MELEZLEME ISLAHI İLE ELDE EDİLEN İKİ AMAÇLI (SOFRALIK VE YAĞLIK) ZEYTİN ÇEŞİT ADAYLARINA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2011, Cilt: 40 Sayı: 1, 29 - 36, 01.03.2011

Yasin Özdemir M. Emin Akçay Şefik Kurultay

Öz

Dünya genelinde yapılan çalışmalar incelendiğinde yeni yağlık zeytin çeşitlerinin
elde edilmesi amacıyla çok sayıda araştırma programları yürütüldüğü görülmektedir.
Bunun yanı sıra az sayıda da olsa yeni sofralık veya çift amaçlı (sofralık ve yağlık)
zeytin çeşitlerinin elde edilmesinin amaçlandığı ıslah çalışmaları da yapılmıştır. Farklı
amaçlar ile başlamış olan bazı ıslah çalışmalarında yeni çeşit adaylarının hem sofralık
hem de yağlık olarak değerlendirilebilecek özelliklere sahip olması araştırmacıların
dikkatini çekmiştir. Bu derleme ile geçmişten günümüze farklı ülkelerde ıslah çalışmalarıyla elde edilmiş zeytin tipleri içerisinde tarımsal özellikleri ile ön plana çıkan ve
hem sofralık zeytin hem de zeytinyağı sanayinin ihtiyaçlarını karşılayabilecek özelliklerde
zeytinlere sahip çeşit adaylarının özellikleri hakkında bilgi verilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zeytin, Zeytin Islahı, Çift Amaçlı Zeytin

Kaynakça

• 1. Anonymous, 2004. Norma Commerciale Applicabile Alle Olive Da Tavola. International Olive Oil Council (IOOC). Risoluzione N. RÉS-2/91-IV/04.
• 2. Arsel, A.H., U. Güloğlu, N. Mete, E. Özahçı, F. Sefer, Ö. Çetin ve M. ġahin, 2008. Memecik Zeytin ÇeĢidinde Klonal Seleksiyon (II. Safha). Zeytincilik Araştırma Enstitüsü. Sonuç raporu, İzmir, 81 s.
• 3. Aybaba, ġ., 2010. Gemlik Zeytin ÇeĢidinde Dal Eğme ile Birlikte Yapraktan Bor ve Çinko Uygulamalarının Meyve Verimi ve Kalite Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Adana, 63s.
• 4. Bellini, E., 1993. Variabilità Genetica ed Ereditarietà di Alcuni Caratteri in Semenzali d‟incrocio di Olivo. Olivæ 49: 21-34.
• 5. Bellini, E., E. Giordani and M.V. Parlati, 2000. Three New Olive Cultivars Obtained by Cross-Breeding. Acta Horticulturae 586:221-223.
• 6. Bellini, E., E. Giordani, M.V. Parlati and S. Pandolfi, 2002. Olive Genetic Improvement: Thirty Years of Research. Acta Horticulturae 586: 105-108.
• 7. Bellini, E., E. Giordani, M.V. Parlati and S. Pandolfi, 2003. Miglioramento Genetico Dell‟olivo: Nuove Selezioni Avanzate Ottenute da Incrocio. Atti convegno germoplasma olivicolo e tipicità dell’olio, 5 December 2003, Perugia, 32-36.
• 8. Boulouha, B., 2006. Acquired Breeding in Morocco. CRRA Marrakech INRA Morocco.
• 9. Canale, A., 2004. Informativa Sula Disponibilità di Novità Vegetali Utilizzabili Nel Settore Olivicolo, Availability of New Varieties of Plants Used in the Olive Sector. Cv FS:17 Don Carlo, (Eds. Agricola Faena S ve S. Perugia) Perugia, Italy, 82p.
• 10. Kamal, M., 2008. Report on Plant Breeding and Related Biotechnology Capacity, Global Partnership Initiative for Plant Breeding Capacity Building (GIPB) Rabat, Morocco 62p.
• 11. Kaya, H. ve F.E. TekintaĢ, 2006. Aydın Ġlinde YetiĢtirilen Yamalak Sarısı Mahalli Zeytin ÇeĢidinin Fenotipik Özelliklerinin Tanımlanması. ADÜ Ziraat Fak. Dergisi 3(2): 69-76.
• 12. Kayahan, M. ve A. Tekin, 2006. Zeytinyağı Üretim Teknolojisi. TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Kitaplar Serisi 15. Filiz Matbacılık, Ankara, 198s.
• 13. Oktar, A., 1988. Önemli Zeytin ÇeĢitlerinin Yağ Miktarı ve Yağ Özellikleri Üzerine AraĢtırmalar. Zeytincilik Araştırma Enstitü- sü. Sonuç Raporu, Yayın No: 47, İzmir, 37s.
• 14. Lavee, S., 2010. Integrated Mechanical, Chemical and Horticultural Methodologies for Harvesting of Oil Olives and The Potential Interaction with Different Growing Systems: A General Review, Advances in Horticultural Science 24(1): 5-15.
• 15. Özdemir, Y., 2011. Bazı Melez Zeytinlerin Fizikokimyasal Özelliklerinin ve Starter Kültür (Lactobacillus plantarum) Ġlaveli Sofralık Zeytin Fermentasyonuna Uygunluklarının Belirlenmesi (Doktora Tezi). Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Tekirdağ, 125s.
• 16. Padula, G., A. Rosati, S. Pandolfi, E. Giordani, E. Bellini, C. Mennone and G. Pannelli, 2006. Fatty Acid Composition of Oils from Olive Selections Derived from a Breeding Program and Cultivated in Metaponto and Spoleto. In “Biotecnology and quality of Olive Tree Products around the Mediterranean Basin”, Olivebioteq Proceedings Marsala, Italy, Volume 1: 187- 190.
• 17. Padula, G., E. Giordani, E. Bellini, A. Rosati, S. Pandolfi, A. Paoletti, G. Pannelli, V. Ripa, F. De Rose, E. Perri, A. Buccoliero and C. Mennone, 2008. Field Evaluation of New Olive (Olea europaea L.) Selections and Effects of Genotype and Environment on Productivity and Fruit Characteristics. Adv. Hort. Sci 22:87-94.
• 18. Pannelli, G., A. Rosati, S. Pandolfi, G. Padula, C. Mennone, E. Giordani and E. Bellini, 2006. Field Evaluation of Olive Selections Derived from a Breeding Program. Olivebioteq Symposium, 5-10 November 2006, Marsala, İtaly, Vol. 1:95- 102.
• 19. Ranalli, A., S. Contento, D. Marchegiani, Di. Pardi, D. Pardi and F. Girardi, 2008. Effects of “Genetic Store” on the Composition and Typicality of Extra-Virgin Olive Oil: Traceability of New Products. Adv. Hort. Sci 22(2):110-115.
• 20. Ripa, V., F. De Rose, A. Tucci, S. Scalercio, P. Tucci and M. Pellegrino, 2006. Preliminary Observations on the Agronomical Behaviour of Olive Cross Breedings Cultivated in Rossano Calabro. Olivebioteq Symposium, 5-10 November 2006, Marsala, İtaly, Vol. 1:139-142.
• 21. Servili, M., A. Taticchi, G. Veneziani, S. Urbani, S. Esposto, O. Massetti, A. Corsetti and G.F. Montedoro, 2006. Nuove Tecnologie Di Deamarizzazione Biologica Per Il Miglioramento Della Qualità Delle Olive Da Tavola. Riv.di Frutticoltura 3:22- 26.
• 22. Zeinanloo, A.A., 2006. The Olive Industry in Iran. Second International Olivebioteq Proceeding, 5-10 November 2006, Mazara del Vallo, 173-182.
• 23. Zeinanloo, A.A., A. Shahsavari, A. Mohammadi and M.R. Naghavi, 2009. Variance Component and Heritability of Some Fruit Characters in Olive (Olea europaea L.). Scientia Horticulturae 123:68-72