Spartium junceum l.’de tohum çimlenmesi ve süs bitkisi özelliklerinin belirlenmesi

Yıl 2012, Cilt: 41 Sayı: 1, 9 - 23, 01.03.2012

Kamil Erken Ercan Özzambak

Öz

Bu
çalışma boyunca yapılan gözlemler, kurulan denemelerden elde edilen veriler ve
literatürlerin ışığında, Spartium junceum L. karayolları bitkilendirmeleri,
toprak stabilizasyonu çalışmaları, sorunlu alanların bitkilendirilmesi
çalışmalarında kullanılabilecek ilk sıralarda yer alan bitkilerden biridir.

Bitkilerin doğal ortamlarında
ve kültür koşullarında gelişimleri gözlenmiş, ölçüm ve sayımlar yapılarak
dendrolojik özellikleri izlenmiştir. Farklı yetiştirme ortamlarına dikilen
fidanların bir ve iki yıllık gelişim durumları tespit edilerek en iyi büyütme
ortamı ile bir ve iki yıllık sürede elde edilebilecek fidan gelişim performansları
belirlenmiştir.

Bu çalışma ile; ülkemiz
florasında doğal olarak bulunan Spartium
junceum L’nin tohum çimlenme oranlarının tespit edilmesi, farklı amaçlı
kullanımlar için süs bitkisi özelliklerinin belirlenmesi ve değişik yetiştirme
ortamlarında iki yıllık fidan gelişim performanslarının saptanması
amaçlanmıştır. Tetrazolium çözeltisinde tohumların canlılık testleri yapılmış,
tohum canlılık oranı %98 bulunmuştur. 10° ve 20°C sıcaklıklarda petrilerde
kontrollü koşullarda çimlenme yüzdeleri saptanmıştır. 60 gün sonunda 10°C’de
%27.67 ve 20°C’de %39.27 çimlenme elde edilmiştir.

Bitkiler 2 yılın sonunda bitki
başına ortalama: 28.44 mm gövde çapına, 72.07 cm kök uzunluğuna, 87.53 cm kök
çapı genişliğine, 412.87 g yaş kök ağırlığına, 158.93 cm ana dal uzunluğuna,
459.67 adet toplam dal sayısına, 11789.80 cm bitki başına toplam dal
uzunluğuna, 26.36 cm ortalama tek dal uzunluğuna, 593.60 g yaş taç ağırlığına
ulaşmışlardır.

Anahtar Kelimeler

süs bitkileri, spartium junceum, çimlenme, süs bitkisi özellikleri, fidan gelişimi

Kaynakça

• Acar, M. ve Ş. Gizlenci, 2006. Tarımsal Araştırmacılar İçin JMP Kullanımı. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Samsun, 69 s.
• Anonymous, 2003. Seed Propagation of Mediterranean Trees and Shrubs. Agensy Fort the Protection of the Environment and For Tecnical Services. ISBN 88-448-0081-0, Roma, 120 s.
• Anonymous, 2007. International Rules For Seed Testing. ISTA Wageningen.
• Barış, M.E., 2002. Yeşil Alan Uygulamalarında Doğal Bitki Örtüsünden Yeterince Faydalanıyor muyuz? II. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, 22-24 Ekim, Antalya, 91-95.
• Bayraktar, A., M. Köseoğlu, ve A. Güney, 1980. Ege Bölgesinde Doğal Olarak Yetişen Odunsu Bitkilerin Ekolojik Özelliklerinin Saptanması ve Kültüre Alınması Üzerinde Araştırmalar. TÜBİTAK TOAG Proje No: 327, İzmir.
• Baytop, T., 1997. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları 578, Ankara, 512 s.
• Davis, P. H., 1984. Flora of Turkey and The East Aegean Island. Volume III, Edinburgh University Press, London, 628 p.
• Eser, B., H. Saygılı, A. Gökçöl, ve E. İlker, 2005. Tohum Bilimi ve Teknolojisi. Cilt I-II, Ege Üniversitesi Tohum Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayın No: 3, İzmir, 908 s.
• Güney, A., 1985. Karayolları Şev Stabilizasyonunda Peyzaj Onarım Çalışmaları ve Ege Bölgesinde Bu Amaca Uygun Bitkilerin Saptanması Üzerine Araştırmalar (Doktora Tezi). E.Ü. Fen Bil. Enst. Peyzaj Mimarlığı ABD, İzmir, 177 s.
• Hartman, T. H., E. D. Kester and T. F. Davıes, 1990. Plant Propagation Principles and Practices. Fifth Edition. Prentice Hall Inc., Englewood Cliffs, New Jersey, 647 p.
• Kostak, S., 1998. Türkiye Florasında Doğal Olarak Bulunan Süs Bitkilerinin Kullanımı. Değerlendirilmesi ve Muhafazası. I. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, 6-9 Ekim, Yalova, 31-36.
• Köse, H., 1997. Ege Bölgesinde Doğal Olarak Yetişen Bazı Süs Ağaç Ağaçcık ve Çalı Tohumlarının Çimlendirme Yöntemleri Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı ABD Doktora tezi, İzmir, 116 s.
• Köse, H., 1998. Ege Bölgesinde Doğal Olarak Yetişen Bazı Çalı Tohumlarının Çimlendirme Yöntemleri Üzerinde Araştırmalar. I. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, 6-9 Ekim, Yalova, 255-264.
• Orçun, E., 1975. Peyzaj Mimarisi. Dendroloji Cilt II: Yapraklı Ağaç ve Ağaçcıkların Özellikleri ve Peyzaj Mimarisinde Kullanılışları, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No. 266, Ege Üniversitesi Matbaası, İzmir, 298 s.
• Sarıbaş, M., 1998. Batı Karadeniz Bölgesinde doğal Olarak Yetişen Odunsu Süs Bitkileri. I. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, 6-9 Ekim, Yalova, 44-50.
• Şirin, U., F. E. Tekintaş, ve B. Deniz, 2006, Ülkemizde Doğal Olarak Yetişen Bazı Çalı ve Ağaçcık Formundaki Bitkilerin Tohumla Üretimi Üzerine Bir Araştırma. III. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, 8-10 Kasım, İzmir, 421-429.
• Travlos, I.S., G. Economou and A. J. Karamanos, 2007. Seed Germination and Seedling Emergence of Spartium junceum L. in Response To Heat and Other Pre-Sowing Treatments. Journal of Agronomy 6: 152–156.
• Topay, M. ve Z. Kaya, 1998. Bartın-Amasra Florasındaki Bazı Otsu Süs Bitkilerinin Peyzaj Değerlerinin Saptanması ve Kentsel Mekanlarda Kullanım Olanakları. I. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, 6-9 Ekim, Yalova, 74-82.
• Tuzlacı, E., 2007. Dekoratif Türkiye Bitkileri. Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti., İstanbul, 560 s.
• Ürgenç, S., 1998. Ağaç ve Süs Bitkileri Fidanlık ve Yetiştirme Tekniği. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları No:3395/442, ISBN 975-404-445-7, İstanbul, 717 s.
• Yazgan, M. E., A. B. Korkut, E. Barış, S. Erkal, R. Yılmaz, K. Erken, K. Gürsan, ve M. Özyavuz, 2005. Süs Bitkileri Üretiminde Gelişmeler. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi 3-7 Ocak 2005 Cilt I, Ankara, 589-607.
• Yılmaz, R., 1999. Otoyol Peyzaj Planlamasında Kullanılmaya Uygun Bazı Doğal Otsu ve Odunsu Bitkilerin Otoyol ve Fidanlık Koşullarında Yetiştirilme Olanakları Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı ABD Doktora Tezi, İzmir, 218 s.
• Zencirkıran, M., A. Mengüç ve N. Seyidoğlu, 2002. Bursa Kestel Yöresi Dış Mekan Fidancılığı Üzerine Bir İnceleme. II. Ulusal Süs Bitkileri Kongresi, 22-24 Ekim, Antalya, 297-302.
• Zencirkıran, M., 2005. Bursa Kent Peyzajında Kullanılan Bitki Türleri Ve Bu Amaç İçin Kullanılabilecek Yerli ve Yabancı Orijinli Bitkilerin Saptanması. Uludağ Üniversitesi Dergisi 5 (18), Bursa, 30-33