Pomological characteristics of selected olive genotypes

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: 2, 55 - 65, 20.03.2017

Nesrin Aktepe Tangu Mehmet Emin Akçay , Emre Bilen

Öz

Olive growing for table olive production is more profitable compare to oil olive production but 29% of harvested olive fruits cannot be used as table olive because of the small fruit sizes and producers suffer economical loss because of this. Late maturation and lack of a uniform maturation of Gemlik olive cultivar, especially in years with excessive crop loads, causes difficulties at harvest because of winter climatic conditions. These are the negative features of 'Gemlik' olive cultivar which is otherwise one of the best quality table olive. For these reasons a study named "Development of New Olive Cultivars by Cross–breeding" was started in 1990. The first stage of this study was completed in 1998 and 2028 genotypes were selected for the second stage of the project. An observation orchard was established with these 2028 genotypes in 1999 and fruit bearing started in 2002 from these genotypes. Pre–selection process was finished in 2010 which resulted with the selection of 23 black olive and 3 green olive genotypes. The purpose of the ongoing breeding program is to compare the quality of these 26 selected table olives and choose the highest quality ones for black and green table olive production.

Anahtar Kelimeler

olive, pomology, cross-breeding, selection

Bazı ümitvar sofralık zeytin tiplerinin pomolojik özellikleri

Öz

Sofralık zeytin yetiştiriciliği yağlık zeytin yetiştiriciliğinden daha karlı olmaktadır, ancak üretilen sofralık zeytinlerin bir kısmı tanelerinin küçüklüğü nedeniyle sofralık olarak değerlendirilememekte ve üretici kayba uğramaktadır. Gemlik zeytin çeşidi, özellikle ürünün bol olduğu yıllarda geç olgunlaşmakta ve olgunlaşma homojen olmamaktadır. Kış mevsiminin bastırmasıyla şartlar ağırlaşmakta, hasat iyice zorlaşmaktadır. Siyah sofralık kalitesi tartışılmaz olan Gemlik Zeytin çeşidinin bazı olumsuz özelliklerinden yola çıkılarak 1990 yılında başlatılan "Melezleme Yolu İle Yeni Zeytin Çeşitlerinin Geliştirilmesi" projesinin ilk aşaması 1990–1998 yılları arasında tamamlanmış ve ön elemeye tabi tutulduktan sonra 2028 Fı bitkisi ile Gözlem bahçesi oluşturulmuştur. 1999 yılında gözlem parselinin dikimi gerçekleştirilmiş olup, 2002 yılında ilk meyveler görülmeye başlamıştır. 2010 yılında amaca uygun tipler seçilerek ön seleksiyon işlemi tamamlanmıştır. Bu çalışmanın amacı; ön seleksiyonla seçilen Fı bitkileri içinde üstün özelliklere sahip olan tipleri belirlemektir. Ayrıca ön seleksiyonla seçilmiş olan 23 adet siyah sofralık ve 3 adet de yeşil sofralık olarak değerlendirilebilecek toplam 26 melez tip arasından farklı işleme şekillerine uygun olanlar belirlenmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

zeytin, pomoloji, melezleme ıslahı, seleksiyon

Kaynakça

• Akçay, M. E., N. Aktepe Tangu, C. Hantaş, B. Albayrak ve A. S. Yaşasın, 2008, Siyah Sofralık Gemlik Zeytin Çeşidinde Erken Kararma ile İlgili Bazı Kriterlerin İncelenmesi. I. Ulusal Zeytin Öğrenci Kongresi Edremit/Balıkesir. s:9–14.
• Aktepe Tangu, N., M. E. Akçay ve E. Yalçınkaya, 2008. Zeytin Çeşit geliştirme Projesi. I. Ulusal Zeytin Öğrenci Kongresi Edremit/Balıkesir. s:203–207.
• Anonymous, 2004. Norma Commerciale Applicabile Alle Olive Da Tavola. International Olive Oil Council (IOOC). Risoluzione N. RS–2/91–IV/04.
• Aybaba, Ş., 2010. Gemlik Zeytin Çeşidinde Dal Eğme ile Birlikte Yapraktan Bor ve Çinko Uygulamalarının Meyve Verimi ve Kalite Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Adana, 63 s.
• Bellini, E., 1993. Variabilità Genetica ed Ereditarietà di Alcuni Caratteri in Semenzali d‟incrocio di Olivo. Olivæ 49:21–34.
• Bellini, E., E. Giordani, M. V. Parlati and S. Pandolfi, 2002. Olive Genetic Improvement: Thirty Years of Research. Acta Horticulturae 586: 105–108.
• Bellini, E., E. Giordani and M. V. Parlati, 2002b. Three New Olive Cultivars Obtained By Cross–Breeding. Acta Hortic. 586, 221–223 p, DOI:10.17660/ Acta Hortic. 2002.586.41
• Bellini, E., E. Giordani, M. V. Parlati and S. Pandolfi, 2003. Miglioramento Genetico Dell‟olivo: Nuove Selezioni Avanzate Ottenute da Incrocio. Atti convegno germoplasma olivicolo e tipicità dell’olio, 5 December 2003, Perugia, 32–36.
• Besnard, G., P. Baradat and A. Berville, 2001. Genitic Relationships in the Olive (Olea europaea L.) Reflect Multilocal Selection of Cultivars. Theoretical and Applied Genetics 102:251–258.
• Boulouha, B., 1982. Selection Clonal de la Picholine Marrocaine. Station Experimentale de la nenera. Marrakech.
• Canözer, Ö., 1991. Standart Zeytin Çeşitleri Kataloğu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Genel Yayın No:334. Seri:16, 107 s.
• Çavuşoğlu, A., 1980. Ege Bölgesinin Belli Başlı Yerli ve Yabancı Zeytin Çeşitlerinin Pomolojik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Sonuç Raporu. Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, İzmir.
• Çolakoğlu, A., 1992. Zeytinyağlarının Depolanması. Ekonomik ve Teknik Dergi Standart, 372: 75–83
• Fabbri, A., M. Lambardi, and Y. Ozden Tokatli, 2009. Olive Breeding. In S. Mohan Jain & P. M. Priyadarshan (Eds.), Breeding Plantation Tree Crops: Tropical Species. (vol. 12) (pp. 423–465). New York, USA: Springer.
• Fanizza, G., 1982. Genetic Variability and Fruit Character Associations in Table Olives (Olea europaea). Istitute di Miglicramente Genetic Piante Agrarie Universita di Bari. Bari.
• Güngör, Ö. F., 2010. Sofralık Zeytinlerin Karakteristik Özellikleri. Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Sofralık Zeytin Şubesi, Basılmamış Kurs Notları. İzmir.
• Hannachi, H., M. Msallem, S. Ben Elhadj and M. El Gazzah, 2007. Influence du site Géographique sur les Potentialités Agronomiques et Technologiques de l’olivier (Olea europaea L.) en Tunisie. Comptes Rendus Biologies 330: 135–142.
• Humanes, G. J., J. F. Lamas, P. F. Borrero, 1967. Selección de Nuevas Variedades de Olivo. Portug. acta biol. 10: 185–194.
• Janick, J., J. N. Cummins, S. K. Brown and M. Hemmat, 1996. Apples. In: Fruit Breeding, (Eds. J. Janick and J. N. Moore) Vol. I, Tree and Tropical Fruits, John Wiley & Sons, New York, pp. 1–77.
• Kamal, M., 2008. Report on Plant Breeding and Related Biotechnology Capacity. Global Partnership Initiative for Plant Breeding Capacity Building (GIPB) Rabat, Morocco 62 p.
• Kaya, H. ve F. E. Tekintaş, 2006. Aydın İlinde Yetiştirilen Yamalak Sarısı Mahalli Zeytin Çeşidinin Fenotipik Özelliklerinin Tanımlanması. ADÜ Ziraat Fak. Dergisi 3(2):69–76.
• Kaynaş, N., E. Yalçınkaya, A. R. Sütçü ve A. E. Fidan, 1998. Gemlik Zeytininde Klonal Seleksiyon. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Bilimsel Araştırma ve İnceleme Yayınları, No: 111.
• Kumral, A., F. Başoğlu ve İ. Şahin, 2009. Effect of the use of Different Lactic Starters on The Microbiological and Physicochemical Characteristics of Naturally Black Table Olives of Gemlik Cultivar. Journal of Food Processing and Preservation 33:651–664.
• Lavee, S., 1990. Aims, Methods and Advances in Breeding of New Olive (Olea europaea L.) Cultivars. Acta Hort. 286:23–36.
• Lavee, S., 2010. Integrated Mechanical, Chemical and Horticultural Methodologies for Harvesting of Oil Olives and The Potential Interaction with Different Growing Systems: A General Review. Advances in Horticultural Science 24(1):5–15
• León, L., R. de la Rosa, L. Barranco and D. Rallo, 2004. Ten Years of Olive Breeding in Córdoba (Spain). XI Eucarpia Symposium on Fruit Breeding and Genetics. Acta Horticulturae 663(2):747–750.
• Leon, L. and R. De la Rosa, 2007. Breeding for Early Bearing in Olive. Hortscience 42(3):499–502.
• Marsilio, V., 2002. Sensory Analysis of Table Olives. Science and Technology. Olivae 90:3241.
• Oktar, A., 1988. Önemli Zeytin Çeşitlerinin Yağ Miktarı ve Yağ Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Sonuç Raporu, Yayın No: 47, İzmir, 37 s.
• Osmanlıoğlu, E., 1982. Üretimin Yoğun Olduğu Bazı İllerde Sofralık Zeytin Üretim Maliyetleri ve Üretim Tekniğinin Ekonomik Yönden Değerlendirilmesi ile Pazarlaması Üzerine Araştırma. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü. Yalova.
• Özdemir, Y., M. E. Akçay ve Ş. Kurultay, 2011. Melezleme Islahı ile Elde Edilen İki Amaçlı (Sofralık ve Yağlık) Zeytin Çeşit Adaylarına Genel Bir Bakış. Bahçe 40(2):29–36.
• Padula, G., A. Rosati, S. Pandolfi, E. Giordani, E. Bellini, C. Mennone and G. Pannelli, 2006. Fatty Acid Composition of Oils from Olive Selections Derived from a Breeding Program and Cultivated in Metaponto and Spoleto. In “Biotecnology and quality of Olive Tree Products around the Mediterranean Basin”, Olivebioteq Proceedings Marsala, Italy, Vol: 1: 187190.
• Padula, G., E. Giordani, E. Bellini, A. Rosati, S. Pandolfi, A. Paoletti, G. Pannelli, V. Ripa, F. De Rose, E. Perri, A. Buccoliero and C. Mennone, 2008. Field Evaluation of New Olive (Olea europaea L.) Selections and Effects of Genotype and Environment on Productivity and Fruit Characteristics. Adv. Hort. Sci 22:87–94
• https://www.pommiers.com/olive/olivier.htm (Erişim: 19.04.2015)
• Rjiba I., Debbou, S., Gazzah, N., Chreif, I. and Hammami, M. 2009. Profiles of Volatile Compounds from Nine New Hybrids Obtained By Controlled Crossings on Olive ‘Chemlali’ Cultivar and Mediterranean Varieties. Natural Product Research 23(7):622–632.
• Scaramuzzi, F. and G. Roselli, 1986. Olive Genetic Improvement. Olea 17:7–17.
• Servili, M., A. Taticchi, G. Venezıanı, S. Urbanı, S. Esposto, O. Massettı, A. Corsettı and G. F. Montedoro, 2006. Nuove Tecnologie Di Deamarizzazione Biologica Per Il Miglioramento Della Qualità Delle Olive Da Tavola Riv.di Frutticoltura 3:22–26.
• Seyran, Ö., 2009. Silifke Yağlık, Sarı Ulak ve Gemlik Zeytin Çeşitlerinin Meyve Gelişim Sürecinde Gösterdikleri Bazı Fizyolojik, Morfolojik ve Biyokimyasal Değişimler (Yüksek Lisans Tezi), Mustafa Kemal Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü.
• Şahin, İ., M. Korukluoğlu ve O. Gürbüz, 2002. Salamura Siyah Zeytin İşlemede Çeşit, Maya ve Laktik Starter Kullanımı ve Bazı Katkıların Fermantasyon Süresi ve Ürün Kalitesine Etkilerinin Araştırılması. TÜBİTAK Türkiye Tarımsal Araştırma Projesi, Bursa.
• Tetik, H. D., 2005. Sofalık Zeytin İşleme Teknikleri. Emre Basımevi İzmir, 5. Baskı, Yayın No:53, 136 s.
• Yalçınkaya, E., N. Kaynaş, A. R. Sütçü ve A. E. Fidan, 1998. Melezleme Yolu ile Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi (I. Dilim) (Sonuç Raporu). Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Yayın No: 123, 27 s.
• Yıldırım, F., M. Yıldız, H., Ezeli, A. Kılınç, M. Tutam ve A. Özkan, 2008. Zeytincilik. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Manisa İl Müdürlüğü, ISBN: 9789755859361, 179 s.
• Zeinanloo A, A. Shahsavari, A. Mohammadi and M. R. Naghavi 2009. Variance Component and Heritability of Some Fruit Characters in Olive (Oleaeuropaea L.). Scientia Horticulture 123: 68–72.
• https://en.wikipedia.org/wiki/lucques (Erişim: 19.04.2012) 45. https://en.wikipedia.org/wiki/picholine (Erişim: 06.04.2016) 46. http://www.delallo.com/articles/spanish-manzanilla-olive (Erişim: 06.04.2016)