom Heating on Yield and Quality in Grapevine Sapling Production

Öz

In viticulture, the existence of American grape-vine rootstocks could be considered a big break. However, this kind of seedlings provide just little yield-which does not attract seedling producers to use them more. This very study was conducted in 2015 and 2016. 110R rootstock and Narince were chosen and used as the vegetal materials. Before the inoculation, both rootstocks were kept at room temperature for 2 and 8 days respectively. The inoculated materials were dibbled into the counters with and without underfloor heating. During the study, the level of callus development (0 to 4 scale), the shoot length (cm), wet and dry weight of the roots (g) and the yield of the seedlings (%) were recorded. The study was arranged in a randomized complete-block design and was subjected to variance analysis. As a result of the study, the characteristics observed in the 2-year period were found statistically more important than all the other applications. The yield rates of the inoculated and non-inoculated seedlings were respectively 66.5% and 71.1% in 2015 and 65.3% and 71.5% in 2016. The yield rates of the pre-incubated and non-preincubated seedlings were respectively 70.7% and 67% in 2015 and 71.6% and 65.2% in 2016. The yield rates of the pre-incubated and non-preincubated seedlings were respectively 70.7% and 67% in 2015 and 71.6% and 65.2% in 2016. The yield rates of the seedlings with and without underfloor heating were respectively 73.5% and 64.1% in 2015 and 71.5% and 65.3% in 2016. No interaction that could affect the yield of the seedlings was observed. Pre-incubation and underfloor heating methods can be successfully used in the production of inoculated grape seedlings to increase their yield.

Anahtar Kelimeler

Viticulture , American rootstock , grafting , 110R

Kaynakça

• Akman, İ. ve C. Ilgın, 1987. Tüplü Fidan Üretiminde Başarıyı Etkileyen Faktörler. TÜBİTAK Türkiye 1. Fidancılık Sempozyumu, 52s.
• Akman, I. ve C. Ilgın, 1990. Tüplü Asma Fidanı Üretiminde Kullanılan Kap Materyalinin Fidan Randımanı ve Kalitesine Etkisi. Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü 36(4): 21.
• Arık, C., 2013. Aşılı Asma Fidanı Üretiminde İndol Bütirik Asit (IBA) Uygulamasının Aşı Kaynaşması Üzerine Etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, 109s.
• Arıca, R., H.İ. Uzun ve M. Pekmezci, 1992. Farklı Dikim Zamanı, Malç ve Parafin Uygulamalarının Antalya Koşullarında Aşılı-Köklü Asma Fidanı Üretimine Etkisi Üzerinde Araştırmalar. Türkiye 1. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, İzmir, 2: 473-477.
• Baldıran, T., H. Samancı, İ. İlhan, N. Yılmaz, 1982. Turfanda Bazı Üzüm Çeşitlerinin 6 Amerikan Asma Anacı ile Affinite ve Adaptasyonu. Bağcılık Araştırma Enstitüsü, 1(1): 23-30, Tekirdağ.
• Barış, C., 1983. Bağ Filokserası. Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü, Yayın No: 24.
• Baturay, L., 1964. Amerikan Asma Anaçları ve Filokseralı Yerlerde Bağ Kurma. Tarım Bakanlığı Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü, Yayın No: D110.
• Becker, H., 1971. Neure Ergebnisse aus Untersuchungen Überdie Techonologie der Lagerung van Rebenvermehrunsut. Probleme der Rebenveredlung, Heft 8: 29-48.
• Çakır, A., N. Karaca, M. Sıdfar, Ç. Baral ve G. Söylemezoğlu, 2013. Sultani Çekirdeksiz Üzüm Çeşidinin Farklı Amerikan Asma Anaçları ile Aşı Tutma Oranının Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 23(3): 229-235.
• Çakır, A. ve B. Yücel, 2015. Aşılı Tüplü (Kaplı) Asma Fidanı Üretiminde Farklı Köklendirme Ortamlarının Kök ve Sürgün Gelişimi Üzerine Etkileri. Türk Doğa ve Fen Dergisi Yıl: 2016 5: 2.
• Cangi, R., M. Kelen ve A. Doğan, 1999. Serin İklim Koşullarında Asma Fidanı Üretim Olanakları. Türkiye 3. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Eylül 1999, Ankara, 430-435.
• Cangi, R. ve A. Yağcı, 2012. Iğdır Yöresinde Salamuralık Asma Yaprağı Üretim İmkânları. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2(2Ek: A): 9-14.
• Cangi, R., F. Balta ve A. Doğan, 2000. Asılı Asma Fidanı Üretiminde Kullanılan Katlama Ortamlarının Fidan Randıman ve Kalitesi Üzerine Etkilerinin Anatomik ve Histolojik Olarak İncelenmesi. Turk J. Agr. For. 24: 393-398.
• Çelik, H., 1982. Kalecik Karası/41B Aşı Kombinasyonu İçin Sera Koşullarına Yapılan Asma Fidanı Üretiminde Değişik Köklendirme Ortamları ve NAA Uygulamasının Etkileri (Doçentlik Tezi). 73s.
• Çelik, H., 1983. Sera Koşullarında Tüplü Asma Fidanı Üretimi. Türkiye 2. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu, Manisa, 3-8.
• Çelik, H., 1984. Türkiye Bağcılığında Fidan Sorunu. Tokat Bağcılığı Sempozyumu, 25-28 Ekim 1984.
• Çelik, S., 1998. Bağcılık (Ampeloloji). Cilt: 1. Anadolu Matbaa Ambalaj San. Tic. Ltd. Şti. İstanbul, 426s.
• Çelik, H., 2000. Üzüm Çeşit Kataloğu. Sun Fidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi: 3 Ankara.
• Çelik, H., 2012. Türkiye Bağcılığı ve Asma Fidanı Üretimi Dış Ticareti ile İlgili Stratejik Bir Değerlendirme. TÜRKTOB Dergisi 4: 10-16.
• Çelik, H. ve Y.S. Ağaoğlu, 1978. Bazı Amerikan Asma Anaçlarında Ethrel Uygulamaları ve Dikim Şekillerinin Köklenme Üzerine Etkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, Cilt: 27, Fasikül 1’den ayrı basım. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 766.
• Çelik, H. ve Y.S. Ağaoğlu, 1979. Aşılı Köklü Asma Fidanı Üretiminde Farklı Çeşit/Anaç Kombinasyonlarının Aşıda Başarı Üzerine Etkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, Cilt: 29, Fasikülden Ayrı Basım.
• Çelik, S., A. Delice ve L. Arın, 1989. Fidanlık Koşullarında Aşılı Köklü Asma Fidanı Üretimi. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu TOAG-587.
• Çelik, H., B. Maraşalı, G. Söylemezoğlu, Z. Gürsoy, N.G. Baydar, İ. Yüksel, E. Gökçay, A.K. İlbay ve İ. İlhan, 2000. Türkiye’de Virüssüz Sertifikalı Asma Fidanı Üretim Tekniğinin Geliştirilmesi (Eureka EU 679 Vitis). TÜBİTAK TOAG-1108 Proje Sonuç Raporu. Ankara.
• Çelik, H., B. Karabulut ve B. Köse, 2011. Farklı Anaçlar Üzerinde Merzifon Karası (Vitis vinifera L.) Üzüm Çeşidinin Kalluslanma Performansı ve Fidan Gelişimi Özelliklerinin Belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 30(2015):87-94, ISSN:1308-8750 (Print) 1308-8769 (Online) doi: 10.7161/anajas.2015.30.2.87-94.
• Çelik, H. ve V. Akgül, 1992. Aşılı Asma Fidanı Üretiminde Değişik Katlama Yöntemlerinin Aşıda Başarı Üzerine Etkileri. Türkiye 1. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 13-16 Ekim 1992, İzmir, 2: 455-458.
• Çelik, M. ve S. Gargın, 2009. Bazı Amerikan Anaçlarının Köklenme Yetenekleri Üzerine İndol Bütirik Asit (IBA) Dozları ve Çelik Kalınlıklarının Etkileri. 7. Türkiye Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, Manisa.
• Çelik, H. ve F. Odabaş, 1995. Farklı Anaçlar Üzerine Aşılanan Bazı Üzüm Çeşitlerinde Aşı Tipi ve Aşılama Zamanlarının Fidanların Büyüme ve Gelişmesi Üzerine Etkileri. Türkiye 2. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 3-6 Ekim 1995, Adana.
• Çelik, H. ve F. Odabaş, 1996. Farklı Örtü Materyallerinin Aşılı Çeliklerden Asma Fidanı Elde Etmede Başarı Üzerine Etkileri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 11(3): 73-85.
• Çelik, H. ve Z. Uyar, 1992. Serada Tüplü Asma Fidanı Üretiminde Tüp Büyüklüğünün Fidan Randımanı ve Kalitesi Üzerine Etkileri. 1. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 13-16 Ekim 1992, İzmir. 2: 467-471.
• Dardeniz, A. ve A.O. Şahin, 2005. Aşılı Köklü Asma Fidanı Üretiminde Farklı Anaç ve Çeşit Kombinasyonlarının Vejetatif Gelişme ve Fidan Randımanları Üzerine Etkileri. Bahçe 34(2): 1-9.
• Ecevit, M.F., 1980. Bazı Amerikan Asma Anaçlarının Yuvarlak Çekirdeksiz üzüm Çeşidinin Mineral Beslenmesi, Vejetatif Gelişmesi ve Meyve Özelliklerine Etkileri Üzerine Araştırmalar (Doçentlik Tezi). İzmir, 71s.
• Ergenoğlu, F. ve S. Tangolar, 1990. Aşılı Çeliklerde Köklenme, Aşı Yerinde Kallus Oluşumu ve Sürgün Büyümesi ile İlgili Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 5(2):141-156, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi (2005):9-3.
• Erhan, H., 1993. Aşılı Asma Fidanı Üretiminde Farklı Parafin Uygulaması ve Dikim Yöntemlerinin Etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 34s.
• Eriş, A., A. Soylu ve C. Türkben, 1989. Aşılı Köklü Asma Fidanı Üretiminde Bazı Uygulamaların Aşı Yerinde Kallus Oluşumu ve Köklenme Üzerine Etkileri. Bahçe 18(1-2): 29-34.
• Gerhardt, R., Cheng Yung Cheng Unn F. Schneider, 1971. Problème der Rebenveredlung. Hett 8: 9-27.
• Ilgın ve ark., 1990. Tüplü Fidan Üretiminde En Uygun Harç Karışımının Saptanması Üzerine Araştırmalar. Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü, Proje No: l5-3-02.
• İlhan, İ., N. Yılmaz ve T. Yapar, 1990. 110R ve Ramsey Anaçlarında Aşılamada Kullanılan Değişik Aşı Makinelerinin Karşılaştırılması. Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü, Yayın No: 36/3: 13.
• Kara, Z., 1990. Tokat Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 318s.
• Kara, Z., A. Özer ve A. Sabır, 2011. Bazı Asma Yoz ve Çeliklerinin Vejetatif Gelişmesine Mikorizal Preparasyon (MP) Uygulamalarının Etkileri. Türkiye 6. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Şanlıurfa.
• Kara, Z., A. Sabır, K. Yazar ve A. Akçay, 2016. Klinoptilolitik Mikronize Zeolit Uygulamalarının Asma Anacı Fidanlarının Vejetatif Gelişme ve Kalitesine Etkileri. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi 3(2):253-260.
• Kafalı, H. ve F. Ergenoğlu, 1993. Bazı Amerikan Asma Anaçlarının Köklenmesi Üzerine Ortam Sıcaklığı ve İndol Bütirik Asidin Etkileri. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 8(1):61-76.
• Kısmalı, İ., 1978. Yuvarlak Çekirdeksiz Üzüm Çeşidi ve Farklı Amerikan Asma Anaçları ile Yapılan Aşılı-Köklü Asma Fidanı Üretimi Üzerinde Araştırmalar (Doçentlik Tezi). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Meyve ve Bağ Yetiştirme ve Islahı Kürsüsü, 102s.
• Kısmalı, İ. ve N. Karakır, 1988. 99R ve 41B Amerikan Asma Anaçlarının Köklenmelerine Alt Isıtma ve Köklendirme Ortamının Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 25(3): 57.
• Kısmalı, İ. ve N. Karakır, 1990. Asma Fidanı Elde Edilmesinde Kalite ve Randımanı Artırma Olanakları Üzerinde Araştırmalar. Doğa 14: 107-115.
• Kılıç, D., 2014. Kokteyl Mikoriza Uygulamalarının Aşılı Asma Fidanı Üretiminde Fidan Randıman ve Kalitesi Üzerine Etkileri (Doktora Tezi). GOP Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
• Korkutal, İ., E. Bahar, G. Akçay ve D.S. Günal, 2009. Farklı Sürelerle Ultraviyole (UV-C) Uygulamalarının Kaynaştırma Odası Koşullarında Aşılı Asma Çelikleri Üzerine Etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 22: 9-14.
• Köse, B. ve F. Odabaş, 2011. Asma Fidanı Yetiştiriciliğinde Işık ve Sıcaklığın Fidan Kalitesi Üzerine Etkileri. Türkiye 6. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Şanlıurfa, 185-192.
• Köse, B., H. Çelik and B. Karabulut, 2015. Determination of Callusing Performance and Vine Sapling Characteristics on Different Rootstocks of Merzifon Karası Grape Variety (Vitis vinifera L.). Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi Anadolu J. Agr. Sci. 30(2015): 87-94.
• Özçağıran, V., 1974. Meyve Ağaçlarında Anaç ile Kalem Arasındaki Fizyolojik İlişkiler. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 234.
• Sabır, A. ve Y.S. Ağaoğlu, 2009. Tüplü Asma Fidanı Üretiminde Değişik IBA ve NAA Uygulamalarının Farklı Çeşit/Anaç Kombinasyonlarında Aşı Başarısı Üzerine Etkileri. Alaratarım 8: 2.
• Sağlam, H., A. Yağcı ve Ö.Ç. Sağlam, 2005. Bazı Amerikan Asma Anaçlarında IBA Kullanımının Fidan Kalite ve Randımanına Etkileri Üzerine Araştırmalar. Türkiye 6. Bağcılık Sempozyumu, Tekirdağ, 1:554-560.
• Samancı, H. ve İ. Uslu, 1992. Aşılı-Köklü Asma Fidanı Üretiminde Randıman ve Kalitenin Çeşit Anaç Kombinasyonlarına Göre Değişiminin Araştırılması. Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Mersin.
• Schenk, 1973. Unstersuchungen Über Die Werwachsungsvorgange Bei Profreben. Probleme Der Rebenveredlung. Heft 9: 23-28.
• Sievers, E., 1971. Neue Wege beider Versongang der Rebenveredlung mit Edelreis Material. Weinberg und Keller, 18: 253-279.
• Sivritepe, N. ve C. Türkben, 2001. Müşküle Üzüm Çeşidinde Farklı Anaçların Aşıda Başarı ve Fidan Randımanı Üzerine Etkileri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15: 47-58.
• Sucu, S. ve A. Yağcı, 2015. Aşılama Öncesi Amerikan Asma Anaçlarına Ön Bekletme Uygulamalarının Fidan Randımanı Üzerine Etkileri. Konya Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi A27, Türkiye 8. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, (Özel Sayı):450-456.
• Şen, A. ve A. Yağcı, 2016. Tüplü Asma Fidanı Üretiminde Farklı Köklendirme Yerlerinin Fidan Randıman ve Kalitesi Üzerine Etkileri. Meyve Bilimi Dergisi 3(1): 22-28.
• Tangolar S., F. Ergenoğlu ve S. Gök, 1996. Değişik Zamanlarda Dikilen Asma Odun Çeliklerinin Köklenmesi Üzerine Alttan Isıtmanın Etkisi-2. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11: 135-148.
• Weaver, J.R., 1976. Weavver, R. J., 1976. Grape Growing. John Wiley and Sons Inc, San Francisco, CA, USA. 384pp.
• Winkler, A.J., J.A. Cook, W.M. Kliewer and L.A. Lider, 1974. General Viticulture. Univ. of California Press. Berkeley. 710s.
• Yağcı, A., D. Kılıç, M. Karabulut, S. Sucu ve N. Topçu, 2015. Farklı IBA (Indol Bütirik Asit) Dozlarının 110R ve Ramsey Anaçlarına Aşılı Bazı Üzüm Çeşitlerinde Fidan Randımanı ve Kalitesi Üzerine Etkileri Araştırma Makalesi. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi A27, Türkiye 8. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu (Özel Sayı).
• Yanmaz, M., 2002. 110R Amerikan Asma Anacına, Değişik Üzüm Çeşitlerinin Aşılanması Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, 61s.