Bursa yöresinde yetiştirilen sanayi domateslerinin beslenme durumlarının belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 46 Sayı: 1, 9 - 20, 06.03.2017

Erdinç Uysal Özlem Bengü Daş Kılıç Barış Albayrak Gülşah Üğlü Mustafa Bıyıklı Nalan Rahmanoğlu Oğuz Fehmi Şen

Öz

Bu çalışma, Bursa yöresinde yetiştirilen sanayi domateslerinin beslenme durumunu araştırmak için yürütülmüştür. Bu amaçla, yöreyi temsil edecek şekilde 65 adet domates bahçesinden toprak ve yaprak örnekleri alınmıştır. Toprak örneklerinde pH, EC, CaCO₃, organik madde, toprak bünyesi, alınabilir fosfor, değişebilir potasyum, kalsiyum ve magnezyum, alınabilir demir, mangan, çinko ve bakır; yaprak örneklerinde toplam azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, mangan, çinko, bakır analizleri yapılmıştır. Yaprak ve toprak örneklerine ait analiz sonuçları, sınır değerleri ile karşılaştırılarak, incelenen bitkilerinin beslenme durumları ve beslenme sorunları saptanmaya çalışılmıştır.
Elde edilen bulgulara göre, araştırma yöresi topraklarının genel olarak tın bünyeye sahip olduğu, nötr ve hafif alkalin reaksiyonlu, düşük düzeyde kireç içerdikleri ve organik madde açısından fakir oldukları tespit edilmiş, tuzluluk sorunları olmadığı belirlenmiştir. Toprakların değişebilir kalsiyum ve magnezyum, alınabilir mangan ve bakır içeriklerinin yeterli veya yüksek konsantrasyonlarda olduğu saptanmıştır. Araştırma topraklarının büyük kısmının K içerikleri yönünden yetersiz olduğu belirlenmiştir. İncelenen toprakların; %16.9’unun alınabilir fosfor ve %38.3’inin alınabilir çinko içerikleri az bulunmuştur. Yaprak örneklerinin yaklaşık %30.8’inin azot, %83.1’inin fosfor, %86.2’sinin potasyum, %78.5’inin çinko, %13.8’inin bakır, %6.2’sinin mangan bakımından yetersiz; kalsiyum, magnezyum ve demir bakımından ise yeterli veya fazla oldukları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

sanayi domatesi, beslenme durumu, toprak analizi, bitki analizi, Bursa yöresi

Determination of nutritional status of industrial tomatoes in Bursa region

Öz

This study was carried out to determine the nutritional status of industrial tomatoes grown in Bursa region. For this purpose, 65 tomato fields were selected. Soil analyses were performed for each samples the following parameters; pH, EC, CaCO₃, organic matter, soil texture, available phosphorus, exchangeable potassium, calcium and magnesium, available iron, manganese, zinc and copper; and for leaf samples, total nitrogen, phosphorus, potassium, calcium, magnesium, iron, manganese, zinc, copper were determined. Nutritional status of surveyed leaf and soils were evaluated by comparing the results of analyses with the limiting values for the nutrients.
Results showed that the soils have generally loam texture, neutral and slightly alkaline, low calcareous, and poor organic matter, without any salinity problem. According to the results exchangeable potassium and calcium, available manganese and copper contents were sufficient and highly in soils. The amount of exchangeable K contents was insufficient in soils. 16.9% of the soils were low in available phosphorus and 38.3% of the soils were low in available zinc content. In terms of the contents of leaf nitrogen, phosphorus, potassium, zinc, copper and manganese were insufficient respectively 30.8%, 83.1%, 86.2%, 78.5%, 13.8 and 6.2%. The contents of leaf calcium, magnesium and iron were generally sufficient or highly.

Anahtar Kelimeler

industrial tomatoes, nutritional status, soil testing, plant analysis, Bursa region

Kaynakça

• Alpaslan, M., A. Güneş, A. İnal ve M. Aktaş, 2001. Akdeniz Bölgesi Seralarında Yetiştirilen Bitkilerin Beslenme Durumlarının İncelenmesi II. Domates, Hıyar, Biber ve Patlıcan Bitkilerinin Beslenme Durumları. Tarım Bilimleri Dergisi 7(4):12–22.
• Anonymous, 1980. Soil and Plant Testing and Analysis as a Basis of Fertilizer Recommen-dations. FAO Soils Bulletin 38/2, p.95.
• Anonymous, 1982. Methods of Soil Analysis (Ed. A.L. Page). Madison, Wisconsin, USA, 9(2):1159.
• Anonim, 1983. Bursa İli Verimlilik Envanteri ve Gübre İhtiyaç Raporu. Toprak Su Genel Müdürlüğü Yayınları. TOVEP Yayın No:6. Genel Yayın No:734.
• Anonymous, 1991. Fertilization Guide. Agronomic and Marketing Information Center. Haifa Chemicals Ltd. Haifa–Israel.
• Anonymous, 1985. Agricultural Analysis Handbook. Hach Com. 22546–08, p.2/65–69.
• Anonymous, 2016a. FAOSTAT, Production Data [Online]. Available at http://faostat3. fao.org/home/e (Erişim Tarihi: 01.05.2016)
• Anonim, 2016b. TÜİK, Bitkisel Üretim İstatis-tikleri. Available at https://biruni.tuik.gov.tr/ bitkiselapp/bitkisel.zul (Erişim: 01.05.2016)
• Asri, F. Ö. ve S. Sönmez, 2009. Antalya Yöresinde Topraksız Kültür Sistemiyle Yetiştirilen Domates Bitkilerinin Beslenme Durumunun ve Sulama Suyu Kalite Kriterlerinin Belirlenmesi. Akdeniz Üniversi-tesi Ziraat Fakültesi Dergisi 22(2):191–200.
• Başar, H., A. V. Katkat, M. A. Turan and H. Çelik, 2000. Determination of Nutritional Status of Some Horticultural Crops Irrigated With Various Water Resources Around İznik Region. Workshop on Environmental Impact of Water Quality, Irrigation Practices, Soil Types and Crop Interactions. "Abstracts" p.75. November 6–7, 2000. Antalya–Turkey.
• Başar, H., 2001. Bursa İli Topraklarının Verimlilik Durumlarının Toprak Analizleri İle İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 15:69–83.
• Bouyoucos, G. J., 1951. A Recalibration of Hydrometer Method for Making Mechanical Analysis of Soils. Agronomy J. 43:434–438.
• Dellavalle, N. B., 1992. Determination of Specific Conductance in Supertanat 1:2 Soil: Water Solution. In Handbook on Reference Methods for Soil Analysis. Soil and Plant Analysis Council, Inc. Athens, GA.
• Eyüpoğlu, F., 1999. Türkiye Topraklarının Verimlilik Durumu. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No: 220, Teknik Yayınlar No:T.67, Ankara.
• F.A.O., 1990. Micronutrient. Assessment at the Country Level: An International Study. FAO Soil Bulletin by Mikko Sillanpaa. Rome.
• Geraldson, C. M., G. R. Klacan and O. A. Lorenz, 1973. Plant Analysis as an Aid in Fertilizing Vegetable Crops, Soil Testing and Plant Analysis. Soil Science of America Inc., pages: 365–392, Madison, Wisconsin, USA.
• Güçdemir, İ. H., 2006. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 231, Teknik Yayınlar No: T.69, Ankara.
• Güzel, N., 1989. Süs Bitkilerinin Gübrelenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:113. Adana.
• Hızalan, E. ve H. Ünal, 1966. Topraklarda Önemli Kimyasal Analizler. A. Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 278.
• Jackson, M. L., 1962. Soil Chemical Analysis. Prentice Hall. Inc. New York, p.183.
• Kacar, B., 1994. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri: III Toprak Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayını: 3, 703s.
• Kacar, B. ve A. V. Katkat, 1999. Gübreler ve Gübreleme Tekniği. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No:144, VİPAŞ Yayın No: 20, 531s.
• Kacar, B ve A. İnal, 2008. Bitki Analizleri. Nobel Yayın No:1241.
• Lindsay, W. L. and W. A. Norvell, 1978. Development of a DTPA Soil Test for Zinc, Iron, Manganese and Copper. Soil Sci. Amer. Jour. 42(3):421–428.
• Loue, A., 1968. Etudes Sur La Nutrition Et Fertilisation Potassiques De La Vigne. Societe Commerciale Des Potasses D’alsace Services Agronomiques.
• Maltaş, A. Ş. ve M. Kaplan, 2015. Antalya (Merkez İlçe)’da Yetiştirilen Örtüaltı Güzlük Domates Bitkilerinin (Solanum lycopersicum L.) Beslenme Durumlarının Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 28(1):33-38 Proje No:TOAG-987/DPT-3, 72s.
• Olsen, S. R., V. Cole, F. S. Watanable and L. A. Dean, 1954. Estimation of Available Phosphorus in Soils by Extraction with Sodium Bicarbonate. USDA Circular 939, USDA. U.S. Government Printing Office, Washington DC.
• Orman, Ş. ve M. Kaplan, 2004. Kumluca ve Finike Yörelerinde Serada Yetiştirilen Domates Bitkisinin Beslenme Durumunun Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 17(1):19–29.
• Pizer, N. H., 1967. Some Advisory Aspect: Soil Potassium and Magnesium. Teck. Bull. No:14:184.
• Reuters, D. J. and J. B. Robinson, 1997. Plant Analysis. An Interpretation Manual. 2nd ed. CSIRO Publishing: Melbourne.
• Sevgican, A., 1989. Örtü Altı Sebzeciliği. Tarımsal Araştırmaları Destekleme ve Geliştirme Vakfı, Yayın No: 19, Yalova.
• Sillanpaa, M., 1982. Micronutrient and the Nutrient Status of Soils. A Global Study FAO Soils Bulletin, No:48, FAO, Rome, Italy.
• Sönmez, İ. ve M. Kaplan, 2007. Antalya–Demre Yöresinde Domates Yetiştirilen Sera Topraklarının Bazı Verimlilik Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20(1):29–35.
• Tigchelaar, E. C., 1986. Tomato Breeding. In Breeding Vegetable Crops (M. J. Bassett ed.), pp.135–171. Avi Publishing Company, Inc. Westport, Connecticut.
• Vural, H., D. Eşiyok ve İ. Duman, 2000. Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme). Ege Üniversitesi Basım Evi, Bornova/İzmir.