MELEZLEME İLE ELDE EDİLEN ÜZÜM (Vitis vinifera L.) ÇEŞİT ADAYLARININ BAZI KALİTE ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2011, Cilt: 40 Sayı: 1, 1 - 11, 01.03.2011

Arif ATAK Ahmet Altındişli Arif Atak Cengiz ÖZER Kemal A. Kahraman Cengiz Özer

Öz

Üzüm sofralık olarak en fazla talep gören meyvelerden biridir. Bu durum sofralık
üzümlerin kalite özelliklerinin önemini artırmaktadır. Bu araştırmada Yalova Atatürk
Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü ve Tekirdağ Bağcılık Araştırma
Enstitüsü tarafından seçilen toplam 23 melez üzümün bazı kalite özellikleri 2008 ve
2009 yıllarında iki farklı hasat zamanında incelenmiştir. 23 melez üzüm ıslah çalışmaları
sonucunda çeşit adayı olarak seçilmiştir. Çalışmada çeşit adaylarının 2 yıl süre ile
10 farklı ürün özelliği Yalova koşullarında incelenerek ortaya konmuştur. 23 çeşit
adayı tane eni, tane boyu, 100 tane ağırlığı, suda çözünür kuru madde (SÇKM), pH
değeri, şıradaki titre edilebilir asitlik, olgunluk indisi, degüstasyon puanlaması ve tane
rengi yönünden incelenmiştir. Yapılan analizler neticesinde; Yalova çeşit adaylarından
91/3 (Pembe 77) ve Tekirdağ çeşit adaylarından 15/A-61 ön plana çıktı. 91/3
(Pembe 77) pembe renkli, kendine has aromalı ve çekirdeklidir. 15/A-61 ise sarı-yeşil
renkli, misket aromalı ve çekirdeksiz yapıdadır. Bu çeşit adayları için tescile başvurulmuş
olup halen tescil işlemleri devam etmektedir. Çalışma sonucunda tescil öncesi
üzüm çeşit adaylarının bazı kalite özellikleri belirlenerek sofralık potansiyelleri ortaya
konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sofralık Üzüm, ÇeĢit Adayı, Kalite Özellikleri, Vitis vinifera L.

Kaynakça

• Almela, L., D. Martinez, E. Gomez-Plaza, and A. Martinez, 1999. Influence of Pruning and Fertigtion on the Colour of Wines from Monastrell Grapes. Investigacion Agraria Produccion y Proteccion Vegetales 14:423- 435.
• Anonymous, 2009. FAO-Statistical Database, Faostat (www.fao.org).
• Atak, A., T. Yalçın, İ. Uslu ve H.Samancı, 2005. Melezleme Yolu ile Yeni Üzüm Çeşit- lerinin Elde Edilmesi. 6. Bağcılık Sempoz- yumu Bildirileri. 19-23 Eylül 2005, Tekir- dağ, s:454-463.
• Atak, A., Ö. Ç. Sağlam, A. Karauz, K. A. Kahraman, H. Sağlam ve M. Eken, 2007. Melezleme ile Elde Edilen Sofralık Üzüm Çeşit Adaylarının Farklı Ekolojilerde Per- formanslarının Belirlenmesi. V.Ulusal Bahçe Bitkileri Kong., Erzurum, Cilt 2 s:334-339.
• Baydar, N.G., 2006. Organic Acids, Tocopherols and Phenolic Compositions of Some Turkish Grape Cultivars. Chemistry of Natural Compounds 42 (2): 156-159.
• Buhurcu, H., 2004. Bazı Şaraplık Üzüm Çe- şitlerinde Farklı Gelişme Dönemlerinde Ta- nelerdeki Organik Asit Dağılımı (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniv. Fen. Bil. Ens. 42s.
• Cangi, R., D.Kılıç, M.R. Karaman, C. Kaya, S. Şahin ve M. Yıldız, 2007. Narince Üzüm Çeşidinde Farklı Budama Seviyesi ve Axot Uygulamalarının Üzüm Verimi ve Kalitesi Üzerine Etkisi. V.Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Erzurum. Cilt 2 s:396-406.
• Çelik, H., Y.S. Ağaoğlu, Y. Fidan, B. Marasalı ve G. Söylemezoğlu, 1998. Genel Bağcılık. SUNFİDAN A.Ş., Mesleki Kitaplar Serisi:1. Fersa Matbaacılık San. ve Tic Ltd.Şti., Ankara, 253 s.
• Çelik, H., B.Kunter, G.Söylemezoğlu, A.Ergül, H.Çelik, H.Karataş, G.Özdemir, ve A.Atak, 2010. Bağcılığın Geliştirilmesi Yöntem ve Üretim Hedefleri. TMMOB Zi- raat Mühendisleri Odası VII. Teknik Kong- resi, 11-15 Ocak, Ankara, Cilt 1, s:493-515.
• Gill, M.I.S. and N. K. Arora, 2009. Performance of Different Grape Varieties under North Indian Conditions. Indian Journal of Ecology 36(1): 15-17.
• Gülcü, M., A.Ş. Demirci ve K.R. Güner, 2008. Siyah Üzüm; Zengin Besin İçeriği ve Sağlık Açısından Önemi. Türkiye 10. Gıda Kongresi, 21-23 Mayıs 2008, Erzurum.
• Kamiloğlu, Ö. ve D. Önder, 2007. Alphonse Lavallée Üzüm Çeşidinde Verim ve Kalite Üzerine Farklı Su Düzeylerinin Etkisi. V.Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Erzurum, Cilt 2 s:391-396.
• Kara S, ve H. Çoban, 2002. Örtü Altına Alınmış Asmada Üzümün Omca Üzerinde Muhafazası Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 2002, 39 (3): 25-32.
• Karadoğan, B., M.H. Öz, N.N. Kalkan ve S. Albayrak, 2007. Karaerik Üzüm Çeşidinde Kalsiyum Hidroksit’in Meyve Çatlaması ve Kalitesi Üzerine Etkileri. V.Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Erzurum, Cilt 2 s:415- 420.
• Kızılet, E. ve R.E. Anlı, 2006. Kaliteli Kır- mızı Şaraplarda Bazı Antioksidan Fenolik Bileşikler. Türkiye 9.Gıda Kongresi, Bolu, s:941-944.
• Özdemir, G. ve S. Tangolar, 2005. Diyarba- kır ve Adana Koşullarında Yetiştirilen Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinde Fenolojik Dev- reler ile Etkili Sıcaklık Toplamı Değerleri ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 6. Bağcılık Sempozyumu Bildirileri, 19-23 Eylül 2005, s:446-454.
• Özden, M. ve H. Vardin, 2009. Şanlıurfa Koşullarında Yetiştirilen Bazı Şaraplık Üzüm Çeşitlerinin Kalite ve Fitokimyasal Özellikleri, HR.Ü.Z.F.Dergisi, 13(2):21-27.
• Özden, M., H. Vardin, M. Şimşek ve M. Karaaslan, 2010. Effects of Rootstocks and Irrigation Levels on Grape Quality of Vitis vinifera L. cv. Shiraz. African Journal of Biotechnology 9(25):3801-3807.
• Özer, C., A. Karauz, N.K. Erdoğan, M.A. Kiracı, C. Barış ve K. Gürnil, 2005. Melez- leme ile Çekirdeksiz Erkenci veya Çekirdek- siz Geççi Yeni Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Elde Edilmesi Üzerine Çalışmalar. Türkiye 6. Bağcılık Sempozyumu Bildirileri, 19-23 Eylül 2005, s:470-476.
• Özer, C., N. Özer, M.A.Kiracı, A. Yağcı ve B. Akman, 2005. Melezleme Islahı ile Has- talıklara Dayanıklı Yeni Üzüm Çeşitlerinin Eldesi Üzerine Çalışmalar. Türkiye 6. Bağcı- lık Sempozyumu Bildirileri, 19-23 Eylül 2005, s:476-482.
• Peterlunger, E., G.Gaspero, D.Cipriani and G.Inheritance, 2006. Inheritance of Yield Components and Quality of Grape in Hybridization Proceedings Conference Breeding, Udine, Italy, 2-6 June 2006. Genetics and
• Shiraishi, M, and H.Fujishima, 2010. Evaluation Resources for Sugar, Organic Acid, and Amino Acid Composition of Berries. Euphytica (2010) 174:1–13 Genetic
• Uylaşer V. ve K. İnce, 2008. Şaraptaki Antioksidantlar ve Fenolik Bileşikler, Türki- ye 10. Gıda Kongresi; 21-23 Mayıs 2008, Erzurum, s:1151-1154.
• Yağcı, A., A. Altındişli, ve C. Ilgın, 2005, Ege Bölgesinde Yetiştiriciliği Yapılan Çe- kirdeksiz Üzüm Çeşidinin İlçelere Göre Ha- sat Zamanındaki Üzüm Özellikleri ve Ku- ruma Randımanları. 6.Bağcılık Sempozyumu Bildirileri, Tekirdağ, 19-23 Ekim 2005, s:321-328.
• Yağcı, A., A. Altındişli, ve C. Ilgın, 2007. Sultani Çekirdeksiz Üzümünün Hasat Sıra- sında Şeker Fraksiyonları ve SÇKM ile Şe- kerler Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. V.Ulusal Bahçe Bitki- leri Kongresi, Erzurum, Cilt 2 s:464-469.