HİLVAN İLÇESİ BADEMLERİNİN (Prunus amygdalus L.) SELEKSİYON YOLUYLA ISLAHI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2010, Cilt: 39 Sayı: 1, 1 - 7, 01.03.2010

Ömer Beyhan

Öz

Hilvan İlçe merkezi ve bağlı köylerinde yürütülen bu çalışmada; tohumdan yetişen
badem popülasyonu içerisinden, üstün özelliklere sahip, yöre şartlarına uyum sağlamış
genotiplerin seçilmesi amaçlanmıştır. 2006-2007 Yılları arasında iki yıl süren bu
çalışmada; yaklaşık 2.000 çöğür ağacı incelenmiş ve bunlar içerisinden 150 tipten örnekler
alınmıştır. İncelenen tipler içerisinden tartılı derecelendirme metoduna göre 7
genotip ümitvar tipler olarak seçilmiştir. Seçilen tiplerde kabuklu meyve ağırlığı 1.23-2.38 g, iç badem ağırlığı 0.35 – 1.10 g, iç oranı %27.08 – 60.87, kabuklu meyve boyu 24.00 – 29.96 mm, kabuklu meyve eni 15.01 – 17.69 mm, kabuklu meyve kalınlığı
10.95 – 12.43 mm arasında değişim göstermiş; seçilen tiplerin tamamı ince kabuklu
olduğundan “El Bademi” olarak değerlendirilmiştir. Seçilen tiplerde çiçeklenme Mart
ayının ilk 10 günü içerisinde gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Badem, Islah, Seleksiyon

Kaynakça

• Anonim, 2006. Tarımsal Yapı ve Üretim. Şanlıurfa Tarım İl Müdürlüğü İstatistikleri.
• Aslantaş R., 1993. Erzincan İli Kemaliye İl- çesinde Doğal Olarak Yetişen Bademlerin (A.comminus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Bah- çe Bitki. Böl. Erzurum.
• Beyhan, Ö., S.Z. Bostan, 1995. Darende Ba- demlerinin (P. amygdalus L.) Seleksiyon Yo- luyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. Y.Y. Üni- versitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt.4/2. Van.
• Beyhan, Ö., M. Şimşek, 2007. Kahramanma- raş Merkez İlçe Bademlerinin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üze- rinde Bir Araştırma. Bahçe 36(1-2): 11-18.
• Dokuzoğuz, M., R. Gülcan, 1973. Ege Böl- gesi Bademlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı ve Seçilmiş Tiplerin Adaptasyonu Üzerine Araştırmalar. TOAG Yayınları. No:22, Anka- ra.
• Dokuzoğuz, M., R. Gülcan, 1979. Badem Yetiştiriciliği ve Sorunları. TÜBİTAK XV. Ku- ruluş Yılı Bilimsel Yayınları. No.432, Ankara.
• Dokuzoğuz, M., R. Gülcan, M.A Aşkın, A. Mısırlı, 1989. Evoluation of Selected Almond Clones. Czevhaslovakia. September BRNO.
• Espada Cabro, J. L., M.T.E. Ramirez, 2002. Kernel Production and Exports by Fruit of Some Spanish Almond Cultivars. II. Int. Symposium on Pistachios and Almonds. Acta Hortic.(ISHS) 591:307-313.
• Eti, S., S. Paydaş, B.A. Küden, N. Kaşka, Ş. Kurnaz, M. Ilgın, 1994. Studies on Fruit Quality Characteristics of some Self and Cross Polinated Selected Almond Types. Acta Hortic. I. International Congress on Almonds Sept. Zaragoza, Spain.
• Gülcan, R., 1976. Seçilmiş Badem Yetiştiri- ciliği Üzerinde Fizyolojik ve Morfolojik Araş- tırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fakültesi Yayınları. No:310, İzmir.
• Kalyoncu, İ.H., 1990. Konya Apa Baraj Gö- lü Çevresinde Yetiştirilen Üstün Özellikli Ba- dem (P. amygdalus L.) Tiplerinin Belirlenme- si Üzerine Bir Seleksiyon Çalışması (Basıl- mamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Kaşka, N., A.B. Küden, A. Küden, 1993. Türkiye’nin Çeşitli Bölgelerinden Seçilmiş Badem Tiplerinin Adana Ekolojik Koşullarına Adaptasyonu Üzerinde Çalışmalar. Doğa Türk Tarım ve Orman Dergisi 17(1):97-109.
• Kester, D.E., 1979. Almanda, Nut Tree Culture. The Northern Xl. Nut Growers Association. Roadtlamden Connetticut 06518, U.S.A, s:148-162. Broken Arrow
• Kester, D.E., R. Asay, 1980. Almonds Advances University Press. West Lafayete. Indiana U.S.A, s:387-419. Breeding. Purdue
• Küden, A.B., 1998. Almond Germplasm and Production in Turkey and The Future of Almonds in The GAP Area. Acta Hortic. (ISHS) 470:29-33 (www.actahort.org/books/ 470/470_1.htm).
• Micke, W.C., D.E. Kester, 1998. Almond Cultivar Evaluation Using Regional Trials. Acta (www.actahort.org/books/470/470_1.htm).
• Micke, W.C., D.E. Kester, 1998. Almond Growing in California. Acta Hortic. (ISHS) 470:21-28 (http://www.actahort.org/books/ 470/470_1.htm). (ISHS) 470:34-42
• Socias, I., R. Commany, 1992. Flovering Dynamics and Fruit Set in The Almond Cultivar Guyara. Hortic. Abstract Vol. 62:2457.
• Şen, S. M., R. Cangi, 1991. Vezirköprü ve Çevresinde Yetiştirilen Bademlerin Seleksi- yon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar. Yü- züncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 1(3):131- 152.
• Oğuz, H. İ., R. Cangi, S. Z. Bostan, 1995. Akdamar Adası Bademlerinin (P.amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araş- tırmalar. Türkiye II.Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt I.(370-374) 3-6 Ekim Adana.
• Westwood, M.N., 1978. Temperate-Zone Pomology. W.H. Freemen and Company, Sanfransisco, U.S.A.
• Wodroof, J.G., 1978. Almanda, Tree Nuts. University of Georgia AVE Publishing Company INC. Westport, Connectiut U.S.A. BAHÇE 39 (1) (2010)