Quality changes deuring in-shell storage of some hazelnut cultivars

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: 2, 41 - 53, 20.03.2017

Saim Zeki Bostan , Saadet Koç Güler

Öz

The experiments were carried out on Tombul, Palaz, Çakıldak and Kalınkara hazelnut cultivars grown at the Hazelnut Research Institute in Giresun (Turkey) in 2013 and 2014 years. The dried nuts (moisture content in kernels 6%) were stored shelled in jute bags for 12 months at room conditions (average temperature 18.5°C and average relative humidity 67%). The experiment was carried out as a factoriyel experiment in a completely randomized block design with three replicates. Fat content, free fatty acidity, peroxide, crude protein and colours parameters were measured at harvest and 3 month intervals during storage. Palaz, Çakıldak and Kalınkara cultivars showed better performance than the Tombul cultivar for fat content during the storage, and fat content was changed from 57.25% (Tombul) to 65.87% (Kalınkara) at the end of storage. Free fatty acidity and peroxide values of Tombul cultivar were different from the other cultivars, and increased especially after the ninth month. However, free fatty acidity and peroxide values of all cultivars remained below 1%, and eating quality was not affected negatively at the end of storage. Crude protein values at the end of storage were higher than the initial values in all cultivars. Crude protein content decreased slightly after the ninth month, but no adverse effect on quality was detected in all cultivars during storage. According to these results, it can be said that Tombul cultivar can be stored for 9 months, and Palaz, Çakıldak and Kalınkara cultivars can be stored for 12 months under storage conditions in the study.

Anahtar Kelimeler

hazelnut, Corylus avellane, shelled, storage, quality

Kabuklu olarak depo edilen bazı fındık çeşitlerinde kalite değişimleri

Öz

Bu çalışma Giresun Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü araştırma ve uygulama bahçesinde yetiştirilen Tombul, Palaz, Çakıldak ve Kalınkara fındık çeşitlerinde 2013 ve 2014 yıllarında yürütülmüştür. Kurutulan fındıklar (iç fındıkta nem düzeyi %6’ya geldiğinde) jüt çuvallara yerleştirilmiş ve oda koşullarında (ortalama sıcaklık 18.5°C ve ortalama nispi nem %67) 12 ay boyunca depolanmıştır. Çalışma tesadüf parsellerinde faktöriyel deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Depolama öncesi ilk olmak üzere, üç ay ara ile toplam beş dönemde toplam yağ, serbest yağ asidi, peroksit, ham protein ve renk analizleri yapılmıştır. Toplam yağ değeri bakımından, Palaz, Çakıldak ve Kalınkara çeşitleri, depolama süresince, Tombul çeşidine göre daha iyi performans göstermiş ve depolama sonunda %57.25 (Tombul) ile %65.87 (Kalınkara) arasında değişmiştir. Tombul çeşidinin serbest yağ asitliği ve peroksit değerleri, diğer çeşitlerden farklı olarak, özellikle 9. aydan sonra yükselmişse de, bu iki değer bütün çeşitlerde depolama sonunda %1 değerinin oldukça altında kalmış ve yeme kalitesini olumsuz etkileyecek bir durum oluşmamıştır. Ham protein değeri bütün çeşitlerde başlangıç değerlerine göre depolama sonunda daha yüksek olmuştur. Depolama süresince bu değer bakımından bütün çeşitlerde olumsuz bir durum oluşmamışsa da, 9. aydan sonra az da olsa düşüşler meydana gelmiştir. Buna göre çalışmadaki depolama koşullarında, incelenen kriterler yönünden, Tombul çeşidinin 9 ay, Palaz, Çakıldak ve Kalınkara çeşitlerinin de 12 ay depolanabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

fındık, Corylus avellane, kabuklu, depolama, kalite

Kaynakça

• Anonim, 2016, FAO (http://faostat3.fao.org) (Erişim: Mayıs 2016).
• Anonim, 2016. TÜİK (www.tuik.gov.tr). (Erişim: Mayıs 2016).
• Anonim, 2016. (http://www.giresuntb.org.tr/ images/piyasaanalizi2.pdf) (Erişim: Mayıs 2016).
• Koç Güler, S., 2015. Gama Işını Uygulamalarının Natürel İç Fındıkta Depolama Kalitesine Etkileri (Basılmamış Doktora Tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, 117 s.
• Ghirardello, D., C. Contessa, N. Valentini, G. Zeppa, L. Rolle, V. Gerbi and R. Botta, 2013. Effect of Storage Conditions on Chemical and Physical Characteristics of Hazelnut (Corylus avellana L.). Postharvest Biology and Technology 81(2013):37–43.
• Özdemir, M., 1998. Factors Influencing Shelf Life of Hazelnut. Gıda Teknolojisi 3(3):66-71.
• Özdemir, M., G. Özay ve F. Gürtaş Seyhan, 1998. Hasattan Ambalaja Fındık İşlemenin Kritik Kontrol Noktalarında Tehlike Analizi. MAM Gıda Bilimi ve Teknolojisi Araştırma Enstitüsü, Gebze–Kocaeli. 39 s.
• Sarıhan, S., 1973. Fındık Tarım ve Ekonomisi. Fındık Araştırma Enstitüsü Yayın No:14 s:41–43
• Özcan, M., M. Akbulut, 1996. Fındıklarda Hasat Sonrası Uygulamalar–İşlemler ve Fındık Depolanması. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu. 10–11 Ocak 1996, Samsun, s:173–182.
• Özdemir, 2003. Fındık Hasatı ve Hasat Sonrası İşlemleri ile Fındık İşlemesinde Kritik Kontrol Noktaları Tehlike Analizi. Gıda Teknolojisi 28(1):5–12.
• Koç, S. ve S. Z. Bostan, 2010. Konvansiyonel, Geçiş Yılı ve Organik Fındık Ürünlerinde Meyve Kalite Kriterlerinin Değişimi. Türkiye IV. Organik Tarım Sempozyumu, 28 Haziran–1 Temmuz 2010, Erzurum.
• Anonymous, 1990. Oils and Fats. Official Methods of Analysis of the Association of Official Analytical Chemists. Washington DC, USA, 15th Ed., p. 485–518.
• Anonymous, 1990. Official Methods and Recommended Practices of the American Oil Chemist’s Society. 5th Ed., American Oil Chemist Society, Illinois, USA.
• Demirci Ercoşkun, T., 2009. Bazı İşlenmiş Fındık Ürünlerinin Raf Ömrü Araştırmalar (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara. 205 s.
• Ağar, T., S. Kafkas ve Ö. Balıkçı, 1995. Türk Fındık Çeşitlerinin Derim Zamanında, İç ve Kabuklu Halde Soğukta Depolandıktan Sonra Yağ İçerikleri ve Yağ Asitleri Karakteristikleri. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 3–6 Ekim 1995, Adana, Cilt 1 Meyve, s: 499–504.
• Koyuncu, M. A., 2004. Change of Fat Content and Fatty acid Composition of Turkish Hazelnuts (Corylus avellana L.) During Storage. Journal of Food Quality, 27(2004):304–309.
• Akar, A., 2016. Tombul, Palaz ve Kalınkara Fındık Çeşitlerinde Elle ve Patozla Ayıklanmış Örneklerde Depolama Süresince Meydana Gelen Kalite Değişimleri (Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, 68 s
• Ayfer, M., A. Uzun ve F. Baş, 1986. Türk Fındık Çeşitleri. KBFİB Yayını, 95 sayfa.
• Çalışkan, T., 1995. Fındık Çeşit Kataloğu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Bitkisel Üretimi Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ankara. 72 sayfa.
• Köksal, A. İ., 2002. Türk Fındık Çeşitleri. Fındık Tanıtım Grubu Yayını, 136 s.
• Çetin, Ö., B. Nazlı, K. Bostan ve İ. Alperden, 2000. Depolamanın Çiğ İç Fındığın Kalitesi Üzerine Etkileri. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 26(2):413–419.
• Ebrahem, K. S., D. G. Richardson and R. M. Tetley, 1994. Effects of Storage Temperature, Kernel Intactness, and Roasting Temperature on Vitamin E1 Fatty Acids and Peroxide Value of Hazelnuts. Acta Horticulturae 351: 677–684.
• Santis, D. D., A. Fardelli and F. Mencarelli, 2009. Storage Hazelnuts: Effect on Aromatic Profile and Sensory Attributes. Acta Horticulturae 845:693–699.
• Richardson, D. G. and K. Ebrahem, 1997. Hazelnut Kernel Quality as Affected by Roasting Temperatures and Duration. Acta Horticulturae 445:301–304.
• Çakırmelikoğlu, C. ve N. Çalışkan, 1993. Bazı Fındık Çeşitlerinde Hasat Olum Kriterlerinin Belirlenmesi. Sonuç Raporu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Giresun.