CEVİZ DIŞ TİCARETİ VE DEĞER ZİNCİRİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 1, 11 - 24, 20.03.2020

Sertaç Dokuzlu

Öz

Türkiye dünya ceviz üretiminde önde gelen ülkelerden biridir. Buna karşılık dünya kabuklu ceviz ithalatında İtalya ile birlikte en fazla ithalat yapan ilk iki ülke arasında yer almaktadır. Ülkemiz iç cevizde hem ithalatçı hem de ihracatçı konumdadır. Dünya kabuklu ve iç ceviz ihracatında lider ülke ABD’dir. Dünya genelinde cevizden en iyi geliri elde eden ülkeler ABD ve Fransa’dır. Bu iki ülkenin ceviz değerini artırmak için üretimde kültürel uygulamalara önem verdikleri, iyi örgütlendikleri, ürün farklılaştırma çalışmaları yaptıkları ve pazarlama yeteneklerini artırdıkları görülmektedir. Ülkemizde cevizin pazarda daha yüksek bir değer bulmasını sağlayan kriterler; ince kabuklu olması, çabuk kırılması, beyaz iç rengine sahip olması, iç randımanının yüksek olması, hastalıktan ari ve iri olmasıdır. Bu kalite kriterleri çeşit seçiminden başlamak üzere, kültürel uygulamalardan ve ceviz kabuğunun soyularak kurutulmasına kadar pek çok faktörden etkilenmektedir. Ülkemizde cevize değer katacak faktörler; üretimde teknik desteğin sağlanması, ürünlerin işlenmesi, örgütlenme ve pazarlama çalışmalarına ağırlık verilmesidir. Cevizin iç ceviz olarak satılması hem iç pazarlarda hem de dış pazarlarda değerini en fazla artıran uygulamadır.

Anahtar Kelimeler

Ceviz, dış ticaret, değer zinciri

Destekleyen Kurum

Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı (DOĞAKA)

WALNUT FOREIGN TRADE AND FACTORS AFFECTING VALUE CHAIN

Öz

Turkey is one of the leading walnut producing countries in the world. However, Turkey and Italy are the first two countries that import in-shell walnut in the world the most. Turkey is both exporter and importer for shelled walnut. The United States is the leading country in the world for in-shell and shelled walnut export. The United States and France are the countries that have the best income from walnut in the world. It is seen that both countries give importance to cultural practices in production, well-organized in the sector, make product differentiation and try to increase their marketing abilities. In our country, the main quality criteria for getting higher price for walnut are; thin-shell, easily broken shell, light kernel colour, high kernel yield, free form disease and large size. These quality criteria are influenced by many factors, from the selection of varieties to cultural practices and peeling of the walnut shell. Factors that can add value to walnut in our country; providing technical support in production, processing of products, organization and marketing. Selling the walnuts as shelled add value the most both in domestic and international markets.

Anahtar Kelimeler

Walnut, foreign trade, value chain

Kaynakça

• Ağaoğlu, S.Y., İ. Köksal, K. Abak, L. Kaynak, Y. Fidan, M. Çelik, H. Çelik, Y. Gülşen, 1987. Bahçe bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1009, Ofset Basım: 31, Ankara. 193s.
• Anonim, 2018a. Ceviz hakkında. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Ceviz Hattı (http://ceviz.ksu.edu.tr/?page_ id=31; Erişim Tarihi: 27.06.2018).
• FAOSTAT, 2019. http://www.fao.org/ faostat (Erişim Tarihi: 19.02.2020).
• Türkiye İstatistik Kurumu, 2019. Bitkisel Üretim İstatistikleri (https://biruni.tuik.gov. tr/medas/?kn=92&locale=tr; Erişim Tarihi: 18.02.2020).
• Fleming, E., G. Griffith, S. Mounter, D. Baker, 2018. Consciously pursued joint action: agricultural and food value chains as clubs. Int. J. Food System Dynamics 9(2):166-177.
• Feller, A., D. Shunk, T. Callarman, 2006. Value chains versus supply chains. BPT Trends, March, pp:1-7.
• Porter, M., 2008. Rekabet üzerine, bir Harvard Bussiness Review kitabı. Optimist Yayınları, Çeviren: Kıvanç Tanrıyar, 568s.
• Cumming, G., K. Hunter-Thomson, T. Young, 2020. Local food 2.0: how do regional, intermediated, food value chains affect stakeholder learning? A case study of a community-supported fishery (CSF) program. Journal of Environmental Studies and Sciences 10(1):68-82.
• Feyaerts, H., G.V. Broeck, M. Maertens, 2020. Global and local food value chains inAfrica: A review. Agricultural Economics 51:143-157.
• Değer, M.K., 2010. İhracatta ürün çeşitliliği ve ekonomik büyüme: Türkiye deneyimi (1980-2006). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 24(2):259-287.
• Tuna, Y., 2012. Türkiye’de tarıma dayalı sanayilerin ihracat potansiyeli. Journal of Social Policy Conferences, s:151-170.
• Akbulut, S., H. Terzi, 2013. Türkiye’de ihracata dayalı büyümenin sektörler itibariyle analizi. Sosyal Bilimler Dergisi 5:43-58.
• Dolan, C., J. Humphrey, 2004. Changing governance patterns in the trade in fresh vegetables between Africa and the United Kingdom. Environment and Planning 36(3):491-509.
• Gereffi, G., J. Humphrey, T. Sturgeon, 2005. The governance of global value chains. Review of International Political Economy 12(1):78-104.
• TRADEMAP, 2019. https://www. trademap.org (Erişim Tarihi: 14.02.2019).
• Jeffries, A.V., 2015. Chinese walnut exports: slowdown not a worst case scenario. American Fruit Grower; Mar 2015; 135, 3; ProQuest, pp.48.
• Parsons, C., 2017. California walnut commission’s robust marketing campaign spurring sales. Western Farm Press, Saturday, May 6, pp.5.
• Pillai R., S. Nukala, S. Daw, C. Finney, 2009. Value-chain analysis and its application in bioenergy path analysis. Summary of the November 2009 Forum Center for BioEnergy Sustainability (CEBS) Oak Ridge National Laboratory (ORNL), USA.
• Anonymous, 2013. The Grenoble walnut appellation of origin: supply chain and prospects (https://cast.uark.edu/_resources/ documents/pdfs/eutrd/noix-degrenoble_ panel_7_presentation-english.pdf; Erişim Tarihi: 15.08.2018).
• Pons, J.C., 2017. Effect of geographical indications. Yayınlanmamış Power Point Sunum, Ecocert.
• DOĞAKA, 2017. Ortak pazarlama ajansları araştırma ve fizibilite raporu. Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı Yayınları, Hatay, 144s.
• Hearden, T., 2016. California’s multi-billion-dollar nut boom keeps going. Capital Press (http://www.capitalpress. com/california/20161020/californias-multi-billion-dollar-nut-boom-keeps-going; Erişim Tarihi: 07.09.2018).
• Miller, M., B. Williams, M. Raboin, C. Carusi, R. McNair, L. Bauer, 2016. Growing Midwestern tree nut businesses: five case studies. Report of UW-Madison Center for Integrated Agricultural Systems, USA.
• Ünal, H., 2005. Ceviz yetiştiriciliğinde hasat ve hasat sonrası mekanizasyon uygulamaları. Bahçe 34(1):193-203.
• Pezikoğlu, F., M. Öztürk, İ. Tosun, Y. Akça, 2012. Seçilmiş bazı illerde kapama ceviz bahçelerinin üretim ve pazarlama yapısı. Bahçe 41(2):23-35.
• Çiftçi, K., O. Gökçe, 2006. İzmir ve Manisa illerinde ceviz yetiştiriciliğinin sosyo-ekonomik yönü ve sorunları üzerine bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 16(1):7-17.
• James, K., E. Shea, 2018. Moisture content in walnuts. University of California, (https://piet.ucdavis.edu/wp-content/upload s/2014/07/walnut_emilykristen.pdf; Erişim Tarihi: 23.05.2018).
• Hassan-Beygi, S.R., M. Aghbashlo, M.H. Kianmehr, J. Massah, 2009. Drying characteristics of walnut (Juglans regia L.) during convection drying. Int. Agrophysics 23:129-135.
• Ostadrahimi, A., F. Ashrafnejad, A. Kazemi, N. Sargheini, R. Mahdavi, M. Farshchian, S. Mahluji, 2014. Aflatoxin in raw and salt-roasted nuts (Pistachios, Peanuts and Walnuts) sold in markets of Tabriz, Iran, Jundishapur. J. Microbiology 7(1):1-5.
• Türk Patent ve Marka Kurumu, 2018. http:// www.turkpatent.gov.tr/turkpatent/ (Erişim Tarihi: 23.05.2018).